ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ
καί ρήσεις τοῦ π. Ἀρσενίου
1. Εἴμαστε ἀπειροελάχιστες ὀντότητες μέ τεράστιες δυνατότητες˙ ἐλάχιστοι μέσα στό χωροχρόνο ἀλλά μοναδικοί καί ἀνεπανάληπτοι.
2. Ὅποιος βιώνει τήν κόλασή του καί ζεῖ στή φυλακή τοῦ Ἅδη ἄς μήν ἀπελπίζεται. Ὁ Χριστός κατέβηκε στήν κόλαση καί ἀνέστησε τούς ἐν Ἅδῃ εὑρισκομένους. Ὁ Χριστός –ὅταν Τόν προσμένεις– κατεβαίνει καί στή δική σου κόλαση καί θά ἀναστήσει τήν τσακισμένη σου ψυχή.
3. «Ὁ λαός ὁ καθήμενος ἐν σκότει· εἶδε φῶς μέγα». Μέσα στά σκότη τῆς Ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας ἦρθε ὁ Χριστός καί ἔριξε τό δυνατό φῶς Του. Μέσα στά σκότη τῆς ψυχῆς μας, πάλι θά ρίξει τό φῶς Του. Περνᾶμε «θύελλες στή ζωή μας» πού ἀφήνουν πίσω τους συντρίμμια. Αὐτά ὅμως τά συντρίμμια, τίς συντετριμμένες ψυχές, ὁ «καλλιτέχνης» Θεός τά μαζεύει καί φτιάχνει ὡραῖα ψηφιδωτά, ὄμορφες καί ἀνακαινισμένες ὑπάρξεις. Ὅταν ἀπελπίζεσαι μέ τόν ἑαυτό σου μήν σταματᾶς ἐκεῖ. Ἄρχισε νά ἐλπίζεις στόν Κύριο τῶν Δυνάμεων. Στόν Κύριο πού κατεβαίνει στίς φυλακισμένες ψυχές μας καί τίς ἐλευθερώνει.
4. Ὁ Θεός σάν μεγάλος καλλιτέχνης, δουλεύει μέ τά συντρίμμια καί φτιάχνει μοναδικά ψηφιδωτά πού μένουν στόν αἰώνα.
5. Ἄν δέν συντρίψεις τό ἐγώ σου δέν μπορεῖς νά βοηθήσεις τό λαό σου. Συνέτριψα τό ἐγώ μου γιατί ἀγαπῶ τόν λαό μου. Ὅποιος ἔχει τή μύγα μυγιάζεται. Ἄς διώξει τή μύγα. Ἡ εἴσοδος τοῦ παπα-Γιώργη στήν ἐνορία συνέτριψε τό ἐγώ μου καί βοήθησε τόν λαό μου. Τό καλύτερο, μέ τήν παρουσία του, ταπεινώνει τό καλό. Μιλάω ἀνιδιοτελῶς γιά τόν ἄνθρωπο αὐτό, πού θέλησα νά κυριαρχήσει στό «χῶρο κυριαρχίας μου».
6. Ὁ Θεός σέ θλίβει ἀλλά ἡ γῆ σέ συνθλίβει.
7. Δῶσε αἷμα καί λάβε πνεῦμα.
8. Νά χάνεις τ’ ἀσήμαντα -τήν ἀξιοπρέπειά σου, τή φήμη σου, τόν ἐγωισμό σου- καί νά κερδίζεις τά σημαντικά -τίς ἀρετές, τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, τήν τελική ἐπιτυχία μέσα στή ζωή. Νά χαίρεσαι ὅταν σέ τσαλακώνουν οἱ ἄνθρωποι ἐξωτερικά, γιατί ἔτσι σέ χαριτώνει ὁ Θεός ἐσωτερικά. Ὅπως ὁ ἅγιος Νεκτάριος καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ὁ Χριστός ἄφησε νά Τόν τσαλακώνουν οἱ ἄνθρωποι ἐξωτερικά ἀλλά Ἐκεῖνος ἔκανε ἀθόρυβα τή δουλειά Του, πετυχαίνοντας ὁριστική νίκη κατά τοῦ ἐχθροῦ. Αὐτό εἶναι τό ἔξυπνο ἐμπόριο. Χάνεις ἐπιφανειακά καί πρόσκαιρα καί κερδίζεις οὐσιαστικά καί μόνιμα.
9. Ὀρθοδοξεῖν ἐστί τό ἑορτάζειν μεθεόρτως.
10. Θεός ἐπεμβαίνει σέ ἀνθρώπους πού δέν τό περιμένεις.
11. Εἶναι ὡραῖο νά ἔχει κάποιος ἄλλος τήν εὐθύνη τῆς ἐκδρομῆς κι ἐσύ νά ζεῖς στή σιωπή τῆς ταπείνωσης καί νά γίνεσαι ποιητής.
12. Ὅποιος δέν ἔχει πεῖρα τῆς χάριτος, μένει ἀνεπηρέαστος ἀπό τοῦ πονηροῦ τίς ἐπιδρομές.Ὅταν ἡ καρδιά τοῦ π. Πορφυρίου (19 ἐτῶν), εἶχε ἀπογειωθεῖ πρός τόν Θεό κι εἶχε πεθάνει πλέον γιά τόν κόσμο, ὁ Θεός τόν πῆρε καί τόν ἔκλεισε μέσα στό κλουβί τοῦ κόσμου. Ἔνιωθε σάν τόν ἀετό μπλοκαρισμένος σ’ ἕνα ὄμορφο κλουβί πού βρίσκεται στίς βουνοκορφές ἑνός καταπράσινου δάσους καί εἶναι ὑποχρεωμένος νά θεραπεύσει τά πληγωμένα πουλάκια τοῦ κλουβιοῦ.
13. Τό στύψιμο τῆς καρδιᾶς ἀπό ἀγάπη γιά τούς ἄλλους στάζει μέλι.
14. Ὅταν θέλει ὁ Θεός νά ταπεινώσει ἕναν ἄνθρωπο, τοῦ παίρνει τό μυαλό. «Μωραίνει Κύριος ὅν βούλεται ἀπωλέσαι». Τόν ἀφήνει νά ἐκτεθεῖ ἀπό τά λόγια του καί τά ἔργα του, ἀνεπανόρθωτα.
15. Ποτέ δέν ἀπομακρύνθηκα ἀπό τόν τόπο διαλύσεώς μου. Ὑπέμενα τή διάλυση πού μοῦ ἔκανε ὁ διάβολος μέσω τῶν ἀνθρώπων˙ ὁ Χριστός μας στό τέλος, ἔπαιρνε τά διαλυμένα μου κομμάτια κι ἔφτιαχνε τό πνευματικό μου οἰκοδόμημα.
16. Οἱ ἅγιοι ἄνθρωποι θέλουν νά περνοῦν τά βάσανα μόνοι του· στή χαρά τους θέλουν νά μετέχουν κι ἄλλοι. Ἡ μητέρα τοῦ π. Ἐφραίμ Κατουνακιώτη ἄφησε φήμη ἁγίας. Ὅταν ὁ γέρων Ἐφραίμ ἔκανε μνημόσυνο γιά τήν ἀνάπαυση τῆς ψυχῆς της, αἰσθανόταν νά ἀντλεῖ δύναμη ἀπ’ αὐτήν. Ἡ μητέρα του εἶχε μεγάλη παρρησία στόν Θεό. Ἔλεγε ὁ Γέροντας: «Ἡ μητέρα μου πέρασε μεγάλες συμφορές στή ζωή της, τίς ὁποῖες κράταγε γιά τόν ἑαυτό της. Σαράντα χρόνια ἡ καρδιά της ἔμοιαζε μέ ἕνα ἡφαίστειο πού ὅμως ποτέ δέν εἶχε ἐκραγεῖ. Δέν ἤθελε νά πληγώσει τούς ἄλλους μέ τίς δικές της πίκρες. Ἦταν ἀρχόντισσα στούς τρόπους». Ἦταν ἀναμενόμενο λοιπόν νά βγάλει ἕνα ἅγιο παιδί· τόν χαρισματοῦχο γέροντα Ἐφραίμ.
17. Ἄν σέ κάθε στιγμή τῆς ζωῆς μας, σέ κάθε ἔργο μας, δέν βλέπουμε τόν Χριστό, τότε καί τήν ὥρα τῆς προσευχῆς μας θά νιώθουμε μόνοι, ξενωμένοι ἀπ’ τόν Θεό καί ἀπό τόν ἑαυτό μας. Ἡ προσευχή μας δέν θά ἔχει παρρησία πρός τόν Θεό. Τό μεσότοιχο τῶν λογισμῶν δέν θ’ ἀφήνει τό νοῦ μας νά ἀνέλθει στόν οὐρανό. Οἱ Ἅγιοι λαχταροῦσαν τίς μοναχικές στιγμές γιά νά κουρνιάσουν στόν Θεό. Ἡ μοναξιά ἐνδυνάμωνε τόν πόθο τῆς συναντήσεως μέ τόν Ἀγαπημένο.
18. Αὐτός πού σοῦ δίνει πολλά κάποτε θά σέ στενοχωρήσει γιατί θά σοῦ δώσει λίγα· ὄχι γιατί δέν θά σ’ ἀγαπάει, ἀλλά γιατί ὁ ἄνθρωπος εἶναι φθαρτός, ὅπως ὅλα, ἔμψυχα καί ἄψυχα. Μέ τήν πάροδο τῶν χρόνων φθείρονται. Μόνον ὁ ἀναλλοίωτος κι ἄφθαρτος Θεός συνεχῶς ἀνανεώνει καί ἀναθερμαίνει τήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου μέχρι καί τά βαθιά του γεράματα. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι κάποια στιγμή ὄχι μόνο δέν θά μᾶς ἀναθερμαίνουν τήν καρδιά, ἀλλά καί θά τήν πληγώνουν. Ἐκτός κι ἄν ἔχουν ὁμοιάσει μέ τόν Θεό, ὅποτε μιλᾶμε γιά τούς ἁγίους μας πού προσφέρουν διαρκῶς χάρη ἀπό τή χάρη τους.
19. Ὁ σαρκικός ἄνθρωπος μέρα μέ τή μέρα γερνάει ψυχοσωματικά· οἱ ἁμαρτίες βαραίνουν τήν ψυχή κι ὁ χρόνος φθείρει τό σῶμα. Ὁ πνευματικός ἄνθρωπος μέρα μέ τή μέρα γερνάει σωματικά καί νεάζει ψυχικά. Ἡ ψυχή του μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ πορεύεται ἐκ δυνάμεως εἰς δύναμιν, ἐνῶ τό σῶμα του ἀκολουθεῖ τή φυσική φθορά. Ἔλεγε ὁ ἅγιος Σιλουανός: «Ἡ ἡλικία μου προχώρησε. Ἔφτασε ὁ θάνατος. Τό σῶμα μου ζητάει ἀνάπαυση. Ἡ ψυχή μου ὅμως, ὁρμᾶ μέ μεγάλη λαχτάρα στόν Θεό».
20. O Θεός «φτιάχνει καταστάσεις» γιά νά ἐνθουσιάσει ἀνθρώπους.
21. Πίσω ἀπό τά δικά μας ἀδιέξοδα βρίσκονται οἱ λεωφόροι τοῦ Θεοῦ.
22. Προσδοκώντας τά χειρότερα δέχεσαι τά καλύτερα. Ὅταν πηγαίνεις ταπεινωμένος σέ ἕνα χῶρο, σίγουρα δέν θά εἰσπράξεις καρπαζιά ἀλλά παρηγοριά.
23. Εἴμαστε εὔκολοι στήν ἐργασία καί δύσκολοι στή συνεργασία. Παρατηρῶ μέ πόνο πώς ἄνθρωποι μέ πνευματικότητα, ἐνῶ ἔχουν φοβερό φιλότιμο καί θυσιάζονται γιά τούς συνανθρώπους τους, χωλαίνουν στήν ταπείνωση. Δέν εἶναι ἕτοιμοι νά ἀφήσουν χῶρο νά προβληθεῖ ὁ συνάνθρωπός τους. Ἔτσι, φτιάχνουν ὄμορφα ἀποσπασματικά ἔργα, ἐγείρουν φιλανθρωπικά ἱδρύματα ἀλλά δέν συν-ἐγείρουν τούς ἀνθρώπους. Ὁ π. Πορφύριος μίλαγε μέ μεγάλο ἐνθουσιασμό γιά ἕναν σπουδαῖο ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ, πού θά βγεῖ μέσα ἀπό τή συμφορά. Τόν ἀποκαλεῖ σπουδαῖο, διότι θά κάνει ἕνα ἔργο μοναδικό. Δέν θά ἐνθουσιάσει ἁπλῶς τούς ἀνθρώπους, ἀλλά θά τούς ἑνώσει. Μήν ξεχνᾶμε πώς ὁ Παράδεισος δέν εἶναι ἕνας τόπος μέ ἀπομονωμένους καλούς ἀνθρώπους, ἀλλά μία κοινωνία ἀγαπημένων προσώπων.
24. Νά φοβᾶσαι τόν «τζέντλεμαν Ἰούδα» πού σέ πλησιάζει μέ τό... τριαντάφυλλο, γιά νά σοῦ ἀποσπάσει κάτι. Νά χαίρεσαι τόν «ἄτσαλο Πέτρο» πού, λόγω ἀπειρίας, ἀπό ἀγάπη κι ἐνδιαφέρον, κάνει κινήσεις πού θά σέ πληγώσουν. Ὁ Χριστός προτιμοῦσε αὐτούς πού φαίνονταν ἄσχημοι ἀλλά ἦσαν ὄμορφοι, κι ὄχι αὐτούς πού φαίνονταν ὄμορφοι ἐνῶ ἦσαν ἄσχημοι. Τούς τελευταίους τούς ὀνόμασε τάφους κεκονιαμένους. Ἀπό τούς λύκους εὔκολα προφυλασσόμαστε· παίρνουμε τά κατάλληλα μέτρα καθώς πλησιάζουμε. Ἀπό τούς προβατόσχημους ὅμως λύκους, πῶς θά ξεφύγουμε;
25. Αὐτός πού νιώθει γεμάτος δέν θέλει νά γεμίσει. Αὐτός δέν θά μπορέσει νά δεχτεῖ οὔτε τόν Χριστό. Εὐχόμαστε νά νιώθουμε «ἄδειοι» γιά νά γεμίσουμε Χριστό.
26. Ξέρετε καλά πόσο πληγωμένοι εἴμαστε ἀπ’ τό κατεστημένο τῆς ἐποχῆς μας˙ κοινωνικό, πολιτικό, θρησκευτικό. Χρειαζόμαστε ἕναν ἄνθρωπο ἐνάρετο πού νά ζεῖ στή στεριά, καυσοκαλυβίτικα, ἔξω ἀπό τή θάλασσα τῶν συστημάτων –τά συστήματα τά θαλάσσωσαν- γιά νά μᾶς τραβήξει ἀπό τή φουρτουνιασμένη θάλασσα.
27. Ὅταν ἀδιαφορεῖς γιά τόν ἑαυτό σου ἀπό πολύ ἐνδιαφέρον γιά τούς ἄλλους, τότε ὅλοι ἐνδιαφέρονται γιά σένα.
28. Ὅταν ἡ ἁμαρτία σου σέ συντρίβει, σέ φέρνει κοντά στό Θεό: «Ἐγγύς Κύριος τοῖς συντετριμμένοις τῇ καρδίᾳ». Ὅταν ἡ ἁμαρτία σου σέ ἐνθουσιάζει, σέ ὁδηγεῖ σέ μεγαλύτερες καταστροφές.
29. Ὁ ἀγαθός ἁγιάζει ἀπ’ τόν πονηρό. Ὁ πονηρός σιγά- σιγά θά ἐξαφανιστεῖ, ἐνῶ ὁ ἀγαθός θά εὐλογηθεῖ.
30. Ἀφοῦ ἡ κοινωνία μᾶς μάδησε (μᾶς ἔβγαλε τ’ ἀγκαθάκια) καί μᾶς ἔβρασε (μᾶλλον, ἐμεῖς βράσαμε γιά τούς ἀνθρώπους), μέ τή σούπα μας θά νοστιμίσει ὁ κόσμος.
31. Γιά νά νικήσεις τόν ἐχθρό στόν πόλεμο, πρέπει νά ἔχεις ἐνθουσιασμό. Νά ἐνθουσιάζεσαι ὅταν ζεῖς μέσα στόν πόλεμο, εἴτε τόν ὁρατό εἴτε τόν ἀόρατο. Ἄν ἀπελπιστεῖς, ἄν ἀποθαρρυνθεῖς καί δειλιάσεις, τότε σίγουρα θά χάσεις.
32. Ἡ ἀνιδιοτελής ὑπακοή σέ ὅλους, καλούς καί κακούς, σέ ἁγιάζει (π.χ. Πορφύριος). Ἡ ἰδιοτελής ὑπακοή σέ ὅλους, καλούς καί κακούς, σέ καταστρέφει (π.χ. Ἰούδας).
33. Ὁ δρόμος πρός τήν εὐτυχία: Νά τολμᾶς ἀπό ἀνιδιοτέλεια καί νά ὑπακοῦς ἀπό ἀγἀπη καί τό ἀντίστροφο.
34. Μέσα ἀπό τήν ἀγαπητική προσέγγιση πρός τόν ἄγνωστο ἄλλο, σοῦ ἀνοίγονται δρομάκια πού μπορεῖ νά ὁδηγήσουν σέ λεωφόρους. Μήν βάζεις ὁδοφράγματα στήν καρδιά σου καί κλείνεις τούς δρόμους τῆς ἐπιτυχίας καί εὐτυχίας σου.
35. Δέν πρέπει νά ἀπελπιζόμαστε ὅταν οἱ ἄνθρωποι δέν εἶναι ἕτοιμοι νά ἀποδεχτοῦν τήν εὐαγγελική ἀλήθεια. Σέ ὅλη τήν ἀλήθεια μόνο τό Ἅγιο Πνεῦμα μπορεῖ νά μᾶς ὁδηγήσει. «Ὅταν δέ ἔλθῃ ἐκεῖνος, τό Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁδηγήσει ὑμᾶς εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν» (Ἰωάν. ιστ΄ 13).
36. Ἁγιότητα εἶναι νά κρατᾶς τόν πόνο γιά τόν ἑαυτό σου καί νά προσφέρεις ἐνθουσιασμό στόν ἀπελπισμένο ἀδελφό σου.
37. Ὁ «κόπανος» τῆς ζωῆς κοπανάει αὐτούς πού δέν κοπιάζουν. Ἅν δέν κοπιάζεις γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἀνθρώπων θά φᾶς κοπανήματα ἀπ’ τή ζωή.
38. Ἡ σωτηρία μου περνάει μέσα ἀπό τή σωτηρία τῶν ἄλλων. Δέν νοεῖται ἀτομική σωτηρία. Ὁ Χριστός δέν ἀναστήθηκε μόνος του. Συνανέστησε παγγενεῖ τόν Ἀδάμ, ἐγερθείς ἐκ τοῦ τάφου. Ἡ εὐχή «Καλή Ἀνάσταση» οὐσιαστικά σημαίνει «Καλή Συνανάσταση». Ὁ Παράδεισος εἶναι μία κοινωνία συνανεστημένων. Συναγερμός ἀγάπης θά σημαίνει συνεχῶς στόν Παράδεισο. Τί εἶναι Παράδεισος; Κοινωνία ἀγαπημένων προσώπων, ὄχι ὁμάδα καλῶν ἀνθρώπων. Λέγει ὁ Κύριος στήν Ἀρχιερατική προσευχή: «Ἐγώ ἐν αὐτοῖς καί Εύ ἐν ἐμοί, ἵνα ὦσιν τετελειωμένοι εἰς ἕν» (Ἰωάν. ιζ΄ 23). Δέν νοεῖται ἀτομική τελείωση. Ἡ τελειότητα ὁλοκληρώνεται ὅταν νιώθουμε ὅτι εἴμαστε ἕνα μέ τούς ἄλλους. Τελειότητα εἶναι ἡ ἑνότητα.
39. Μετά τήν ἐπανάσταση σᾶς εὔχομαι καλή Συνανάσταση. Κανείς δέν ἀναστήθηκε μόνος του. Κάποιος ἀναστημένος τόν ἀνέστησε.
40. Ὁ Θεός μιλάει μέσα ἀπό γεγονότα. Χωρίς τήν ὕπαρξη τῶν γεγονότων τά λόγια εἶναι ἀνούσια καί ἀνυπόστατα. Ἐπειδή δέν στηρίζονται στά βιώματα, εὔκολα λησμονιοῦνται.
41. Ζοῦμε στήν ἐποχή τῆς σωματικῆς ἐλευθερίας καί τῆς καρδιακῆς δουλείας. Τό παίζουμε ἐλεύθεροι, ἐνῶ εἴμαστε σκλάβοι στούς λογισμούς μας, στά συναισθήματά μας, στίς ἀδυναμίες μας. Βρῆκα ἀνθρώπους χαρούμενους κι ἀνάλαφρους σέ ἀσκητικά κελλιά πού θύμιζαν φυλακές. Βρῆκα ἀνθρώπους σέ παλάτια, θλιμμένους, καί ἀναστενάζοντες, συμπιεσμένους καί βαρεμένους ἀπό τίς μέριμνες τοῦ κόσμου τούτου καί τά φθοροποιά πάθη.
42. Ὅταν ὑπακούεις ἀπό ἀνιδιοτέλεια σέ ὅλους, ἁγιάζεις˙ «ἐλεύθερος γάρ ὤν ἐκ πάντων πᾶσιν ἐμαυτόν ἐδούλωσα» (Α΄ Κορ. θ΄ 19). Ὅταν ὑπακοῦς ἀπό ἰδιοτέλεια σέ ὅλους, τότε κινδυνεύεις (π.χ. Ἰούδας).
43. Ἡ ἄσκηση ἀπό ἀγάπη γιά τόν Χριστό σέ χαριτώνει. Ἡ ἄσκηση ἀπό ἐγωισμό σέ ψυχοπλακώνει.
44. Αὐτός πού τολμᾶ ἀπό ἀνιδιοτέλεια, ἔστω κι ἄν πέφτει σέ γκάφες, τελικά μεγαλουργεῖ (π.χ. Ἀπ. Πέτρος).
45. Ἡ νοικοκυροσύνη σώζει. Κάποιος νέος θά πλήρωνε 400 € στόν ΟΤΕ, ἄν δέν εἶχε προνοήσει νά φυλάει τίς ἀποδείξεις πληρωμῶν. Μία ἐταιρεία πού συνεργάζεται μέ τόν ΟΤΕ τοῦ εἶχε μεταδώσει λάθος πληροφορία ὅτι χρωστοῦσε τό προαναφερθέν ποσό. Τελευταία στιγμή βρῆκε τό λογαριασμό κι ἔτσι γλίτωσε ἀπό μία μεγάλη γκάφα.
46. Ὅταν κάνεις ὑπακοή χωρίς συμφέρον, ὁ Θεός κάνει γιά σένα ὅ,τι σέ συμφέρει.
47. Ὅταν κάνεις ὑπακοή χωρίς σχεδιασμούς, ὁ Θεός σχεδιάζει γιά σένα. Ὁ Ἀβραάμ ἔκανε ὑπακοή στόν Θεό καί βγῆκε ἀπό τόν τόπο του. Δέν τοῦ εἶπε ὁ Θεός σέ ποιόν τόπο νά πάει ἐξ ἀρχῆς. Τελικά, ὁ Θεός σχεδίαζε γιά τόν Ἀβραάμ μεγάλα πράγματα. Τόν ἔκανε γενάρχη.
48. Πετᾶμε εὔκολα 200€ καί 300€ γιά νά σκοτώσουομε τόν ἑαυτό μας (τσιγάρα, βαψίματα, coca cola), καί δέν δίνουμε 20€ γιά νά σώσουμε τόν ἀδελφό μας. Ἡ τραγωδία τῆς ἐποχῆς μας...
49. Οἱ γκάφες πού γίνονται ἀπό ἀνιδιοτέλεια καί ἀγαθή διάθεση τελικά μᾶς ὠφελοῦν γιατί μᾶς ταπεινώνουν, ὅπως οἱ «γκάφες» πού ἔκανε ὁ ἀπόστολος Πέτρος, οἱ ὁποῖες δέν τόν ἐμπόδισαν νά γίνει στῦλος τῆς Ἐκκλησίας.
50. Οἱ καλοσύνες πού κάνουμε ἀπό ἰδιοτέλεια προκαλοῦν ὄλεθρο (π.χ. Ἰούδας. Τά θαύματα πού ἔκανε δέν τοῦ στάθηκαν ἐμπόδιο νά μήν κρεμαστεῖ).
51. Τό ἔργο πού γίνεται ἀπό φιλότιμο μᾶς ἁγιάζει. Ὅταν γίνεται ἀπό φιλοδοξία μᾶς πουντιάζει.
52. Ὅσοι μέ πίκραναν ἀπό ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη, θά εὐλογηθοῦν στή ζωή τους. Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος πίκραινε τόν Χριστό μέ τίς αὐθόρμητες γκάφες του˙ ὅμως ἐπειδή πήγαζαν ἀπό τή μεγάλη του ἀγάπη γιά τόν Χριστό, στό τέλος εὐλογήθηκε καί χαριτώθηκε!!! Νά τολμᾶτε νά κάνετε ἔργα ἔστω καί λαθεμένα ἀπό ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη. Θά εὐλογηθεῖτε ἤ θά ἀποκτήσετε ταπείνωση πού τραβάει τή χάρη τοῦ Θεοῦ. Καλύτερα νά τολμᾶς καί νά κάνεις λάθη παρά νά εἶσαι δειλός (ὅπως ὁ Ἀπόστολος Πέτρος). Τουλάχιστον θά ἀποκτᾶς ταπείνωση ἀπ’ τά λάθη σου.
53. «Νά σέ κάψω Γιάννη, νά σ’ ἀλείψω λάδι». Μία παροιμία πού ταιριάζει στήν ὑποκριτική ἐποχή μας. Κάποιος νέος, ἀφοῦ δέχτηκε πλήγματα ἀπό πολλούς συνανθρώπους του χωρίς νά προλάβει νά ἀπολογηθεῖ, στή συνέχεια τόν κατηγοροῦσαν πού δέν προσῆλθε στό κάλεσμα αὐτῶν νά κουβεντιάσουν μαζί του.
54. Ἡ ἐσωτερική ἔνταση καί κίνηση τοῦ νοῦ πρός τόν Θεό διατηρεῖ τόν ἄνθρωπο γάργαρο καί δροσερό. Ἀντιθέτως, ὁ ἀργός καί δυσκίνητος νοῦς, πού δέν κινεῖται μέ ἔνταση πρός τόν Θεό, μοιάζει μέ τά λιμνάζοντα ὕδατα πού ἐκπέμπουν δυσωδία. Ὅποιος πλησιάσει σέ αὐτόν κινδυνεύει ἀπό «ἑλονοσία».
55. Αὐτός πού μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ξεπέρασε τή στέρηση τοῦ πιό ἀγαπημένου του ἀγαθοῦ, εἶναι πραγματικά ἐλεύθερος. Αὐτός, ἀφοῦ «ἄδειασε» τήν καρδιά του ἀπό τό ἀγαπημένο του ἀγαθό, ἄφησε χῶρο γιά τόν ἀγαπημένο Χριστό. Αὐτός πλέον εἶναι ὄντως ἐλεύθερος καί καμιά ἐγκόσμια δύναμη δέν μπορεῖ νά σκλαβώσει ἤ νά δέσει τήν καρδιά του.
56. Ὅποιος ἠρέμησε τά πάθη του μπορεῖ νά ἠρεμήσει τούς πάντες, ἀκόμα καί τά ἄγρια ζῶα, ὅπως ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ πού τάιζε μία ἄγρια ἀρκούδα. Αὐτός πού δέν ἔχει ἐχθρό τόν ἑαυτό του, δέν ἔχει κανένα ἐχθρό. Τότε κι οἱ φαινομενικοί ἐχθροί εἶναι εὐεργέτες του. Τό ἴδιο συνέβη στή ζωή τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου καί σέ ὅλους τους Ἁγίους. Ὅσο τούς πολεμοῦσε ὁ διάβολος, τούς αὔξανε τήν προσευχή, τήν ὑπομονή, τήν ταπείνωση, τήν ἀγάπη.
57. Πῶς ἄντεξε, Χριστέ μου, ὁ Γέροντας Πορφύριος τόν ἐγκλωβισμό στόν κόσμο;Ὅταν ὁ νοῦς του ἀπογειώθηκε στόν οὐρανό, ὅταν «κόλλησε» σέ Σένα, ὅταν ἔφυγε ἀπ’ τόν κόσμο, τότε τόν ἔριξες, Κύριε, στό κλουβί τοῦ κόσμου.
58. Ὅταν παίρνουμε «πολύ ἀέρα» παθαίνουμε «πνευμονία»· ὅταν ὅμως εἴμαστε σκεπασμένοι μέ τή θυσιαστική ἀγάπη καί τήν ταπεινή συστολή τοῦ ἀλληλοσεβασμοῦ, προφυλασσόμαστε ἀπό «τά ρεύματα» πού ἐπιφέρουν ποικίλα πάθη καί παθήσεις στήν ψυχή ...
59. Νά ἀσχολεῖσαι μέ τίς ἁμαρτίες σου εἶναι ψυχοφθόρο. Νά ξέρεις τίς ἁμαρτίες σου εἶναι σωτήριο. Νά βάζεις «σάλτσες» στίς ἁμαρτίες σου εἶναι ἐπικίνδυνο. Τόσο ἐπικίνδυνο ὅσο τό νά βάζεις σάλτσα σέ ζωντανά καβούρια. Πηγαίνεις ἀνυποψίαστος νά δοκιμάσεις τή σάλτσα καί αὐτά ἀπό κάτω σέ δαγκώνουν. Ὅταν δέν ξέρεις ἤ δέν θέλεις νά ξέρεις τίς ἁμαρτίες σου πηγαίνεις ξεθαρρεμένος σέ χώρους βαθιᾶς σήψεως (π.χ. σέ ἄρρωστες ψυχές ἤ ἄρρωστα περιβάλλοντα) καί τά καβουράκια πού ἔχεις μέσα σου ἤ πού ἔχουν μέσα τους θά σέ δαγκώσουν.
60. Ὅταν δέν θέλεις κάτι καί γίνεται, τό θέλει ἤ τό ἐπιτρέπει ὁ Θεός.
61. Εἶπε κάποιος: «Ὁ τάδε Ἐπίσκοπος εἶναι προσωπικότητα». Καί ἀπάντησε ὁ ἀγράμματος: «Ἡ ἐκκλησία δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό προσωπικότητες ἀλλά ἀπό ἁγίους. Καί ὁ Γεώργιος Παπανδρέου ἦταν προσωπικότητα. Καί ὁ Γκάντι ἦταν προσωπικότητα. Ἡ ἐκκλησία χρειάζεται ἀνθρώπους διορατικούς πού θά προλαβαίνουν τόν τυφώνα κι ὄχι ἡγέτες πού θά προσπαθοῦν νά περισώσουν τά συντρίμμια ἀπό τούς τυφῶνες».
62. Ὁ μοναχός στέκεται στό σταυροδρόμι τῆς ζωῆς καί ζητᾶ ἀπό τόν Θεό νά τοῦ χαράζει τήν πορεία. Οἱ καλοθελητές βιάζονται νά τόν σπρώξουν σέ ἕνα δρόμο. Θέλουν νά τόν ξεφορτωθοῦν. Τούς ἐνοχλεῖ ἡ ἐλευθερία του, ἡ εἰλικρίνειά του, ἡ ἄνεσή του μέσα στούς ἀνθρώπους. Ὁ Γέρων Πορφύριος μόνο ὅταν εἶχε ἁγιοπνευματική πληροφορία ἔπαιρνε θέση γιά ἕνα θέμα. Διαφορετικά ἀπαντοῦσε «δέν γνωρίζω».
63. Ὅλοι οἱ κατά Θεόν «ἀπληροφόρητοι» ἔχουν «πληροφορία» γιά τούς ἀνθρώπους, ἐνῶ δέν ἔχουν γνωρίζουν οὐδόλως τό τί θά κάνουν αὔριο. Οἱ δημοσιογράφοι, ὅταν κατηγοροῦν κάποιον ἔχουν ἀποδεικτικά στοιχεῖα ἀποδεικτικά καί ντοκουμέντα. Διαφορετικά, θά ρεζιλευτοῦν καί θά τιμωρηθοῦν.
64. Ὅταν κάνεις ὑπακοή, γιά νά πάρεις κέρδη, θά λάβεις «πέντε φάσκελα». Ἄν δέν περιμένεις τίποτα, θά λάβεις 10 εὐλογίες.
65. Οἱ «ἄγριοι» μᾶς δίνουν τίς προϋποθέσεις (ταπείνωση, ὑπομονή, ἀνεξικακία) γιά νά λάβουμε τή χάρη ἀπό τούς Ἁγίους. Ὁ π. Πορφύριος πρῶτα ταπεινώθηκε ἀπό δυό σκληρούς γέροντες καί μετἀ ἔλαβε τή χάρη ἀπό τόν κρυφό Ἅγιο Ρῶσο ἀσκητή Γερο- Δημᾶ. Οἱ Ἅγιοι, μᾶς «πλένουν» μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ πρῶτα μᾶς ἔχουν «γδύσει» εἴτε οἱ σκληροί καί παράξενοι ἄνθρωποι εἴτε ἡ σκληρή κοινωνία εἴτε οἱ αἱμοβόροι δαίμονες.
66. Ὅ,τι γίνεται ἀνιδιοτελῶς καρποφορεῖ. Ὅ,τι γίνεται ἰδιοτελῶς γκρεμίζεται, ἐκτός καί κι ἄν τό σώσεις μέ τή μετάνοια.
67. Ἡ στέρηση θά μᾶς σώσει. Σέ καιρούς στερήσεων σπάει ἡ τεμπελιά καί ἡ νωθρότητα, δυό πάθη πού γεννοῦν σωματικές ἀρρώστιες, μελαγχολίες, μοναξιές, κακές σκέψεις, ψυχολογικά.
68. Ὅποιος δέν ἀγάπησε τήν ἀδικία, μέχρι νά κλείσει τά μάτια του θά γκρινιάζει καί θά στερεῖται τίς μεγάλες εὐλογίες πού ἕπονται. Ὁ Χριστός ἀναστήθηκε ἀφοῦ πρῶτα ἀδικήθηκε μέ σταυρικό θάνατο. Καί ὁ Ἅγιος Νεκτάριος ἔγινε μέγας, ἀφοῦ πρῶτα ρεζιλεύτηκε καί συκοφαντήθηκε βάναυσα.
69. Σύμφωνα μέ τήν παραβολή τῆς μελλούσης κρίσεως, ὅσοι ἄνθρωποι πλησιάζουν τούς ἐλάχιστους συνανθρώπους μόνο καί μόνο γιά νά δώσουν κάτι, εἶναι αὐτοί πού καλοῦνται ἀπ’ τό Χριστό νά πᾶνε κοντά του. Ἐμεῖς, ἀδελφοί μου, γιατί πλησιάζουμε τούς ἀνθρώπους; Γιά νά δώσουμε χαρά καί ἀγάπη ἤ γιά νά ἁρπάξουμε ἀπ’ αὐτούς ἡδονή, δόξα, πλοῦτο;
70. Κάνε λίγο ὑπομονή νά φτάσεις στόν πάτο τοῦ Ἅδη. Τότε θά ἀναστηθεῖς.
71. Τί νά κάνω μέ αὐτούς πού βιάζουν τήν ψυχή μου; Νά μοιάσεις μέ τήν ταπεινή γῆ. Ὁ Θεός ἀπό γῆ σέ ἔπλασε. Τή γῆ ὅλοι τήν πατᾶνε, ἡ γῆ ὅλα τά δέχεται, ἀκόμη καί τίς κοπριές˙ εἶναι ὅμως σταθερή, κρύβει πολύ πλοῦτο καί ὅλα τά ἀξιοποιεῖ προσφέροντας τά ὄμορφα λουλούδια της.
72. Τό μωρό τό κουνᾶς γιά νά ξυπνήσει. Τά «τραντάγματα» τῆς ἐποχῆς μας εἶναι γιά νά βρισκόμαστε σέ ἐγρήγορση. Πάντοτε. Ὄχι τώρα πού πέρασε ἡ μπόρα νά ξανακοιμηθοῦμε. Ἀνάπαυσή μας εἶναι ἡ μή ἀνάπαυση. Οἱ 5 παρθένες ἦσαν σέ διαρκή ἐπαγρύπνηση.
73. Ἀδικούμαστε καί πάει χαμένη ἡ ταλαιπωρία μας, γιατί μετά ἁμαρτάνουμε ὅταν δικαιολογούμαστε καί ἀγανακτοῦμε ἤ κατακρίνουμε.
74. Θά μπορούσαμε νά κρίνουμε μόνο τούς κρυφά ἁμαρτάνοντες, πού κρίνουν τούς ἁμαρτωλούς συνανθρώπους τους (αὐτούς ἤλεγχε ὁ Χριστός). Ἐμεῖς κρίνουμε τούς φανερά ἁμαρτάνοντες, πού ταπεινώνονται ἀπ’ τή ζωή τους καί τήν κοινωνία (αὐτούς κάλεσε ὁ Χριστός).
75. Ἄν ὁ Ἄπ. Παῦλος εἶχε τά ἐθνικιστικά μυαλά μας, τῶν πνευματικῶν καί πολιτικῶν ἀνθρώπων, θά ἤμασταν ἀκόμη εἰδωλολάτρες καί δοῦλοι. Ξεχάσαμε τό «οὐκ ἔνι Ἕλλην καί Ἰουδαῖος, [...] βάρβαρος, Σκύθης, δοῦλος ἐλεύθερος, ἀλλά τά πάντα καί ἐν πᾶσι Χριστός» (Κολ.γ΄.11).
76. Ὅσο ὁ κόσμος σέ ἀδικεῖ, τόσο ὁ Θεός σέ εὐλογεῖ.
77. Ὅ,τι ἁρπάζεις μέ μή νόμιμο τρόπο, κάποτε θά τό χάσεις.
78. Θαῦμα: ἡ λύση τοῦ προβλήματος τήν κατάλληλη στιγμή χωρίς νά τό περιμένεις.
79. Σέ μιά ἐποχή πού ὅλοι ἐμεῖς οἱ ἔνοχοι ἀπέναντι στόν Θεό, θέλουμε νά σκοτώσουμε «τόν ἔνοχο», οἱ Ἅγιοι καί ἐνάρετοι ἄνθρωποι παίρνουν τίς ἐνοχές πάνω τους γιά τά κρίματα τοῦ κόσμου, ὅπως λέει καί ὁ Ντοστογιέφσκι στούς «Ἀδελφούς Καραμαζόφ», μέ τό στόμα τοῦ Ἀββᾶ Ζωσιμᾶ.
80. Ὅποιος ἀνοίγει τήν καρδιά του σ’ ὅλους τούς ἀνθρώπους, τήν ἀνοίγει καί στόν Χριστό.
81. Τό πένθος τῆς καρδιᾶς προφυλάσσει τόν ἄνθρωπο ἀπό πνευματικές πτώσεις καί μεγάλους πειρασμούς.
82. Γιά κάθε μεγάλη πίκρα τῆς ζωῆς ἔχουν προηγηθεῖ μεγάλοι ἀνώδυνοι καί ἀνέμελοι περίοδοι χρονικοί, ὅπου κυριαρχοῦσε ὁ ἐνθουσιασμός, ἡ ρηχότητα καί ὁ ἐγωισμός.
83. Ὅποιος «περιορίζει» τήν καρδιά του σέ ἕνα πρόσωπο ἤ σέ μία ὁμάδα, τότε τήν στενεύει καί γιά τό Χριστό. Στενεύεται στή ζωή του καί στριμώχνεται ἀπό τίς πληγές πού τοῦ προξενεῖ αὐτό τό πρόσωπο ἤ ἡ ὁμάδα.
84. Πρίν τήν παρακμή καί κατάρρευση μεγάλων πολιτισμῶν, ἡ χλιδή καί εὐζωία βρίσκονταν στό ἀποκορύφωμά τους.
85. Παλαιότερα, τόν ἄνθρωπο τόν ἔτρωγε τό στομάχι του (πεῖνα). Σήμερα τόν «τρώει» τό κεφάλι του (λογισμοί- αὐτοκτονίες).
86. Τό στένεμα τῆς ἀγάπης ἀποκλειστικά στά παιδιά μας, δημιουργεῖ πνευματική ἀσφυξία, τά ἐγκλωβίζει καί συχνά δημιουργεῖ ἐπαναστάσεις.
87. Ἡ πιό ἔξυπνη καί παρηγορητική θρησκεία τοῦ κόσμου εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη. Σέ μαθαίνει νά ἁπλώνεις τήν ἀγάπη σου πρός ὅλους τους ἀνθρώπους καί ὄχι νά ἀγαπᾶς μεμονωμένα. Ἔτσι, ἄν χάσεις τήν «ἀγάπη σου», ἔχεις τίς ἄλλες ἀγάπες καί κυρίως τή μοναδική καί ἀνεπανάληπτη, τόν Χριστό. Εἶναι δυνατόν νά αἰσθανθεῖς μοναξιά;
88. Εἶπεν ὁ Κύριος στούς μαθητές Του: «ὑμεῖς ἐστέ τό ἅλας τῆς γῆς».Ὅταν εἶσαι «παστωμένος» μέ τή Θεία Χάρη, δηλαδή «ἅλατι ἠρτυμένος», διατηρεῖσαι φρέσκος καί ἐκτός ψυγείου, δηλαδή καί ἔξω ἀπό ἁγιασμένους τόπους ὅπως εἶναι τά μοναστήρια.
89. Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἔχει νόημα καί ἀξία ὡς συνανάσταση τῶν ἐν Ἅδη φυλακισμένων. Ὁ Χριστός, ὡς τέλειος Θεός, δέν χρειαζόταν τήν Ἀνάστασή Του. Ἡ προσωπική μας ἀνάσταση ἀποκτᾶ ἀξία ὅταν συμπραγματώνεται μέ τήν ανάσταση τοῦ πλησίον. Αὐτό μᾶς διδάσκει ἡ παραβολή τῆς μελλούσης κρίσεως.Ὅσοι ἀνέστησαν-παρηγόρησαν τούς ἐλάχιστους ἀδελφούς τους, ἔχουν δικαίωμα ἀναστάσεως κοντά στόν Ἀναστημένο Χριστό. Ὅλοι οἱ ἄλλοι προτρέπονται ἀπό τόν Κύριο νά πορευθοῦν εἰς τό πῦρ τό ἐξώτερον.
90. Τό μεγάλο ἐνδιαφέρον συρρικνώνει τό χρόνο σου, ἐνῶ ἡ τεμπελιά καί ἡ ἀπραξία τόν ἁπλώνει. Οἱ τρεῖς ὧρες μπορεῖ νά φανοῦν τρία λεπτά ὅταν ἐργάζεσαι πυρετωδῶς καί μέ ἀγάπη˙ ἀντίθετα, ὅταν ἐργάζεσαι μέ ἀμέλεια καί ὀκνηρία, ὁ χρόνος κυλᾶ πολύ ἀργά... Συμπέρασμα: ὁ χρόνος εἶναι σχετικός.
91. Ἡ μεγάλη ἀγάπη σέ κάνει διορατικό. Νιώθεις τή χαρά ἤ τή λύπη τοῦ ἀγαπημένου, ἔστω κι ἄν εἶναι χιλιόμετρα μακριά. Ἔτσι, μπορεῖ νά τόν σκεφτεῖς καί νά σέ πάρει τηλέφωνο. Στή ζωή τοῦ Ἁγίου Σιλουανοῦ ἀναφέρεται πώς ὅταν ἦταν νέος, ἔπεσε μία φορά σέ σαρκική ἁμαρτία. Ἐκεῖνο τό βράδυ ὁ πατέρας του εἶχε δυσφορία, δέν μποροῦσε νά κοιμηθεῖ˙ τόν πονοῦσε ἡ καρδιά του. Οἱ μεγάλοι Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας πού ἔφτασαν στό πλήρωμα τῆς ἀγάπης, ἀπέκτησαν διορατικό νοῦ, ὁλοκάθαρο βέβαια ἀπό συναισθηματικές προσμίξεις.
92. Οἱ φανερά ἁμαρτάνοντες καί ταπεινωμένοι ἀπό τά χτυπήματα τῆς κοινωνίας, γλυκαίνονται ἀπό τόν Χριστό, ὅπως Σαμαρείτιδα, πόρνη, Τελώνης, ληστής, ἄσωτος. Οἱ κρυφά ἁμαρτάνοντες καί ἐπαιρόμενοι ἀπό τά χάδια τῆς κοινωνίας, στηλιτεύονται καί ἐλέγχονται ἀπό τόν Χριστό, ὅπως Γραμματεῖς καί Φαρισαῖοι).
93. Ὅταν ὁ ἀγαθός ἄνθρωπος μιλᾶ στόν πονηρό, ἐκτίθεται ὁ ἀγαθός. Τά ἀγαθά λόγια του πέφτουν στό ἄρρωστο μυαλό τοῦ πονηροῦ καί γεμίζουν μικρόβια μέ ἀποτέλεσμα νά μολύνουν τά ὦτα τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. Γι’ αὐτό ὁ Κύριος εἶπε: «Μήν δίδετε τά ἅγια στούς σκύλους».
94. Ὁ πόνος τῆς ψυχῆς μᾶς προφυλάσσει ἀπό πνευματικές πτώσεις καί δίνει ἐμπνεύσεις γιά λυτρωτικές ἐνέργειες στόν ἑαυτό μας καί στούς ἄλλους.
95. Ὑποτιμοῦμε τίς δυνάμεις μας μέ τή δειλία ὅταν πρόκειται νά πραγματώσουμε ἕνα καλό ἔργο, ὅπως γιά παράδειγμα νά ἀγρυπνήσουμε σέ ἕναν ἄρρωστο· ἀντιθέτως, ὑπερεκτιμοῦμε τίς δυνάμεις μας μέ τό θράσος ὅταν πρόκειται νά πραγματώσουμε ἕνα κακό ἔργο π.χ. νά πιάσουμε μία σπουδαία θέση –πού δέν μᾶς ἀξίζει– ἤ νά ταπεινώσουμε τόν ἀδελφό πού μᾶς ἐνοχλεῖ. Ὅταν κάνουμε κάτι μέ ἀγάπη, οἱ ἀντοχές μας πολλαπλασιάζονται· ὅταν ὅμως κάνουμε κάτι ἀνόρεχτα, οἱ ἀντοχές μας πέφτουν. Ὅλη τή νύχτα χορεύεις στά μπουζούκια μέ τούς ἀγαπημένους σου, ἐνῶ δυσκολεύεσαι νά κάνεις δέκα μετάνοιες στό δωμάτιό σου. Πόσο ἐλάχιστη εἶναι ἡ ἀγάπη μας γιά σένα, Κύριε, Δημιουργέ του παντός;
96. Τό ἀνικανοποίητο τῆς ψυχῆς, ἄν δέ στό ἱκανοποιήσει ὁ Χριστός, κανείς δέν θά μπορέσει νά στό καλύψει.
97. Ὁ Θεός δέν δίνει ὅ,τι εἶναι Αὐτός, ἀλλά ὅ,τι ἀντέχει ὁ καθένας καί ὅ,τι τόν ὠφελεῖ τελικά.
98. Ἡ παραφυσικότητα ἔχει γίνει φυσική κατάσταση καί ἡ φυσική, ὑπερφυσική. Ἡ δέ ὑπερφυσική ἄπιαστο ἤ ἄγνωστο ὄνειρο. Τόν καιρό τῶν διωγμῶν οἱ χριστιανοί ζοῦσαν τό ὑπερφυσικό, τό θαῦμα, τό μεγαλεῖο της πίστης ὡς κάτι τό φυσικό.
99. Ὁ ἄνθρωπος, πλασμένος κατ’ εἰκόνα Θεοῦ, ἀναζητᾶ ἐνδόμυχα τήν ἕνωση τῆς ψυχῆς του μέ τόν Θεό. Ὁτιδήποτε ἔρχεται νά ἐμποδίσει τήν κίνηση τῆς ψυχῆς πρός τά πάνω προκαλεῖ ἄγχος, ἀνασφάλεια, φόβο, νεῦρα. Δηλαδή δέν τόν ἀναπαύει βαθιά, ἀλλά προσωρινά καί ἐπιφανειακά.
100. Ὅταν ἐμεῖς δέν θέλουμε νά αὐτοταπεινωθοῦμε καθρεπτίζοντας τή ζωή μας στή ζωή τῶν ἁγίων, τότε κατ’ ἀναλογία τοῦ ἐγωισμοῦ, θά ἐπιτρέψει ὁ Θεός νά μᾶς ταπεινώνουν οἱ ἄνθρωποι ἤ οἱ καταστάσεις τῆς ζωῆς. Μόνο οἱ ταπεινοί θά εἰσέλθουν στόν Παράδεισο. Αὐτοί δηλαδή, πού ζοῦν σέ κοινωνία μέ τούς ἄλλους παραμερίζοντας τό ἐγώ τους.
101. Ὁ ἄνθρωπος παλεύει μέσα στό ρίνγκ τοῦ κόσμου αὐτοῦ μέχρι νά κλείσει τά μάτια του. Μέ τόν ἑαυτό του, μέ τόν κόσμο καί τόν διάβολο. Σύν Χριστῷ ἡ νίκη εἶναι βέβαιη. Ὅμως ὅσο διαρκεῖ ὁ ἀγώνας δέν μποροῦμε νά μιλᾶμε γιά νικητές καί ἡττημένους. Γι’ αὐτό ὁ Κύριος εἶπε: «Σύ τίς εἶ ὁ κρίνων ἀλλότριον οἰκέτην; Τῷ ἰδίῳ Κυρίῳ στήκει ἤ πίπτει» (Ρωμ. ιδ΄4).
102. Τό καλό καί τό κακό πού συμβαίνουν στόν κόσμο ἔχουν παγκόσμια καί διαχρονική δύναμη. Π.χ. ἕνα χαριτωμένο βιβλίο καί μετά τό θάνατο τοῦ συγγραφέα συνεχίζει νά ὠφελεῖ γενεές ἀνθρώπων. Ἕνα αἰσχρό βιβλίο ἀντιθέτως, συνεχῶς καταστρέφει ψυχές.
103. Ὁ Προπονητής τῆς Ὀλυμπιονίκης Φανῆς Χαλκιᾶ, εἶχε δηλώσει:. «Ἀφέθηκε στά χέρια μου ἐν λευκῷ. Στήν ἀρχή ἔκανα τόν δύσκολο γιά νά δῶ τό ζῆλο της. Καί ἔτσι ἔγινε ἡ ἐπανάσταση», ἐνῶ ἡ ἴδια εἶπε: «Ἤθελα νά κερδίσω γιά νά εὐχαριστήσω τούς 70.000 θεατές του γηπέδου». Νά πῶς γίνονται οἱ Ὀλυμπιονίκες. Ἄν δέν παραδοθεῖς σέ θεοφόρο γέροντα καί δέν ἀγωνιστεῖς μέ φιλότιμο γιά νά εὐχαριστήσεις τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους, δέ θά κάνεις πνευματική προκοπή καί ρεκόρ ἐπιτυχιῶν.
104. Ἡ χαρά δέν ἔρχεται ὅταν περιμένεις τήν ἀγάπη τῶν ἄλλων ἀλλά, ὅταν δίνεις τήν ἀγάπη σου στούς ἄλλους χωρίς νά περιμένεις τίποτα ἀπ’ αὐτούς. Τό ἀνιδιοτελές τραβᾶ τή χάρη τοῦ Θεοῦ.
105. Ἡ συνύπαρξη ὅταν δέν ἐμπλουτίζεται μέ κάτι πνευματικό (προσευχή, διάβασμα, μουσική) μετατρέπεται σέ γκρίνια, μουρμούρα καί βαρεμάρα. Προηγεῖται ἡ προσωπική ἀνάσταση κι ἕπεται ἡ συνανάσταση.
106. Ὅταν ἔχεις τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, καί «μποῦφος» νά εἶσαι θά προκόψεις· διαφορετικά, καί «Ἀϊνστάιν» νά εἶσαι, θά καταστρέψεις τόν κόσμο.
107. Ὅσες γυναῖκες γνώρισα πού εἶχαν ἀλλεπάλληλες σχέσεις δίχως τήν εὐλογία τοῦ Κυρίου (γάμος) καί ἔτυχε νά φέρουν ἕνα παιδί στόν κόσμο, αὐτό μάζεψε τήν ἀκαταστασία τους καί ἔγινε προβληματικό. «Ἄχρηστες» γυναῖκες μέ «ἄχρηστους» καρπούς.
108. Γιά νά ἐξυγιανθεῖ ἡ κοινωνία πρέπει πρῶτα νά ἐξαγνισθεῖ ἡ καρδιά.
109. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος γίνει χρήσιμος, τότε ὁ Θεός τόν χρησιμοποιεῖ σέ χώρους ἀπρόβλεπτους, μεγάλους. Χρήσιμος εἶναι αὐτός πού ἔχει ὑπομονή, ἀγάπη, θυσία, καλοσύνη, ταπείνωση, ἐργατικότητα.
110. Ὅποιος συζεῖ χωρίς γάμο, προδιαγράφει τήν προσωπική καί οἰκογενειακή του καταδίκη του.
111. Ἄν δέν συχνάζεις σέ χώρους εὐλογημένους (εὐλογημένες οἰκογένειες, μοναστήρια, ἐνορία) κουράζεις πολύ τή ζωή σου καί δύσκολα θά εὐλογηθεῖ.
112. Δώσ’ τα ὅλα γιά τό ἄλυτο πρόβλημά σου καί ὅταν κουραστεῖς θά ἐπέμβει ὁ Θεός νά στό λύσει. Γιά παράδειγμα, τρέχεις μέ τά πόδια γιά νά πιάσεις τό λεωφορεῖο πού φεύγει. Ξαφνικά, νά ἕνα αὐτοκίνητο! Προλαβαίνεις τό λεωφορεῖο καί κάνεις νόημα τοῦ ὁδηγοῦ νά σαταματήσει. Ἔτσι παίρνεις τό καπέλο πού εἶχες ξεχάσει.
113. Ἀπέκτησα μεγάλη πείρα τῆς γνήσιας καί θερμῆς σου ἀγάπης. Γιατί πράγματι οἱ γενναῖες ψυχές, σέ σύντομο χρονικό διάστημα, αἰχμαλωτίζουν αὐτούς πού συναναστρέφονται (Χρυσόστομος).
114. Ἡ ἀγάπη ἐνισχύεται καί γιγαντώνει ὅταν ἀντίρροπες δυνάμεις προσπαθοῦν νά τήν ξεριζώσουν καί ἐμεῖς ἀγωνιζόμαστε νά τούς ἀντισταθοῦμε μέ κάθε τρόπο καί μέσο (Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κροστάνδης).
115. «Ἄν δέν τόν πίεζα νά τοῦ πάρω αὐτό πού διεκδικοῦσε ἄδικα, ἦταν ἱκανός σέ μία ἄλλη διεκδίκηση ἄδικη νά ἀφαιρέσει καί ζωή». Τοῦ ἔκοψε ὁ Γέροντας Πορφύριος αὐτήν τήν ἁμαρτωλή ὄρεξη, τό ὑπέρμετρο θράσος.
116. Ἄν σφηνώσει μέσα μας ἡ προσευχή, δέν σφηνώνει τίποτα ἄλλο.
117. Ἐπειδή ἔχουμε πολλούς ἀντιπάλους, χρειάζεται νά κάνουμε προσποίηση, ὅπως στό μπάσκετ.
118. Ὅσο ὁ ἄνθρωπος πιστεύει πώς θά γίνει αὐτό πού θέλει, γκρινιάζει γιά νά κερδίσει τό ποθούμενο. Ὅταν ὅμως ἔρχεται κάτι ὡς τετελεσμένο γεγονός, τό παίρνει ἀπόφαση καί παύει νά τόν ἐνοχλεῖ, διότι ξέρει πώς ἡ γκρίνια του δέν θά καρποφορήσει.
119. Μπορεῖ νά εἶσαι καλός ἄνθρωπος, ἀλλά νά μήν εἶσαι στήν ἀλήθεια. Μπορεῖ νά εἶσαι καλός ἄνθρωπος, ἀλλά νά ἔχεις ψυχολογικά προβλήματα. Μπορεῖ νά εἶσαι καλός ἄνθρωπος, ἀλλά καί σκλάβος παθῶν καί ἀδυναμιῶν. Μόνο ἄν εἶσαι πνευματικός ἄνθρωπος ἤ ἄν ἔχεις πνευματική καθοδήγηση ἀπό ἔμπειρο πνευματικό μπορεῖ νά γλιτώσεις ἀπ’ ὅλα αὐτά.
120. Ὅσο πιό σφοδρό εἶναι τό μίσος γιά τή ζωή πού ἔχεις κάνει, τόσο πιό δυνατή εἶναι ἡ ἀπόφαση τῆς ἀλλαγῆς.
121. Ἡ ἀνιδιοτέλεια ἀπό τήν κόλαση σέ ὁδηγεῖ στόν παράδεισο. Ἡ ἰδιοτέλεια ἀπό τόν Παράδεισο σέ ὁδηγεῖ στήν κόλαση.
122. Τό ἔργο πού δέν σκλαβώνει καί χαροποιεῖ τόν ἄλλον εἶναι εὐεργετικό καί ὠφέλιμο γιά ὅλους.
123. Ἡ ὕστατη προσπάθεια χαριτώνει τόν ἄνθρωπο. Φτάνεις ἀπό φιλότιμο στά ὅριά σου κι ἐκεῖ πού νομίζεις ὅτι ἀπόκαμες ἤ ὅτι εἶσαι μόνος, ξαφνικά, συνειδητοποιεῖς ὅτι ἔχεις μπεῖ στά εὔφορα χωράφια τοῦ Θεοῦ.
124. Ἐπισκέφτηκα ξαφνικά ἕνα σπίτι καί ντράπηκαν γιά «τό ἀκατάστατον» οἱ φίλοι. Ὅταν ξαφνικά ὁ Χριστός τήν ὥρα τοῦ θανάτου μᾶς ἐπισκεφτεῖ, θά ντραποῦμε καί θά κρυφτοῦμε ἤ θά τόν ὑποδεχτοῦμε;
125. «Ἐπιποθεῖ, καί ἐκλείπει ἡ ψυχή μου εἰς τάς αὐλάς τοῦ Κυρίου» (ψλ. πγ΄ 3). Πόσο ἔνθεος ἀλήθεια ἦταν ὁ βασιλιάς Δαβίδ; Ἐπιμόνως ποθοῦσε τούς τόπους τοῦ Κυρίου. Ἔλιωνε ἡ ψυχή του ἀπό τή φλόγα τῆς θείας ἀγάπης. Μακάρι νά ἴσχυε καί γιά μᾶς αὐτό πού λέει ἕνα στιχάκι: «Καί μόνο πού μέ κοιτᾶς λιώνω». Ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ εἶναι τόσο ζωντανή μέσα μας ὥστε νά νιώθουμε αὐτό τό λιώσιμο, τήν καύση τῆς ψυχῆς μας, τό θεῖο καῦμα;
126. Συχνά ὁ ἄνθρωπος μειώνει καί κατηγορεῖ τόν συνάνθρωπό του γιά τά ἁμαρτήματά του, διότι ἔτσι γλυκαίνει τόν πληγωμένο του ἐγωισμό ἀπό τά δικά του παρόμοια ἁμαρτήματα.
127. «Ἀναβάσεις ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ διέθετο εἰς τήν κοιλάδα τοῦ κλαυθμῶνος, εἰς τόν τόπον ὅν ἔθετο» (ψλ. πγ΄ 6-7). Λέγει ὁ ψαλμωδός γιά τόν μακάριο ἄνθρωπο «Παρ’ ὅλο πού ζεῖ μέσα σέ αὐτόν τόν ἄσχημο κόσμο, στήν κοιλάδα τοῦ κλαυθμῶνος, αὐτός τοποθετεῖ μέσα στήν καρδιά του μία νοητή σκάλα, τή σκάλα τῶν ἀρετῶν, μέ τή βοήθεια τῆς ὁποίας ἀποσπᾶ τήν καρδιά ἀπό τά γήινα καί τήν ἀνεβάζει συνεχῶς πρός τόν Θεό». Μακάρι νά μπορούσαμε ὅλοι μας νά ἐξασκοῦμε αὐτή τή θεία ἐργασία. Νά ἀποσύραμε τήν καρδιά μας ἀπ’ ὅλες τίς γήινες, φανταχτερές καί δουλωτικές ἐξαρτήσεις μας καί νά τήν ἀνεβάζουμε πρός τόν Θεό. Τότε θά ζούσαμε τή βαθιά εἰρήνη τοῦ Θεοῦ καί μέσα στόν πόλεμο.
128. Οἱ Ἅγιοι πορεύονται «ἐκ δυνάμεως εἰς δύναμιν». Αὐξάνει συνεχῶς, χρόνο μέ τό χρόνο, ἡ μετοχή τους στή χάρη τοῦ Θεοῦ, κατ’ ἀναλογίαν τῶν φορτίων τῶν πνευματικῶν πού τούς δίνει ὁ Θεός νά σηκώνουν. Ἐπί παραδείγματι, ὅσο αὔξαιναν οἱ Ἐκκλησίες γιά τίς ὁποῖες αἰσθανόταν ὑπεύθυνος ὁ Ἀπ. Παῦλος, τόσο αὔξαιναν καί οἱ δωρεές τῆς Χάριτος πάνω του. Στό τέλος τοῦ βίου του ἡ χάρις εἶχε πλεονάσει μέσα του κι ἔλεγε ἐκεῖνο τό φοβερό: «ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζεῖ δέ ἐν ἐμοί Χριστός». Ἡ δυναμική πορεία τῆς ψυχῆς δέν ἀνακόπτεται οὔτε μέ τό θάνατο. Καί στόν οὐρανό ἡ ἴδια πορεία. Μία ἀτελείωτη μετοχή στήν ἀτελεύτητη τελειότητα τοῦ Θεοῦ.
129. Ὁ ἄνθρωπος πού μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ ἀπαλλάσσεται ἀπό κάποια δυνατά πάθη (χαρτοπαιξία, τσιγάρα, γυναῖκες) ὑπάρχει τό ἐνδεχόμενο νά ἀποκτήσει νεῦρα, νά γίνει ἄς ποῦμε εὐέξαπτος. Πιστεύουμε πώς ὁ Θεός συγκινεῖται ἀπό αὐτόν τόν ἄνθρωπο γιά τό φιλότιμο ἀγώνα πού κάνει καί τήν ταπείνωση πού ἀποκτᾶ ἀπό τά «κουσουράκια» πού τοῦ ἀπέμειναν.
130. Πληγώνεσαι ἀπό αὐτό πού δένεσαι. Ὅ,τι μᾶς δένει μᾶς πληγώνει. Μέ ὅ,τι εἴμαστε δεμένοι συναισθηματικά κάποτε θά πληγωθούμε ἀπό τήν ἴδια τό σφίξιμο τῆς θηλιᾶς πού ἐμεῖς δημιουργήσαμε ὥστε νά διατηροῦμε τό δέσιμό μας μέ αὐτό.
131. O Θεός παίρνει τά χάλια μας -ὅταν Τοῦ τά δώσουμε- καί φτιάχνει χαλιά, πάνω στά ὁποῖα ἀναπαύονται οἱ ἄνθρωποι. FὉ Θεός παίρνει τά χάλια μας –τήν συντετριμμένη καρδιά μας– καί, ἀφοῦ Τοῦ τά ἀποθέσουμε, ὑφαίνει μέ τήν ἀδαμάντινη κλωστή τῆς Χάρης Του «χαλιά», ὅπου μπορεῖ πιά νά ἀναπαυτεῖ κάθε ψυχή...
132. Ἡ τεμπελιά φέρνει τούς λογισμούς, οἱ λογισμοί τή στενοχώρια κι ἡ στενοχώρια τήν ἀναζήτηση ἐξωτερικῆς ἡδονῆς. Ὅταν εἶσαι χαρούμενος στή δουλειά σου καί συγκεντρωμένος, καμιά ἐξωτερική ἡδονή δέν θέλεις νά σέ ἀποσπάσει, π.χ. φαγητό.
133. Ὅταν σέ συγκινεῖ ὁ Θεός καί οἱ πονεμένοι ἄνθρωποι καί ἀδιαφορεῖς γιά τόν ἑαυτό σου, τότε ὅλο τό ἐνδιαφέρον τοῦ Θεοῦ εἶναι πάνω σου. Ὅσο δέν δίνεις σημασία στόν ἑαυτό σου ἀπό ἀγάπη γιά τόν Θεό καί τούς ἄλλους, τόσο σέ προσέχει ὁ Θεός καί οἱ Ἅγιοί Του. Οἱ Ἅγιοι πού ἀδιαφοροῦσαν γιά τόν ἑαυτό τους, πού δέν ὑπολόγιζαν κόπο καί προσωπικό πόνο, παρακολουθοῦνταν ἀπό τούς ἄλλους Ἁγίους. Συχνά αὐτοί τούς ἐπισκέπτονταν καί συνομιλοῦσαν μαζί τους. Ὁ π. Παΐσιος συνομιλοῦσε μέ τήν Παναγία μας, τήν Ἁγία Εὐθυμία κι ἄλλους.
134. Τό δάσος, ἄν ἔχεις καλή διάθεση καί θερμή ἀγάπη γιά ὅλους καί γιά ὅλα, μπορεῖ νά σέ ἁρπάξει καί νά σέ ἀνεβάσει στίς σφαῖρες τοῦ θείου. Διαφορετικά θά εἶσαι ἕνα κούτσουρο μέσα στά ἄλλα κούτσουρα τοῦ δάσους.
135. Ἐάν δέν ξέρεις τί νά κάνεις κι ἔχεις τήν καλή ἀνησυχία ξέρει ὁ Θεός καί στά ρυθμίζει ὅλα.
136. Αὐτός πού συντρίβεται καί στενοχωριέται γιά τίς μικρές του ἁμαρτίες ἤ τά ἀσήμαντα λάθη, δέν θά ἐπιτρέψει ὁ Θεός νά πέσει σέ μεγάλες ἁμαρτίες καί σημαντικά λάθη.
137. Οἱ Ἅγιοι ἀστειευόμενοι ἔλεγαν σοβαρά πράγματα γιά νά μήν κουράζουν τούς συνομιλητές τους καί τούς προκαλοῦν ἀγανάκτηση.
138. Ὅταν ἔχεις βγεῖ ἀπό τό πρόβλημα, μετά χαρᾶς ἀκοῦς γιά τό πρόβλημα ἤ μιλᾶς γι’ αὐτό. Ὅταν εἶσαι μές στό πρόβλημα σέ καταλαμβάνει κόμπλεξ ἤ ταραχή ὅταν ἀναφέρονται σ’ αὐτό.
139. Δίνω ἐντολή στόν ἑαυτό μου νά διακονήσω τούς ἄλλους. Ἡ «ἐντολή μου» περνάει καί στούς ἄλλους μέ τρόπο μυστικό.
140. Τά ξυσίματα πού μᾶς προκαλοῦν οἱ ἄνθρωποι μᾶς εὐχαριστοῦν. Τά δικά μας ψυχικά τραύματα, τά πάθη καί οἱ ἀδυναμίες μᾶς κάνουν νά ἐνοχλούμαστε ἀπό τούς ἐλέγχους καί τίς ἀδικίες πού μᾶς κάνουν οἱ ἄνθρωποι. Τό χρυσό μέσα στή φωτιά καθαρίζεται καί λάμπει περισσότερο, ἐνῶ τά σκουπίδια καίγονται καί ἐξαφανίζονται. Ἑπομένως δέν φταίει ἡ φωτιά. Ἐμεῖς πρέπει νά ἐπιλέξουμε. Νά εἴμαστε χρυσός ἤ σκουπίδια;
141. Γιά νά ἰσορροπήσει μία οἰκογένεια πρέπει τουλάχιστον ἕνα μέλος της νά φιλοτιμηθεῖ νά ἰσορροπήσει πνευματικά, νά θυσιαστεῖ, γιά νά συγκινήσει τόν Θεό καί νά στείλει τή χάρη Του. Ἡ ἀδελφή τοῦ π. Γεωργίου ἦταν ἀφετηρία γιά νά μεταμορφωθεῖ ὅλη ἡ οἰκογένειά της. Ὅλες οἱ εὐλογίες τοῦ Θεοῦ μπῆκαν στήν οἰκογένεια ὅταν ἕνα βράδυ γονατιστή προσευχήθηκε θερμά: «Θεέ μου, κατέβα κάτω καί σῶσε τόν ἀδελφό μου». Ὁ ἀδελφός της τότε ἔζησε μία πρωτόγνωρη ἐμπειρία, τήν ἀναγέννηση καί τήν Πεντηκοστή του.
142. Ἡ λαχτάρα γιά τό ἀγαθό ξεμπουκώνει τήν καρδιά ἀπό τά φθοροποιά αἰσθήματα: λύπη, φόβο, στενοχώρια, ψυχοπλάκωμα, τεμπελιά.
143. Ὅ,τι ἑνώνει δίχως τόν Θεό, αὐτό μᾶς πληγώνει θανάσιμα. Σήμερα πού ὁ Θεός ἔχει παραμεριστεῖ ἀπό τή ζωή μας, ὅ,τι ἑνώνει εἶναι καί ἐπικίνδυνο καί συνήθως καταλήγει σέ διάλυση.
144. Ἡ βασίλισσα ψυχή μας ἀργοπεθαίνει ἀπό ἀ-τροφική ἀδυναμία καί ἐμεῖς συνεχῶς φρεσκοβάφουμε καί καλλωπίζουμε τήν ἅμαξα, τό σῶμα πού φιλοξενεῖ πρόσκαιρα τήν ἀθάνατη βασίλισσα.
145. Τίς εὐλογίες καί τίς ἀληθινές ἐπιτυχίες ὁ ἄνθρωπος τίς ἀντλεῖ ἀπό τούς χώρους τῆς ἀνιδιοτέλειάς του. Αὐτές οἱ ἐπιτυχίες βοηθοῦν στίς προσωπικές, οἰκογενειακές, κοινωνικές, μοναχικές καί ἐργασιακές ἰδιοτελεῖς στιγμές. Γιά νά πετύχεις π.χ. ὡς πατέρας, ἀντλεῖς εὐλογίες ἀπό τούς χώρους πού προσφέρεις ἐργασία χωρίς ὑλικό ἤ ἠθικό ἀντάλλαγμα. Αὐτό τό νόημα κρύβει κι ἡ παροιμία «κάνε τό καλό καί ρίχ’ το στό γιαλό».
146. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δέν βλέπει τίς ριζοῦλες τῶν παθῶν πού ὑπάρχουν στήν καρδιά του καί δέν μετανοεῖ, ἐπιτρέπει ὁ Θεός νά ποτίζονται αὐτές οἱ ριζοῦλες μέ τό νερό τῆς φιληδονίας, τῆς φιλοδοξίας ἤ τῆς φιλαργυρίας καί νά γίνονται ἄρρωστα δεντράκια ὥστε νά τά δεῖ ὁ ἄνθρωπος, νά μετανοήσει καί νά προσπαθήσει νά τά ξεριζώσει μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἡ μετάνοια εἶναι ἡ μόνη δύναμη πού φρενάρει τόν ἄνθρωπο ἀπό μεγαλύτερες πτώσεις. Ὁ Χριστός ἔδωσε τό ταμεῖο τῶν οἰκονομικῶν στόν Ἰούδα γιά νά τόν βοηθήσει νά δεῖ τό καλά κρυμμένο στήν καρδιά του πάθος τῆς φιλαργυρίας. Ὅμως ὁ Ἰούδας «οὐκ ἠβουλήθη συνιέναι».
147. Ἡ τέλεια ἀνιδιοτέλεια λειτουργεῖ τίς φιλίες. Ὅταν ὁ ἄλλος μυριστεῖ ὅτι τόν πλησιάζεις χωρίς νά προσδοκᾶς τίποτα ἀπό αὐτόν τότε γίνεται φίλος σου χωρίς νά τό ἐπιδιώξεις. Ἀκουμπάει σέ σένα καί νιώθει τή ζεστασιά τῆς καθαρῆς σου ἀγάπης. Τίς μεγαλύτερες εὐλογίες στή ζωή μου τίς ἔλαβα ἀπό ἕνα ἀγαθό παιδί στό ὁποῖο ἔκανα χαρούμενη ἀνιδιοτελῆ ὑπακοή. Ὅλοι οἱ σπουδαῖοι συγγενεῖς του πού κρυβόντουσαν πίσω ἀπό αὐτό τό παιδί ἔνιωσαν τήν ἀγαθή καί θυσιαστική ἀγάπη καί μέ στήριξαν καί μέ στηρίζουν σέ μεγάλο βαθμό στό δύσκολο ἱερατικό μου ἔργο.
148. Δέ μας ἐνδιαφέρει τό γεγονός αὐτό καθαυτό ἀλλά ἡ σωστή ἑρμηνεία του. Ἄς ποῦμε ἕνα θεϊκό ὄνειρο ἤ ἕνα πειρασμικό ὄνειρο μπορεῖ, ἀνάλογα μέ τό πώς θά τό ἑρμηνεύσεις, ἤ θά σέ ὠφελήσει ἤ θά σέ βλάψει. Ἄν συμβάλλει στήν ταπείνωση καί στήν αὔξηση τῆς ἀγάπης πρός τόν Χριστό σέ ὠφελεῖ. Ἄν ὅμως σέ ἀποσπᾶ ἀπό τήν ἀγάπη Του καί σοῦ προσθέτει ἔπαρση, μπορεῖ νά καταστεῖ ἄκρως ἐπικίνδυνο.
149. Τό χῶμα μέσα στό ὁποῖο ἀναπτύσσεται ἕνα δέντρο δέχεται τά πάντα, (νερό, κοπριά, ὀργανικά ἀπορρίμματα) κι αὐτό μᾶς προσφέρει τούς καθαρούς του χυμούς. Φαίνεται πώς ἰσχύει καί γι’ αὐτό ὁ λόγος τοῦ Παύλου: «πάντα δοκιμάζετε, τό καλόν κατέχετε» (Α΄ Θεσ. ε΄ 21) Ὅποιος ζεῖ κατά φύση, διδάσκεται ἀπό αὐτή καί ἀντιλαμβάνεται τά ἔνθεα μηνύματά της, ὅπως τήν ἀνιδιοτέλεια πού μᾶς διδάσκει τό ἀηδονάκι, ὁ ἥλιος, ἡ βροχή.
150. Ἕνα γεγονός πού ζοῦμε πολύ ἔντονα μᾶς κάνει νά ξεχνᾶμε τό προηγούμενο, εὐχάριστο ἤ δυσάρεστο συναίσθημα ἤ βίωμα. Ὁ Γέροντας Πορφύριος ὅταν ἤθελε νά πετύχει κάτι σπουδαῖο, πού ἀφοροῦσε τή σωτηρία τοῦ ἄλλου, ἔκανε πολύ γρήγορα κι ἔντονα τό σταυρό του. Προσευχόμενος κάποτε γιά Μητροπολίτη πού ἦταν βαριά ἄρρωστος χρησιμοποίησε αὐτή τή δυνατή προσευχή. Ἔκανε 48 σταυρούς τό λεπτό.
151. Ζηλεύουμε, γιατί νομίζουμε πώς ἔχουμε λίγα κι οἱ ἄλλοι πολλά. Ξεχνᾶμε ὅτι τά λίγα δικά μας μποροῦν νά μᾶς προξενοῦν μεγαλύτερη χαρά ἀπό τά πολλά τῶν ἄλλων. Κι ὅμως, τά πολλά πού ἔχουν οἱ ἄλλοι φέρνουν σέ αὐτούς μεγάλες εὐθύνες, ἄγχος, ἔριδες, μίση, φθόνους, ἐχθρούς. Ὁ λαός λέει: «Μεγάλα καράβια, μεγάλες φουρτοῦνες». Ἄν τό λίγο πού ἔχουμε εἶναι ἡ ἀγάπη, τότε ἔχουμε τό πᾶν. Τότε δέν μᾶς λείπει τίποτα, δέν νιώθουμε μόνοι, ἔστω κι ἄν τά χάσουμε ὅλα. Ἄν ἔχουμε τά πολλά κι ὑστεροῦμε στήν ἀγάπη, τό ψυχικό μας κενό θά μᾶς συνοδεύει παντοῦ. Ὁ Χριστός εἶπε: «Μικρά ζύμη, ὅλο τό φύραμα ζυμοῖ». Λίγοι ἦσαν οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ στήν εἰδωλολατρική ἐποχή τους κι ὅμως μεταμόρφωσαν ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη. Κι ἕνας Παῦλος ἔγινε Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν. Στήν ἴδια παράμετρο, ὁ Κύριος μίλησε γιά τήν πίστη πού μοιάζει μέ τόν κόκκο τοῦ σιναπιοῦ, καί μετακινεῖ βουνά.
152. Ἕνας μαθητής εἶπε στόν Κύριο νά πάει πρῶτα νά θάψει τόν πατέρα του. Τοῦ ἀπάντησε Ἐκεῖνος: «Ἀκολούθει μοι, κι ἅφες τούς νεκρούς θάψαι τούς ἑαυτῶν νεκρούς» (Ματθ. η΄ 14-23). Γιατί ἄραγε ὁ Κύριος τούς ἀποκαλεῖ νεκρούς; Καθένας πού δέν εἶναι μαθητής τοῦ Χριστοῦ, πού δέν ζεῖ μέ τόν Χριστό, εἶναι νεκρός ψυχικά κι ἑπομένως ἐκεῖνος ὁ μαθητής τοῦ Χριστοῦ θά ἦταν ἀνόητος ἄν ἐγκατέλειπε τά μείζονα ἀγαθά καί ξαναγύριζε στά ἐλάσσονα. Νά ἀγωνίζεσαι φιλότιμα μέσα στό χῶρο τῆς μετριότητας εἶναι κατανοητό. Ἀλλά γιά ἕναν πού γεύτηκε τά οὐράνια κι ἄφθαρτα ἀγαθά, πού εἰσῆλθε στό χῶρο τῆς «ἐλευθερίας τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ» εἶναι ἀνοησία νά ξανασυμπλέκεται μέ τή σκλαβιά τῶν συναισθηματικῶν δεσιμάτων. Καί μήν ξεχνᾶμε˙ ὁ μαθητής ἔβαλε ὡς πρώτη προτεραιότητα τό θάψιμο τοῦ πατέρα του, ἐνῶ ὁ Κύριος εἶχε πεῖ:«Ζητεῖτε πρῶτον τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. στ΄ 33).
153. Ὁ καρκίνος εἶναι ἀποτυχία τῆς φύσης ἀλλά αὐτή ἡ ἀποτυχία μᾶς σπρώχνει στόν παράδεισο καί μᾶς ξεκολλᾶ ἀπό τή γῆ. Οἱ ἐπιτυχίες συχνά μᾶς καταστρέφουν, γιατί μᾶς δένουν μέ τά γήινα, ἐνῶ οἱ ἀποτυχίες μᾶς ὠφελοῦν γιατί μᾶς ἀναγκάζουν νά ὑψώνουμε τό νοῦ στό Θεό. Οἱ ἐπιτυχίες – ἀνέσεις τῆς σύγχρονης ἐποχῆς- μᾶς βίδωσαν στά γήινα, μέ τή φθορά τους μᾶς ἔφθειραν. Μόνο οἱ ἀπαθεῖς, δηλαδή αὐτοί πού δέν εἶναι δεμένοι μέ τά γήινα, ἀξιοποιοῦν τίς ἐπιτυχίες τους. Ὁ Γέρων Πορφύριος ἀνθρώπους πού ἦσαν ὑπεράνω τῶν χρημάτων, τούς εἶχε κάνει ἑκατομμυριούχους γιά νά βοηθοῦν τούς ἄλλους.
154. Νά ’σαι προσγειωμένος στή γῆ, γιά νά γλιτώνεις ἀπό τίς λακκοῦβες, ἀλλά νά τραβᾶς πνευματικό ὀξυγόνο ἀπό τόν οὐρανό. Τό χωμάτινο σῶμα μᾶς ταπεινώνει καί ἡ ἀθάνατη ψυχή μᾶς ὑψώνει σέ δοξολογία τοῦ Δημιουργοῦ Θεοῦ. Ὅποιος ἔχει τή διπλή γνώση εἶναι ἰσορροπημένη καί ὁλοκληρωμένη προσωπικότητα.
155. Εἶπεν ὁ Θεός: «Μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπου σου φαγεῖν τόν ἄρτον σου». Σέ ὅλα τά ὡραῖα αὐτῆς τῆς ζωῆς ὁ Θεός ἀνακατεύει πόνο καί κόπο. Θέλησα νά γράψω ἕνα ὡραῖο κείμενο κατόπιν ἐμπνεύσεως. Ἀμέσως ἄρχισα νά φτερνίζομαι καί νά ἔχω συνάχι ἀπό τό ἀλλεργικό σύνδρομο πού μέ μαστίζει παιδιόθεν. Λέω: «κοίτα νά δεῖς, καί αὐτό τό ἔργο ὁ Θεός θέλησε νά τό ἀνακατέψει μέ λίγο κόπο». Ἦταν ὡραῖο τελικά αὐτό τό κείμενο, γι’ αὐτό καί δακρύβρεχτο.
156. Πότε κάνεις κάτι σάν ἀγγαρεία, δηλαδή ψυχαναγκαστικά; Ὅταν, ἐνῶ ἐξωτερικά ὑπακούεις στήν ἐντολή τοῦ ἀδελφοῦ καί κάνεις αὐτό πού σοῦ λέει, ἡ καρδιά σου ἐσωτερικά ὑπακούει στό λογισμό σου καί μόνο.
157. O ἄνθρωπος πού στενοχωριέται ἀλλά δέν μετανοεῖ αὐξάνει τή στενοχώρια μέσα του. Μόνο ἡ βαθιά καί εἰλικρινής μετάνοια φέρνει τή χαρά καί τό ξελάφρωμα. Μετάνοια σημαίνει ἀναγνώριση τοῦ λάθους καί ταπείνωση. Ὁ Ἰούδας στενοχωρήθηκε γιά τό λάθος τῆς προδοσίας ἀλλά δέν μετάνιωσε. Δέν εἶχε τήν ταπείνωση νά πεῖ στόν Χριστό «ἔσφαλα». Ἡ στενοχώρια του τόν ὁδήγησε στήν αὐτοκτονία.
158. O ἥλιος ὅλα τά ἀγγίζει, παντοῦ ἁπλώνεται, ὅμως κανείς δέν μπορεῖ νά τόν μολύνει, διότι καίγεται ἀπό τή θερμότητα τῆς ἀγάπης του.
159. Ὅποιος στερεῖται τίς κοσμικές χαρές, ἀπό ἀγάπη γιά τούς ἄλλους, χαριτώνει καί τούς ὑπολοίπους. Γιά παράδειγμα, ἡ μητέρα μου μέ τό νά μή χαίρεται στήν προσωπική της ζωή χαρίτωνε τά παιδιά της.
160. Εἶναι δύσκολο καί ἅγιο πράγμα νά εἶσαι χαρούμενος καί μετά τό πανηγύρι. Τό πανηγύρι σοῦ προσφέρει μία ἐξωτερική χαρά, ἡ ὁποία ἀπομακρύνεται ὅταν τελειώσει ἡ γιορτή. Ἡ διατήρηση τῆς χαρᾶς προϋποθέτει κοπιώδη ἐσωτερική ἐργασία, ἡ ὁποία ὅταν εἶναι ἁγία, σοῦ προσφέρει καθαρότητα καί εἰρήνη ψυχῆς.
161. Ὅταν τά ἀγκάθια φύγουν ἀπό τήν ψυχή μας θά πᾶνε στό μέτωπό μας. Εἶπε ὁ Γέρων Θεόκλητος Διονυσιάτης σέ ὑποτακτικό: «Τώρα πού σταμάτησε ὁ ἐσωτερικός πόλεμος τῶν παθῶν, θά ἀρχίσει ὁ ἐξωτερικός πόλεμος τῶν ὀνειδισμῶν καί τῶν χλευασμῶν. Σέ ἀναμένει τό ἀκάνθινο στεφάνι».
162. Εἶπα σέ μία σύναξη: Σήμερα ἑορτάζουμε τήν παγκόσμια ἡμέρα τῆς ταπείνωσης. Εἶναι ἡ μέρα πού ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ τήν Θεοπρομήτορα Ἄννα καί τήν Ἄννα τήν προφήτιδα. Καί οἱ δυό τους σήκωσαν «τόν ὀνειδισμό τοῦ Χριστοῦ» καί μέσα ἀπό τό χλευασμό πού δέχθηκαν ἀπό τόν ἰουδαϊκό λαό ἀξιώθησαν μέ παρέμβαση τοῦ Θεοῦ νά γίνουν καλλίτεκνες μητέρες. Ἡ πρώτη, γενννώντας τήν Παναγία μας καί ἡ δεύτερη, τόν μεγάλο προφήτη τῆς Π. Διαθήκης Σαμουήλ. Ἐπίσης, δίνοντας στά παιδιά κάρτες πού φιλοτέχνησαν τά «ἀπροσάρμοστα» παιδιά τοῦ ἱδρύματος «Δάμαρις», εἴπαμε πώς εἴμαστε ἀπροσάρμοστοι γι’ αὐτόν τόν κόσμο, γιά τή λογική του.
163. Κάποτε τή συνοχή τῆς οἰκογένειας, τήν κράταγαν ἡ πτώχεια, τό γόητρο, τά ταμπού, τά ἤθη καί τά ἔθιμα. Σήμερα πού ὅλες αὐτές οἱ δυνάμεις σχεδόν κατέρρευσαν, μόνο ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ μπορεῖ νά σώσει τή συνοχή τῆς οἰκογένειας.
164. Τή χαρά στήν ὁλότητά της θά τήν κατακτήσουν οἱ ἄξιοι οἰκιστές τοῦ παραδείσου. Σ’ αὐτή τή ζωή ἡ χαρά κι ὁ ἐνθουσιασμός ἀναμειγνύονται μέ δάκρυα καί πόνο, π.χ. α) ἑτοιμάζεσαι νά φᾶς τό ὡραῖο σου φαγητό καί ξαφνικά τό μικρό παιδάκι σου ἀγριεύει καί σοῦ πετάει τό πιάτο κάτω, β) χαίρεσαι στό πανηγύρι τή Θεία Λειτουργία καί ἀπρόβλεπτα μία μικρή ἀμέλεια τραβᾶ πάνω σου τό σκληρό ἔλεγχο τοῦ προϊσταμένου γ) χαίρεσαι τό γάμο σου καί τά παιδιά σου ἀλλά τό κράτος δέ σοῦ ἐπιτρέπει νά συνεχίσεις τήν ὀδοντιατρική σχολή στήν Ἑλλάδα (Παναγιώτα ἀπό τό Μαρόκο). δ) Ἐνθουσιάζεσαι μέ τό ὡραῖο κήρυγμα πού ἔβγαλες καί κανείς δέν σου λέει μία καλή κουβέντα...
165. Μέ τή λαχτάρα ὁ ἄνθρωπος ἀναζωογονεῖται καί πετάει ἀπό πάνω του τά ψυχικά του παράσιτα. Θεέ μου, πόσο ἀνιαρή εἶναι ἡ ἀνάπαυλα πού ἔχει ἐξορίσει τή λαχτάρα!
166. Ἡ κίνηση καί ἡ θεοποίηση στίς καρδιές τῶν Ἁγίων δέ σταματάει ποτέ. Σ’ αὐτή τή ζωή πράττουν τά θεῖα. Στήν αἰώνια ζωή, στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, πάσχουν τά θεῖα.
167. Στό πώς ἀντιδρᾶ κάποιος σέ ἕνα ἀπρόβλεπτο γεγονός βλέπεις καθαρά τό ποιόν, τό ὕφος, τήν καλλιέργεια, τήν κουλτούρα, τήν ψυχοσύνθεση του. Αὐτό μᾶς διδάσκει ἡ παραβολή τοῦ καλοῦ Σαμαρείτη μέ τήν ἀπρόβλεπτη συνάντηση τριῶν ἀνθρώπων μέ ἕνα πληγωμένο. Ὅταν δέκα ἄνθρωποι πᾶνε προετοιμασμένα νά δοῦν ἕνα νεκρό, ἀντιδροῦν περίπου τό ἴδιο. Ὅταν ὅμως αἰφνιδίως κάποιος πεθάνει ἀνάμεσα σέ 10 ἀνθρώπους, τότε ὁ καθένας βγάζει ἀπό μέσα του ὅ,τι ἔχει κι ἀντιδρᾶ ἀνάλογα. Ἔτσι, ἕνας μπορεῖ νά χαρεῖ γιατί πιστεύει ὅτι ὁ νεκρός εἶναι κοντά στόν Θεό, ἄλλος νά λυπηθεῖ γιατί δέν πιστεύει στήν μετά θάνατον ζωή καί ἄλλος νά καταρρεύσει γιατί εἶναι συναισθηματικά δεμένος μαζί του.
168. Οἱ Ἅγιοι ἀγάπησαν ὅ,τι τούς στρίμωχνε, διότι μέσα ἀπό ἐκεῖ ἔλαβαν πνευματικές ἐπιτυχίες: «Τά μεγάλα χαρίσματα ἔρχονται μέ μεγάλους πειρασμούς» (Ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος).
169. Ὅ,τι σέ δένει ἐκτός ἀπό τόν Θεό, σέ μαραζώνει.
170. Τό μαρτύριο τοῦ Θεοῦ: Ὁ Θεός ὑποφέρει καί πονᾶ μέ τόν διάβολο, τό πιό λαμπρό παιδί Του. Ξέρει ὅτι γιά πάντα θά εἶναι μακριά Του, ἀρνούμενος τήν ἀγάπη τοῦ πατέρα Δημιουργοῦ καί προτιμώντας τήν ἐγωιστική αὐτονομία του. Τό μαρτύριο τῶν Ἁγίων: Νά ἔχεις συνεχῶς μνήμη Θεοῦ ἀλλά νά μήν νιώθεις πάντα στήν καρδιά σου τή Χάρη καί παρουσία τοῦ Θεοῦ.
171. Εἶναι ὡραῖο νά ἀλλάζεις τόπο καί ἀνθρώπους καθημερινά. Ὅταν δέν δένεσαι μέ τίποτα γήινο καί ἀγωνίζεσαι φιλότιμα, τότε μπαίνεις στό θέλημα καί στό Σχέδιο τοῦ Θεοῦ.
172. Ἡ Γῆ δέν μᾶς ἀνήκει, δέν μας ταιριάζει. Δέν εἴμαστε γιά ἐδῶ. Εἴμαστε γιά τόν Παράδεισο. Ὅποιος γεύτηκε τόν Παράδεισο, δηλαδή τή Χάρη τοῦ Θεοῦ σέ αὐτή τή ζωή, τότε εἶναι πού δέν ἔχει καμιά σχέση μέ τή Γῆ καί λαχταρᾶ συνεχῶς τόν αἰώνιο Παράδεισο. Θά πῶ κάτι παρακινδυνευμένο: Ὁ ἄνθρωπος ἦταν στόν Παράδεισο καί κατευθύνεται πρός τά ἐκεῖ, μέ ἐνδιάμεσο σταθμό τήν κοιλάδα τοῦ κλαυθμῶνος, τή γήινη ἐξορία καί μετανάστευσή του. Βασανιζόμενος ἔξω ἀπό τόν Παράδεισο, στήν ἔρημο καί ἄβατη κι ἄνυδρη γῆ, ὁδεύει κι ἑτοιμάζεται μέσα ἀπό διάφορα δυσάρεστα καί θλιβερά γεγονότα γιά τόν Παράδεισο. Ἦταν ἀναγκαῖος αὐτός ὁ ἐνδιάμεσος σταθμός τῆς Γῆς γιά νά καταλάβει ὁ ἄνθρωπος καί νά ἐκτιμήσει τόν Παράδεισο. Θά συμβεῖ ὅ,τι μέ τόν Ἄσωτο Υἱό τῆς παραβολῆς. Δέν ἐκτίμησε τόν Παράδεισο πού τοῦ πρόσφερε ὁ πατέρας. Ἔζησε μακριά Του, στήν ἀσωτία καί κατόπιν ἐπέστρεψε κοντά στόν Πατέρα, ἔχοντας τήν πείρα τῆς κολάσεως καί ἐκτιμώντας βαθιά τά ἀγαθά του Πατέρα.
173. Τά παιδιά σου τά προστατεύεις καλύτερα μέ τόν πόνο καί τή λαχτάρα πού νιώθεις γι’ αὐτά ὅταν εἶναι μακριά σου (π.χ. μετανάστες) παρά μέ τήν γκρίνια τῆς παρουσίας σου.
174. Ὅσοι ἄφησαν τά πάντα γιά τόν Χριστό ἔγιναν τά ἀγαπημένα παιδιά τοῦ Θεοῦ καί μπῆκαν στό βασίλειό Του, στήν κληρονομιά Του. Ἐκεῖ ὁ βασιλιάς πατέρας τά πιάνει ἀπό τό χέρι καί τά πάει σέ χώρους ἐκπληκτικούς καί ἀπρόβλεπτους, σέ διαμερίσματα πού ποτέ δέν εἶχαν φανταστεῖ τά παιδιά Του. Ἕνα παιδί τοῦ Θεοῦ ἦταν καί ὁ π. Πορφύριος πού βρέθηκε σέ χώρους πού ποτέ δέν εἶχε φανταστεῖ. Ἕνα τέτοιο παιδί τοῦ Θεοῦ εἶναι κι ὁ τελευταῖος μαθητής τοῦ π. Πορφυρίου, πού σάν ἄλλος Δαβίδ, ἔλαβε τήν εὐλογία ἀπό τόν μεγάλο προφήτη τῆς ἐποχῆς μας.
175. Ὅ,τι σέ ταπεινώνει σέ εὐεργετεῖ, διότι σέ προφυλάσσει ἀπό ἄλλες ταπεινώσεις. Μιά ρήση λέει: «Ὅ,τι δέν σέ σκοτώνει σέ κάνει πιό δυνατό».
176. Κάποτε στήν Ἑλλάδα μᾶς ἕνωνε ἡ πείνα. Ὅταν χορτάσαμε, μᾶς ἔνωνε ὁ πλοῦτος, ἡ δόξα, ἡ ἡδονή. Σήμερα πού μπουχτίσαμε καί ἀπό αὐτά, δέν μᾶς ἐνώνει τίποτα. Γι’ αὐτό κι ἔχουμε συνεχῶς διαζύγια, καβγάδες, γίναμε κομφούζιο. Μόνο οἱ συνεκτική καί ἑνωτική δύναμη τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ ἑνώνει τούς ἀνθρώπους.
177. Στήν κόλαση θά μᾶς στείλει ὁ ἐγωισμός μας. Κόλαση γίνεται ἕνας τόπος ὅταν ὑπάρχει ἐγωισμός. Ἕνας κουρελιάρης ταπεινός, μπορεῖ νά ἀντέξει τήν παραμονή του σέ ἕνα γαμήλιο τραπέζι. Ἕνας ὅμως ὑπερήφανος κουρελιάρης δέν θά ἀντέξει. Θά προτιμήσει τήν σκοτεινή ἀπομόνωση ἀπό τή ντροπή πού ἀπορρέει ἀπό τόν ἐγωισμό του. Ὁ ἐγωισμός δέν ἀντέχει ποτέ τόν ξεφτιλισμό˙ ἡ ταπείνωση τόν ἀντέχει. Στήν κόλαση θά ὁδηγηθοῦν οἱ ἀμετανόητοι ἐγωιστές.
178. Ὁ νόμος, οἱ κανόνες, ὁ Γέροντας «σπρώχνουν» τόν ἄνθρωπο πρός τόν Θεό μέχρις ὅτου ἀνάψει μέσα του ἡ φλόγα τῆς θεϊκῆς ἀγάπης. Ὅταν ὅμως ἀνάψει ἡ θεϊκή φλόγα, τότε καταργοῦνται ὅλα τά ὑπόλοιπα.
179. Ὑπάρχει ἕνας διακαής ἔμφυτος πόθος σέ κάθε ἄνθρωπο γιά τό ἀνώτερο. Αὐτό ἀποδεικνύει ἡ λαχτάρα τῶν παιδιῶν νά μάθουν καί νά μιμηθοῦν τούς ἥρωες. Μόνο πού τά παιδάκια ἐντρυφοῦν σήμερα στούς ψεύτικους ἥρωες: Χάρι Πότερ, Ταρζάν, Σούπερμαν, στάρ τηλεόρασης. Κι αὐτό ἐν μέρει κατανοεῖται. Ὅμως, τό νά μεγαλώνεις καί νά ἀσχολεῖσαι ἀκόμη μέ τούς ψεύτικους ἥρωες καί νά μήν ἀναζητᾶς νά γνωρίσεις τούς ἀληθινούς, αὐτό εἶναι ἀνοησία. Ἡ κίνηση τῆς ψυχῆς πρός τόν Θεό εἶναι ἔμφυτη. Ὅταν δένεσαι μέ τά κάτω τότε ἡ ψυχή πιέζεται, μπλοκάρεται ἡ πρός τά ἄνω πορεία της καί σκάει. Νιώθει ψυχοπλάκωμα. Δηλαδή πλακώνεις τήν ψυχή ὅταν τήν δένεις μέ τά γήινα.
180. Ἡ καρδιά μας ἤ θά εἶναι παρανάλωμα τοῦ πονηροῦ ἤ παρανάλωμα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ.
181. Ὅταν γιά τά πέντε λάθη σου φᾶς πέντε ξυλιές, ξοφλᾶς τήν ἁμαρτία. Ἄν φᾶς δυό τρεῖς ξυλιές παραπάνω, παίρνεις καί λίγο μισθό. Ἄν ὅμως φᾶς πολλές ξυλιές, χωρίς νά ἔχουν προηγηθεῖ λάθη, ἀλλά ἀντιθέτως πολλές θυσίες, τότε κάτι μεγάλο ἑτοιμάζεται γιά σένα. Ὁ Θεός θέλει νά σέ ταπεινώσει γιά νά σοῦ δώσει μεγάλα καί χαριτωμένα πράγματα. Αὐτό συνέβη στή ζωή τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου. Οἱ συκοφαντίες, οἱ διωγμοί καί οἱ ταλαιπωρίες πού ὑπέστη, δέν ἀναλογοῦσαν στά λάθη πού ὡς ἄνθρωπος ἔκανε. Ὅμως ἔτσι ἔγινε μέγας Ἅγιος τοῦ αἰώνα μας. Τό ἴδιο συμβαίνει στή ζωή ἑνός νέου μοναχοῦ πού ὅσο εὐεργετεῖ, τόσο ξύλο τρώει. Μήπως κάτι μεγάλο ἑτοιμάζει ὁ Θεός μέσα ἀπό αὐτόν;
182. Μοῦ εἶπε μία κυρία: «Ἔβαψα τό σπίτι μου γιά νά εἶναι καθαρό». Τῆς λέω: «Τίς καρδιές μας πότε θά τίς βάψουμε; Αὐτές ὅμως θέλουν πολλά χέρια πέρασμα. Δηλαδή πολύ ξύλο». «Τί ξύλο, πάτερ;» μοῦ λέει ἡ κυρία. «Νά, ἡ ἀρρώστια δέν εἶναι ξύλο; Ἡ πτώχεια, ὁ πικρός λόγος πού σοῦ λέει ὁ ἄλλος, ὁ χωρισμός. Ὅλα αὐτά σέ ταπεινώνουν, σοῦ μαλακώνουν τήν καρδιά καί βοηθοῦν νά καθαριστεῖ».
183. Μάστιγες τῆς ἐποχῆς μας: α) τά τριαντάφυλλα (ἡ γυναίκα) ἔμειναν χωρίς ἀγκάθια καί εἶναι παραποτισμένα, μέ ἀποτέλεσμα εὔκολα νά κόβονται καί νά γίνονται κτῆμα τοῦ ὁποιουδήποτε τυχοδιώκτη καί β) τά λουλουδάκια (παιδιά) τά ποτίζουμε συνεχῶς (εὐκολίες, χάδια) μέ ἀποτέλεσμα στούς δυνατούς ἀέρηδες νά ξεριζώνονται ἀλλά καί στίς νηνεμίες νά μαραζώνουν.
184. Ὅταν ἐμεῖς θέλουμε ἀλλά δέν μποροῦμε νά τραβηχτοῦμε ἀπό τίς γήινες προσκολλήσεις στίς ὁποῖες κολλᾶμε σάν στρείδια, τότε ἀρχίζει νά μᾶς τραβάει ὁ Θεός. Οἱ θλίψεις, οἱ μελαγχολίες, τά διαζύγια, οἱ ἀρρώστιες, ἡ πτώχεια, οἱ ἀρρώστιες εἶναι αὐτά τά τραβήγματα τοῦ Θεοῦ πού μας βοηθοῦν νά ξαγκιστρωθοῦμε ἀπό τό φθαρτό κόσμο καί νά ποθήσουμε τή μόνιμη οὐράνια πατρίδα μας καί τόν Θεό. 186. Ὁ πιό ἀνάλαφρος, ξεκούραστος καί ἑλκτικός ἄνθρωπος εἶναι ὁ ἀνιδιοτελής. Δηλαδή αὐτός πού δέν ἔχει κτητικότητα καί σέβεται τήν ἐλευθερία τοῦ συνανθρώπου του. Δέν πλησιάζει τόν συνάνθρωπό του γιά νά ἀποσπάσει κάτι ἀπ’ αὐτόν, γι’ αὐτό καί δέν τόν καταπιέζει. Μόνο ὁ ἀνιδιοτελής μπορεῖ νά σέβεται τήν ἐλευθερία τοῦ συνανθρώπου του.
185. Ἀγαπάω σημαίνει προτιμῶ νά ταπεινωθῶ ἀπό τό ἀφεντικό μου γιατί καθυστέρησα στή δουλειά παρά νά πληγώσω τόν συνάνθρωπό μου πού θέλει νά μοῦ πεῖ τόν πόνο του καί μέ πετᾶ ἔξω ἀπό τό πρόγραμμά μου.
186. Ὅσο μειώνεται ἡ κτητικότητα αὐξάνεται ἡ ἑλκτικότητα. Εἶναι πιό ἑλκυστικός καί ἀναπαυτικός ὁ μή κτητικός. Ὁ κτητικός ὅταν εἶναι ἀπέναντί σου στερεῖ ἕνα τμῆμα τῆς ἐλευθερίας σου, ἀποσπᾶ κάτι ἀπό τήν ὕπαρξή σου καί γίνεται ἀπωθητικός.
187. Ἡ καρδιά τοῦ Ἁγίου μοιάζει μέ βαθύ ποτάμι. Ἀθόρυβα κυλάει στίς ρεματιές καί ὅσο ἀνταριασμένο εἶναι στήν ἐπιφάνεια, στό βάθος του διατηρεῖ τήν ἀπέραντη ἠρεμία καί εἰρήνη, τόν πλοῦτο τοῦ βυθοῦ. Ὁ Ἅγιος μέσα στή «βαθιά» καρδιά του ἔχει τήν εἰρήνη, τή χαρά, τή γαλήνη τοῦ Χριστοῦ, παρ’ ὅτι ὁ νοῦς του συχνά ζεῖ φοβερές φουρτοῦνες ἀπό αὐτά πού βλέπει καί ἀκούει. Ποιός διασφαλίζει τή βαθιά εἰρήνη στόν Ἅγιο; Ἡ ἀνιδιοτελής ἀγάπη. Ἅγιος εἶναι αὐτός πού κανένας λογισμός καί καμιά εἰκόνα δέν μπορεῖ νά διώξει ἀπό τήν καρδιά του τήν ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη.
188. Ἡ καλύτερη εὐχή πού θά μπορούσαμε νά δώσουμε σέ ἄνθρωπο: «εὔχομαι καλή συντριβή τῆς καρδιᾶς, γιά νά δέχεσαι στήν ψυχή σου τήν ἐντριβή (τά χάδια) τῆς χάριτος». Ὅταν συντρίβεται ἡ καρδιά, εἶσαι πολύ προνομιοῦχος.˙ γλιτώνεις ἀπό ἄλλες ἐξωτερικές συντριβές, ὅπως ἀσθένειες, συκοφαντίες, ἐξορίες, χωρισμούς κλπ. Ὅταν λέμε συντριβή, ἐννοοῦμε «σφάξιμο» καρδιᾶς. Πλῆγμα βαθύ πού ἔχει πόνο δυνατό. Αὐτό τό σφάξιμο στούς κοσμικούς προέρχεται ἀπό τόν ἀνεκπλήρωτο σαρκικό ἔρωτα, στούς πνευματικά ἀρχαρίους ἀπό τή συναίσθηση τῶν ἁμαρτιῶν καί στούς προχωρημένους ἀπό τόν πόθο γιά θεῖο ἔρωτα. Τό «κοσμικό σφάξιμο» συνήθως προκαλεῖ κατάπτωση, μελαγχολία, ἀπογοήτευση, ἀνορεξία, ἐνῶ τό πνευματικό σέ κάνει ὑπερδραστήριο γιά ἔργα ἀγάπης καί φιλανθρωπίας.
189. Ἡ καρδιά εἶναι τό ἱερό βῆμα τοῦ ἀνθρώπου. Ὅταν μέ τίς ἁμαρτίες μας τή λεηλατοῦμε καί ἱεροσυλοῦμε πάνω της, τότε αὐτή ἐπαναστατεῖ. Ταραχή τῆς καρδιᾶς εἶναι ἡ ἐπανάστασή της ὅταν τή λεηλατοῦμε μέ τίς ἁμαρτίες μας. Τό ἱερό βῆμα ὁ ἄνθρωπος τό τιμᾶ, τό σέβεται καί δέν ἐπιτρέπει σέ τίποτα ἀκάθαρτο νά εἰσέλθει. Μέσα ἐκεῖ τελεῖται τήν ἀναίμακτη θυσία τοῦ Θεανθρώπου. Μέσα ἐκεῖ προσφέρεται ὁ ἴδιος ὁ Κύριος στούς προσερχομένους. «Σέβομαι καί τιμῶ τήν καρδιά μου» σημαίνει πώς δέν ἐπιτρέπω σέ κανένα ἀκάθαρτο λογισμό νά εἰσέλθει σέ αὐτή. Τότε ἡ καρδιά μου χαίρεται γιά τήν τιμή πού τῆς κάνουμε καί ἀνανεοῦται συνεχῶς.
190. Εἶπα σέ ἕναν ἄντρα ὅταν μοῦ δήλωσε πώς ὁ γάμος εἶναι ἐλευθερία: «Ὁ γάμος εἶναι ἐλευθερία ὅταν ἕνας ἀπό τούς δυό συζύγους εἶναι σκλάβος, δηλαδή ἔχει νεκρώσει τό θέλημά του. Σήμερα πού καί οἱ δυό σύζυγοι ζοῦν μέ τό ἐγώ τους καί τά θελήματά τους εἶναι δυσκολοκατόρθωτο ἔργο ἡ συζυγία».
191. Ὅταν ζεῖς σέ ἕναν τόπο πού δέν ἔχει χάρη καί ὁ τόπος αὐτός δέν σέ ἀναπαύει ἀλλά σέ ταπεινώνει, τότε ὁ Θεός σέ προετοιμάζει γιά τή Χάρη.
192. Μίλησα γιά πέντε λεπτά μέ τήν καθηγουμένη τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Χρυσοπηγῆς Χανίων, τή μοναχή Θεοξένη, στούς διαδρόμους τῆς Σιβιτανιδείου Σχολῆς. Ἀφορμή ἦταν ἕνα συνέδριο μέ θέμα «Ἀειφορία καί ἀνάπτυξη» πού διοργάνωσε τό Γραφεῖο Νεότητος τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν. Ἦταν καί ἄλλοι γύρω μου. Μπορῶ νά πῶ γιά αὐτήν τά ἑξῆς : Ἐκρηκτική στό συμμάζεμά της, γλυκύτατη στή συστολή της, εὐκίνητη στό μοναχικό κουκούλωμά της, ἐνθουσιώδης στά πονεμένα μάτια της, ἐπιστήμων στήν ἁπλότητά της, παρατηρητική στό ἀπόμακρό της. Σκέφτηκα πώς μόνο ὅποιος λειτουργεῖ τό δεύτερο συντελεστή τῶν παραπάνω προτάσεων μπορεῖ νά χαίρεται τόν πρῶτο.
193. Ὅποιος πονάει πολύ γιά τά ξένα παιδιά καί γιά τίς ἁμαρτίες του, δέν πονάει ἀπό τά δικά του παιδιά (πνευματικά ἤ σαρκικά).
194. Ὅποιος δέν λαχταράει γιά τόν Χριστό, λαχταρᾶ ἀπό τό διάβολο.
195. Μακάριος καί πετυχημένος εἶναι ὁ ἄνθρωπος τοῦ ὁποίου συνεχῶς ἡ συνείδηση, ἡ φωνούλα τοῦ Θεοῦ, κεντρίζει τήν καρδιά γιά τήν ἀπόκτηση τῶν ἀνωτέρων καί καλυτέρων.
196. Ὅσο αὐξάνεται τό ἐνδιαφέρον γιά κάτι, ὑποχωρεῖ ἡ κούραση κι ἡ νύστα.
197. Ἕως πότε παλληκάρια θά ζοῦμε σάν χαζά, γεμάτοι μέ ἀγκάθια, τσουκνίδες καί καρφιά; Μέ αὐτά τά λόγια θά ξεκινοῦσε σήμερα ὁ Ρήγας Φεραῖος τό Θούριό του (Ὡς πότε παλικάρια νά ζοῦμε στά στενά, μονάχοι σά λιοντάρια, στίς ράχες στά βουνά).
198. Ἕως πότε οἱ ἑταιρίες καί οἱ τράπεζες θά συγχωνεύονται γιά οἰκονομικά ὀφέλη καί οἱ ἄνθρωποι δέν θά χωνεύονται; Εἶπεν ὁ Κύριος: «Τά παιδιά τοῦ αἰῶνος τούτου εἶναι φρονιμότερα τῶν παιδιῶν τῆς Βασιλείας».
199. Ἅγιος εἶναι ὁ ἄνθρωπος πού ξεπέρασε καί νέκρωσε τή σαρκικότητα, τό σαρκικό φρόνημα καί ἔζησε μέ τό πνεῦμα του ἐν τῷ Θεῷ, γιά τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους. Αὐτοί πού ἁγίασαν δέν ἁγίασαν γιατί ἦσαν συνεπεῖς στίς σαρκικές τους σχέσεις, ἀλλά γιατί ἀπό μεγάλη, ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη γιά τόν Θεό καί τόν συνάνθρωπο τίς ξεπέρασαν. Σέ αὐτή τή ζωή μᾶς δείχνει τό δρόμο ἡ Ἄννα ἡ προφήτιδα. Λέγει ὁ Λουκᾶς στό Εὐαγγέλιό του: ««Καί ἦν Ἄννα προφῆτις… αὕτη προβεβηκυῖα ἐν ἡμέραις πολλαῖς, ζήσασα ἔτη μετά ἀνδρός ἑπτά ἀπό τῆς παρθενίας αὐτῆς, καί αὐτή χήρα ὡς ἐτῶν ὀγδοήκοντα τεσσάρων, ἥ οὐκ ἀφίστατο ἀπό τοῦ ἱεροῦ νηστείαις καί δεήσεσι λατρεύουσα νύχτα καί ἡμέραν˙ καί αὕτη αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ἐπιστᾶσα ἀνθωμολογεῖτο τῷ Κυρίω καί ἐλάλει περί αὐτοῦ πᾶσι τοῖς προσδεχομένοις λύτρωσιν ἐν Ἱερουσαλήμ» (Λούκ. β΄ 36-38). Ἡ Ἄννα ἑφτά χρόνια δούλεψε τή σαρκικότητα καί κατόπιν μέχρι τά βαθιά γεράματα δούλεψε γιά τό Θεό καί ἔγινε προφήτης.
200. «Σπάνιο νά βρεῖς γυναίκα νά μήν ζηλεύει. Ἀλλά ἅμα τήν βρεῖς τότε ἡ καρδιά της εἶναι περιβόλι, παράδεισος» (Μοναχή Θέκλα).
201. Τοῦ Θεοῦ τά πράγματα τά ἀποφεύγεις ἀπό ταπείνωση καί σέ κυνηγοῦν. Ἄν ὁ Θεός θέλει νά σοῦ δώσει κάτι, τότε κι ἄν δέν τοῦ δίνεις σημασία καί τό ἀποφεύγεις, αὐτό θά ἔρθει. Π.χ. Τό ὄνειρο πού εἶδε ἡ μοναχή Πελαγία μέ τήν Παναγία τῆς Τήνου. Τρεῖς φορές δέν ἔδωσε σημασία στό ὄνειρο καί ἡ Παναγία τήν κυνηγοῦσε. Τήν πίεζε νά σκάψει γιά νά βρεῖ τήν εἰκόνα Της στό χωράφι τοῦ Δοξαρᾶ.
202. Εἶπεν ὁ Κύριος: «Ὁ δοκῶν ἑστάναι βλεπέτω μήν πέσῃ». Μέσα στήν ἱστορία αὐτός ὁ λόγος ἔχει διαχρονική δύναμη. Κλασική περίπτωση ὁ Τιτανικός. Τό πιό μεγάλο ὑπερωκεάνιο τῆς ἐποχῆς του, «ὁ ἀβύθιστος» ὅπως τό ἀποκαλοῦσαν, βυθίστηκε στό παρθενικό του ταξίδι τέσσερις μέρες μετά τόν ἀπόπλου, στίς 14-15 Ἀπριλίου 1912. Τό θεωροῦσαν τό μεγαλύτερο πλοῖο τῆς ἐποχῆς κι ὅπως ἰσχυρίζονταν οἱ κατασκευαστές του ἦταν ἀδύνατο νά βυθιστεῖ. Αὐτή ἡ σιγουριά στηριζόταν στά 16 στεγανά διαμερίσματά του καί στό διπλό πυθμένα του. Ὁ καπετάνιος Ἔντουραντ Σμίθ σίγουρος γιά τό ἀβύθιστο τοῦ πλοίου ἀγνόησε τά τηλεγραφήματα πού εἰδοποιοῦσαν ὅτι ὑπῆρχαν στήν περιοχή μεγάλα κι ἐπικίνδυνα παγόβουνα. Ὁ «Τιτανικός», τό ἀβύθιστο πλοῖο, σέ μερικές ὧρες ἦταν ἕνα «θλιβερό λείψανο» στά βάθη τῆς θάλασσας. «Ὑπῆρξαν κι ἄτομα πού πίστεψαν σέ «προφητικά» ὄνειρα πού εἶχαν δεῖ κι ἀκύρωσαν τό εἰσιτήριό τους, μέ ἀποτέλεσμα νά γλιτώσουν τό θάνατο, ὅπως ὁ ἐπιχειρηματίας Κόναν Μίντελτον καί ὁ Βρετανός μηχανικός πλοίων Κόλιν Μακντόναλτ» (Ἱστορία εἰκονογραφημένη, τ. 452, Φεβρουάριος 2006, σ. 93). Ἔτσι ἐπαληθεύεται ἡ παροιμία πού λέει ὅτι ὅποιου τοῦ μέλλει νά πνιγεῖ, ποτέ του δέν πεθαίνει. Βέβαια ἐν προκειμένω 1563 ἄτομα πνίγηκαν στά παγωμένα νερά τοῦ Βόρειου Ἀτλαντικοῦ, ὅμως γιά αὐτούς πού δέν εἶχε τελειώσει τό λάδι στό καντήλι, γιά αὐτούς πού δέν εἶχε ἦρθε ἡ ὥρα τους, ἡ Θεία Πρόνοια τούς προστάτεψε. Ὁ μηχανικός πού ἀντικατέστησε αὐτόν πού δέν πῆγε ἐξαιτίας «προφητικοῦ» ὀνείρου, βρῆκε τραγικό τέλος.
203. Ὅ, τι μᾶς ἀπορροφᾶ, μᾶς ἀποσπᾶ ἀπό τόν Θεό. Ὁ νοῦς τοῦ Ἁγίου δέν ἀποσπᾶται ἀπό τόν Θεό, ἔστω κι ἄν παρατηρεῖ ἤ διαβάζει ἕνα βιβλίο ἤ τρώει ἤ συνομιλεῖ. Λένε οἱ πατέρες: «νοῦς ἀποστάς ἀπό τοῦ Θεοῦ δαιμωνιώδης καθίσταται ἤ βοσκηματώδης ἤ βορβορώδης».
204. Τά παλιά χρόνια οἱ Ἅγιοι ἀσχήμαιναν ἤ ἔκρυβαν τή σωματική καί τήν ψυχική ὀμορφιά τους γιατί ἤθελαν νά ἀρέσουν στόν Θεό. Φόραγαν φτωχικά ροῦχα, ἔκαναν τούς σαλούς, ἀναζητοῦσαν ταπεινά διακονήματα (ὅπως ὁ Ἀλέξανδρος ὁ Καρβουνιάρης, μετέπειτα Ἐπίσκοπος Κομάνων ἀπό τόν Ἅγιο Γρηγόριο τό θαυματουργό, ἐπίσκοπο Νεοκαισάρειας), πωλοῦνταν θεληματικά δοῦλοι σέ πλούσιους γιά νά κηρύττουν τό Χριστό (ὅπως ὁ Σεραπίων ὁ Σινδόνιος), ἀναζητοῦσαν ἀφιλόξενες περιοχές καί ἐγκατέλειπαν θεληματικᾶ τίς ἀνέσεις. Σήμερα προσπαθοῦμε μανιωδῶς νά ὀμορφύνουμε ἤ νά προβάλουμε τή σωματική καί τήν ψυχική ὀμορφιά μας, νά ὀμορφαίνουμε τήν ὀμορφιά μας μέ ψεύτικα καί ἀνθυγιεινά καλούδια. Νά προσελκύουμε τήν προσοχή τῶν ἀνθρώπων, νά ἐπιδιώκουμε τίς εὐκολίες, νά ἀναζητᾶμε τίς ἀνέσεις καί τόν εὔκολο τρόπο ζωῆς.
205. Ὅταν δέν θές τίποτα ἀπ’ τόν κόσμο, ὁ Θεός σέ βγάζει στόν κόσμο. Ὅταν βγαίνεις στόν κόσμο, χωρίς νά ἔχεις πεθάνει γιά τίς ἐπιθυμίες του, τότε δέν σέ βγάζει ὁ Θεός στόν κόσμο ἀλλά ἄλλοι παράγοντες, ἰδιοτελεῖς. Ἄς προσέξουμε ὅλοι ἐμεῖς οἱ ἱεραπόστολοι πού δέν ἔχουμε πεθάνει γιά τόν κόσμο, μήπως εἴμαστε αὐτόκλητοι καί ἄλλοι λόγοι φιληδονίας, φιλοδοξίας ἤ φιλαργυρίας μᾶς σπρώχνουν στό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου.
206. Ὑγιής, ἐλεύθερος καί χαρούμενος ἄνθρωπος εἶναι αὐτός πού δέν προσδοκᾶ τίποτα ἀπό τούς ἀνθρώπους. Ὁ ἄνθρωπος πού προσδοκᾶ κάτι εἶναι κουραστικός, πιεστικός, ἀποκρουστικός, κτητικός, γκρινιάρης, ζηλιάρης, παραπονιάρης καί ἁρπακτικός. Ὁ ἄνθρωπος πού ἐμπιστεύεται τή ζωή του στόν Θεό, πού προσδοκᾶ καί προσβλέπει μόνο στόν Θεό εἶναι ἑλκτικός καί εὐσυμπάθητος. Τά ἀηδονάκια πού δέν προσδοκοῦν τίποτα χαίρεσαι νά τά ἀκοῦς, νά τά παρατηρεῖς καί νά τά προσεγγίζεις. Ὁ ἄνθρωπος πού δέν προσδοκᾶ τίποτα ἀπό τούς ἀνθρώπους λαμβάνει πολλά ἀπό τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους ὅπως ὁ πατήρ Πορφύριος, Μέγας Βασίλειος καί ἄλλοι.
207. Ὅταν κάτι κάνεις ἀπό εὐχαρίστηση, κάποτε θά τό ἐγκαταλείψεις ὅταν αὐτό σέ λυπήσει ἤ σέ πληγώσει. Ὅταν κάτι κάνεις ἀπό πόνο καί ἀγάπη θυσιαστική, δέν θά τό ἐγκαταλείψεις ποτέ ὅσο καί ἄν σέ δυσκολεύει. «Ἡ ἀγάπη οὐδέποτε ἐκπίπτει», ὅπως λέει καί ὁ θεῖος Παῦλος. Ἄραγε σήμερα παντρευόμαστε γιά νά σταυρώσουμε τά πάθη μας καί νά συμπονέσουμε ὁ ἕνας τόν ἄλλον ἤ γιά εὐχαρίστηση; Ἐπειδή ἡ πλειοψηφία παντρεύεται γιά νά εὐχαριστηθεῖ, γι’ αυτό ἔχουμε δυστυχῶς τόσα πολλά διαζύγια. Ἕνας ἱερέας πού μπαίνει στήν ἐνορία γιά νά σταυρωθεῖ προκειμένου νά ἀναπαύσει καί νά βοηθήσει τό ποίμνιό του, ὅσο ξύλο καί ἄν φάει δέν πρόκειται νά φύγει. Ἄν ὅμως εἰσέλθει γιά νά βολευτεῖ, μέ τίς πρῶτες ταλαιπωρίες θά κλοτσήσει καί ἔτσι δέν θά δρέψει τούς καρπούς τῶν μόχθων του.
208. Ἡ ἀνιδιοτέλεια μέ τήν ἰδιοτέλεια συχνά μπερδεύονται. Τά ὅρια αὐτῶν τῶν δυό εἶναι δυσδιάκριτα. Ποῦ τελειώνει ἡ μία καί ποῦ ἀρχίζει ἡ ἄλλη μόνο ἕνας διορατικός μπορεῖ νά ἐντοπίσει. Π.χ. α) μπορεῖ δέκα φορές ἀνιδιοτελῶς καί ἱεροκρυφίως νά καθαρίζεις ἕνα ἐκκλησάκι μέσα στή νύχτα χωρίς νά σέ βλέπει κανείς. Ἄν ὅμως βγάλεις πίκρα ἐπειδή αὐτό κάθε βράδυ εἶναι λίγο ἀκάθαρτο ἀπό τή λειτουργική του χρήση κάτι δέν πάει καλά. β) σέ καλεῖ δέκα φορές στό σπίτι του κάποιος καί πᾶς καί τίς δέκα κόβοντας τό θέλημά σου˙ μέ χαρά θυσιάζεσαι χωρίς νά προσδοκᾶς τίποτα ἀπό αὐτόν. Μία φορά ὅμως τοῦ λές νά πᾶτε κάπου καί δέν ἔρχεται. Τότε λυπᾶσαι, πικραίνεσαι, ἀγανακτεῖς. Λές, ἀχάριστος αὐτός. Ἐγώ τόσες φορές πῆγα σπίτι του, αὐτός μία φορά δέν μέ ἀκολούθησε. Νά, πάλι βγῆκε ἰδιοτέλεια. Ξέχασες ὅτι σύμφωνα μέ τόν Ἀπόστολο Παῦλο ἡ Ἀγάπη οὐδέποτε ἐκπίπτει.
209. Ἄλλο κάνω κάτι ἀπό ἀγάπη ἤ ἀνάγκη καί ἄλλο ἀπό εὐχαρίστηση ἤ ἀλαζονεία. Ἄλλο βάφομαι καί νιώθω καραγκιόζης γιατί ἔτσι μέ θέλει ὁ ἄντρας μου γιά νά μήν χωρίσω, καί ἄλλο βάφομαι ἀπό εὐχαρίστηση καί ὑπερηφάνεια. Τό ἕνα εἶναι ἀγαπητική θυσία καί εὐλογεῖται ἀπό τόν Θεό, τό ἄλλο εἶναι ἀλαζονεία καί τραβάει τόν πειρασμό. Ἄλλο περνάω τό κόκκινο φανάρι ἀπό ἀνάγκη γιά νά σώσω δυό ἀνθρώπους καί ἄλλο ἀπό εὐχαρίστηση καί μαγκιά. Τό ἴδιο ἔργο ἑπομένως μπορεῖ νά εἶναι θεϊκό ἤ σατανικό. Ὅταν τό κάνω βγάζοντας τόν ἑαυτό μου ἀπό αὐτό, μόνο καί μόνο γιά νά γλυκάνω τούς ἄλλους, εἶναι θεϊκό. Ὅταν τό κάνω γιά νά εὐχαριστηθῶ μόνο ἐγώ χωρίς νά ὑπάρχει ἀνάγκη ἤ κάποιος λόγος, εἶναι ἐγωιστικό, δαιμονικό, κτητικό.
210. Εἶπε σέ σύναξη κληρικῶν ὁ γλωσσολόγος τῆς ἐποχῆς μας καί πρύτανης τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης: «Ἡ Κυριακή προσευχή, τό Πάτερ ἡμῶν… ἔχει γλώσσα, ποίηση, ρυθμό. Ἔχει τροπικότητα, ἔχει συναίσθημα, ἔχει τρεῖς εὐχές, τρία αἰτήματα καί μία προστακτική. Ἔχει τή μεγαλύτερη ρυθμικότητα: Ἁγιασθήτω…., ἐλθέτω…, γεννηθήτω…. Ἐπιμένω στούς φοιτητές μου πώς ἔχουν τήν ἴδια συντακτική δομή. Λιτή προσευχή μέ εὐθυβόλο λόγο. Ἔχει δηλωτικότητα καί ἀμεσότητα καί περνάει βαθιά νοήματα… Στόν τέταρτο αἰώνα οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, αὐτοί οἱ γίγαντες τοῦ πνεύματος κάνουν γλωσσική ἐπιλογή. Εἶναι γνῶστες τῆς φιλοσοφίας, τῆς ρητορικῆς. Ἐπιλέγουν ὡς γλώσσα τή λόγια γλώσσα τῆς ἐποχῆς, τήν Ἀττικιστική. Συμφιλιώνουν τήν Ἑλληνική γλώσσα μέ τή θρησκεία τοῦ Χριστιανισμοῦ. Τότε γίνεται τό πάντρεμα Χριστιανισμοῦ καί Ἑλληνικῶν γραμμάτων… Ὁ λόγος τοῦ Εὐαγγελίου ἔχει ἁπλό ἦθος, ἀμεσότητα, ὑποδειγματικά ἐπικοινωνιακός. Μέ ἄμεσο τρόπο, μέ παραβολές, μέ παρομοιώσεις, μέ εἰκόνες, μέ εὐθύ λόγο καί ἄμεσο ἐπικοινωνεῖ μέ τόν κόσμο. Εὐθύβολος, ἐπικοινωνιακός, εἰλικρινής, ὑποδειγματικός λόγος. Ἡ γλώσσα τοῦ Παύλου λόγια, ἀπαιτητική, πιό δύσκολη… Ἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου, ἡ Ἀλεξανδρινή κοινή, ἡ δημοτική ἐκείνης τῆς ἐποχῆς. Σέ ὅλα αὐτά συνέβαλε ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος πού ἅπλωσε τήν Ἑλληνική γλώσσα σέ ὅλον τόν κόσμο καί ἔτσι διαμόρφωσε τό δημοτικίζον ὕφος…».
211. Ὅταν δένεσαι μέ τόν ἀναλλοίωτο Θεό, νιώθεις πώς δέν ἀλλοιώνεσαι. Ὅταν δένεσαι μέ τή φθορά, φθείρεσαι καί τραβᾶς φθορά στήν ψυχή σου. Δέν σοῦ φταίει ὁ Θεός, ὅταν δέν σέ χορταίνουν τά φθαρτά καί νιώθεις κενό, πλήξη, μοναξιά. Ὅταν γιά παράδειγμα, βάζεις σάν στόχο καί πόθο ζωῆς νά ἀποκτήσεις ἕνα σπίτι κι ὅταν τό ἀποκτήσεις αὐτό δέν μπορεῖ νά σέ παρηγορήσει στίς δυσκολίες τῆς ζωῆς, δέν σοῦ φταίει ὁ Θεός ἀλλά τό ἄψυχο σπίτι πάνω στό ὁποῖο εἶχες ἐπενδύσει τήν ἐπιτυχία σου. Ὁ Θεός σέ περιμένει γιά νά σέ γλυκάνει, νά σέ γεμίσει μέ τήν παρουσία Του, νά σοῦ δώσει νόημα ζωῆς. Ἄν ἐσύ τοῦ γυρίζεις τήν πλάτη καί δένεσαι μέ πρόσκαιρα ἀγαθά, αὐτά φταῖνε πού δέν σέ χορταίνουν κι ὄχι ὁ Θεός. Ἕνας εἶναι ὁ πόθος μας, ἡ ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, οἱ καρποί, δηλαδή, τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στή ζωή μας˙ ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη.
212. Ἡ Ὀρθοδοξία ἔχει μεγαλεῖο πού δέν τό συναντᾶς σέ καμία ἄλλη θρησκεία ἤ φιλοσοφία. Ἀπό τήν κατάκριση σέ ἀνεβάζει στήν κατανόηση καί ἀπό ἐκεῖ στά ὕψη τῆς Συσταύρωσης πού φέρνει καί τή Συνανάσταση. Τό Εὐαγγέλιο λέει πώς ἄν συμπάσχουμε μέ τόν Χριστό θά συναναστηθοῦμε μέ Αὐτόν. Ἑπομένως, παίρνοντας τόν πόνο τοῦ συνανθρώπου μας ἀποκτᾶμε τίς προϋποθέσεις τῆς Συνανάστασης μέ τόν ἀδελφό καί τόν Χριστό. Μία κατανόηση βουδιστικοῦ τύπου δέν σώζει τόν συνάνθρωπο. Μπορεῖς οὐσιαστικά νά βοηθήσεις ὅταν νιώσεις βαθιά μέσα σου τό χρέος τοῦ συνανθρώπου σου σάν δικό σου. Αὐτό προϋποθέτει μία δυνατή, ἔνθεη καρδιά, ἀπελευθερωμένη ἀπό συναισθηματικά δεσμά. Νά λυπᾶσαι παθητικά γιά τό συνάνθρωπό σου ὄχι μόνο δέν ὠφελεῖ ἀλλά μπορεῖ καί νά σέ βλάψει, νά σέ ρίξει ψυχικά. Χρειάζεται ἕνας ἐσωτερικός συναγερμός, μία κινητοποίηση ὅλων τῶν δυνάμεών σου, νά βρεθοῦν τρόποι γιά ἐπίλυση τῶν προβλημάτων. Αὐτή τή σπουδαία φράση, πού ἕνας μοναχός εἶπε μία φορά, μόνο ἔνθεοι καί λεβέντες ἄνθρωποι μποροῦν νά τήν ποῦν: «Πῶς μπορεῖς νά κοιμᾶσαι ἥσυχος ὅταν ὁ ἀδελφός σου χρωστάει;» Ἑπομένως, τό «σ’ ἀγαπῶ», πού λέμε σήμερα, μπορεῖ νά μήν ἔχει καμία σχέση μέ τήν ἀληθινή ἀγάπη, πού σημαίνει πεθαίνω ἐγώ, γιά νά ζήσει ὁ ἀδελφός. Συγχωρῶ τόν ἐχθρό μου σημαίνει τόν χωράω μέσα μου, τόν θέλω στήν καρδιά μου, νά κάνουμε ὅλοι παρέα μέ τόν Χριστό πού κατοικεῖ μέσα μου. Αὐτό εἶναι τό ἦθος τοῦ Χριστοῦ, τό μοναδικό καί ἀνεπανάληπτο.
213. Ὅταν τσαλακώνεις τίς λέξεις ἀπαγγέλοντάς τες, τσαλακώνεις τήν ψυχή σου. Ὅταν τίς διαβάζεις ὄμορφα καί καθαρά, τήν ὀμορφαίνεις καί τή γλυκαίνεις
214. Ὅταν δέν προσδοκᾶς τίποτα, ἀγαπᾶς πολύ τόν Θεό καί ἐνδιαφέρεσαι μόνο γιά τούς ἄλλους, τότε δέν ἀπογοητεύεσαι ἀπό τίποτα, δέν φοβᾶσαι τίποτα, εἶσαι ἐλεύθερος καί ὅλο τό σύμπαν δουλεύει γιά σένα. Ἀκόμα καί ὁ διάβολος. Κλασικό παράδειγμα ὁ Ἅγιος Νεκτάριος.
215. Ὁ ἑωσφόρος μετέδιδε τή θεότητα στίς ἄλλες ταξιαρχίες, στά ἄλλα ἀγγελικά τάγματα καί ὅλα πήγαιναν καλά. Ὅταν θέλησε νά οἰκειοποιηθεῖ καί νά κρατήσει τή θεότητα γιά τόν ἑαυτό του ξέπεσε. Τό ἴδιο ἔπαθαν καί οἱ πρωτόπλαστοι καί ὁ νεότερος γιός στήν παραβολή τοῦ Ἀσώτου. Τό ἴδιο παθαίνει καί ὁ ἀνθρώπινος ὀργανισμός ὅταν ἕνα μέλος θέλει νά κρατήσει κάτι μόνο γιά αὐτό. Ἄν γιά παράδειγμα ἡ καρδιά κρατήσει τό αἷμα γιά τόν ἑαυτό της τότε θά πεθάνουν τά ἄλλα ὄργανα καί στό τέλος καί ἡ καρδιά. Τό ἴδιο μπορεῖ νά πάθει καί τό στομάχι ἄν κρατήσει τίς τροφές μόνο γιά αὐτό. Ἑπομένως ἄν κρατήσεις κάτι μόνο γιά σένα, κάποτε θά ξεπέσεις πολύ. Ἄν ὁ ἥλιος κράταγε γιά τόν ἑαυτό του ὅλη αὐτή τήν ἐνέργεια καί θερμότητα, ὁ κόσμος μας θά πάγωνε ἀλλά καί ὁ ἴδιος ὁ ἥλιος στό τέλος θά ἔσκαγε ἀπό «ὑπερθέρμανση».
216. Ὅταν ποθήσεις μόνο γιά σένα κάτι γήινο, τότε ἀποκτᾶ ἐξουσία πάνω σου ὁ διάβολος. Συνέχεια θά σέ στενοχωρεῖ μέσα ἀπ’ αὐτό τό γήινο καί ἔτσι θά σοῦ ἀποσπᾶ τό νοῦ ἀπ’ τόν Θεό. Μία θά στό κρύβει, μία θά στό χαλάει, μία θά στό προβάλλει πανέμορφο. Ἔτσι θά σέ πετάει ἀπό τή χαρά στή λύπη καί θά σέ διατηρεῖ σέ ἔνταση καί ταραχή. Ὁ Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ διά Χριστόν Σαλός ἔκαψε ἅπαξ καί διαπαντός τόν Ἑωσφόρο ὅταν τοῦ πέταξε τό ράσο, λέγοντάς του : «πειρασμέ, οὔτε αὐτό εἶναι δικό μου. Δέν μοῦ ἀνήκει. Εἶναι τοῦ Θεοῦ».
217. Ὁ Ἅγιος εἶναι βιαστικός στήν ἡσυχία του. Ὁ ἀκατέργαστος πνευματικά εἶναι νωθρός στήν ἡσυχία του. Ἅγιος εἶναι αὐτός πού τρέχει ἰλιγγιωδῶς γιά τήν ἐπίτευξη τοῦ στόχου καί μόλις βρεῖ ἀδιαπέραστο ἐμπόδιο, πατάει «χειρόφρενο» κι ἀλλάζει μέ χαρά κατεύθυνση. Ὁ Ἅγιος ὅταν βιάζεται εἶναι ἥσυχος ψυχικά, κι ὅταν ἡσυχάζει βρίσκεται σέ βαθιά ἐγρήγορση. Δυστυχῶς σήμερα, ὁ κόσμος, οἱ ρυθμοί τῆς ζωῆς, τό ἀφύσικο φυσικό περιβάλλον μέ τά τσιμέντα, ἡ φυγοπονία καί ἡ τεμπελιά μᾶς ἔκαναν νά λειτουργοῦμε τελείως ἀντίθετα ἀπό τούς ἁγίους. Ὅταν βιαζόμαστε βγάζουμε ἔντονο ἄγχος καί νευρικότητα κι ὅταν ἡσυχάζουμε γινόμαστε πλαδαροί, νωθροί καί πολλές φορές μελαγχολοῦμε.
218. Ἕνας σύγχρονος Γέροντας ἔγραψε ἕνα βιβλίο μέ τίτλο: «Ἡ ζωή Του, ζωή μου». Δηλαδή, ἐπαναλάμβανε τό λόγο τοῦ θείου Παύλου «ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δέ ἐν ἐμοί Χριστός». Σήμερα οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι θέλουν νά συζοῦν. Ὅμως, ἄν δέ ζοῦν ἐν Χριστῷ δέν μποροῦν νά συζοῦν. Ὁ Πάριος σ’ ἕνα τραγούδι λέγει: «Μετά ἀπό σένα ζῶ». Κι ἐγώ δέν θά ‘θελα νά συζῶ, ἀλλά μετά ἀπό τόν Χριστό νά ζῶ. Ἄν ζοῦμε μέ τόν Χριστό, πραγματικά τό τραγούδι τοῦ Πάριου ἐπαληθεύεται. Θά θέλουμε νά ζοῦν πρῶτα οἱ ἄνθρωποι καί μετά ἐμεῖς. Αὐτή τή λεβεντιά εἶχαν ὅλοι οἱ Ἅγιοι. Γι’ αὐτό κι ὁ π. Παΐσιος ὅταν ἦταν φαντάρος στόν πόλεμο τοῦ ’40, ἤθελε νά ζεῖ μετά ἀπό τούς ἄλλους στρατιῶτες. Ἔλεγε: «Θά μπῶ ἐγώ στήν πρώτη γραμμή τοῦ μετώπου καί, ἄν χρειαστεῖ, νά σκοτωθῶ ἐγώ παρά ἐσεῖς οἱ ὑπόλοιποι πού ἔχετε οἰκογένειες καί παιδιά. Καλύτερα νά σκοτωθῶ μία φορά ἐγώ παρά νά μέ σκοτώνει συνέχεια ἡ συνείδηση ὅτι μποροῦσα νά σᾶς σώσω καί δέ σᾶς ἔσωσα».
219. Ἐξομολογοῦμαι: «Οἱ ἡδονές τῆς Καλυψῶς (τοῦ κόσμου τούτου) ὅσο κι ἄν θέλουν νά μοῦ καλύψουν τή συνείδηση καί νά μέ κάνουν νά ξεχάσω τήν Ἰθάκη–Παράδεισο, δέν ἀναπαύουν τήν ψυχή μου. Εἶμαι θλιμμένος κι ὀδυρόμενος στά δαιδαλώδη σπήλαια τῆς περιοχῆς μου. Ἡ νοσταλγία τοῦ Χριστοῦ κατατρώγει τά σωθικά μου».
220. Ὁ πανοικτίρμων Θεός ὅλα τά ἁμαρτήματα μέ μεγάλη εὐκολία τά συγχωρεῖ, ὅταν ὁ ἄνθρωπος μετανοεῖ. Ὅμως παρακολουθεῖ κι ὅλες μας τίς πράξεις. Κι ἡ πιό ἀσήμαντη ἁμαρτία τόν ἐνοχλεῖ, ὅπως τό καθαρό μάτι πού ἐνοχλεῖται ἀπό τό πιό μικρό σκουπιδάκι. Γι’ αὐτό καί οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μᾶς συνιστοῦσαν νά μήν κρατᾶμε μέσα μας οὔτε ἕνα λογισμό. Ὁ λογισμός μοιάζει μέ τήν εἰσβολή ἑνός ἀόρατου μικροβίου στόν ὀργανισμό. Ἄν δέν γίνει πνευματικός συναγερμός προσευχῆς γιά νά ἐξοβελιστεῖ ὁ λογισμός, τότε αὐτός μπορεῖ νά προκαλέσει βαριά ἀσθένεια στήν ψυχή. Ξέρουμε ἀπό τήν ἰατρική πώς τό σῶμα μας διαθέτει ἀμυντικά ὅπλα ἐναντίον τῶν μικροβίων, ὅπως τόν πυρετό. Ἡ ψυχή μας φροντίσαμε νά ἀποκτήσει τά δικά της ἀμυντικά ὅπλα; (προσευχή, μνήμη Θεοῦ).
221. Ζοῦμε τήν κάθε μέρα σάν μία καινούργια ἡμέρα; Ἄν συνέβαινε αὐτό θά ’μασταν χαρούμενοι. Ὅμως πολλές φορές ἡ καινούργια μέρα σέρνει πίσω της πολλές παλαιές μέρες, τίς προλήψεις καί τίς ἀγχωτικές ἀναμνήσεις τοῦ παρελθόντος. Εἶναι σπουδαῖο πράγμα κάθε καινούργια μέρα τούς ἀνθρώπους πού συναντᾶς νά τούς βλέπεις ὡς «καινούργιους» ἀνθρώπους χωρίς τή μνήμη τοῦ παρελθόντος. Θά μπορεῖς ἔτσι νά λειτουργεῖς καλύτερα βλέποντάς τους ὡς δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ. Ἡ καλοσύνη πού θά δείχνεις θά συμβάλει ὥστε κι αὐτοί νά γίνονται καλοσυνάτοι καί συμπαθεῖς. Αὐτό δέν σημαίνει πώς θά εἶσαι ἀδιάφορος γιά τά παθήματα τῶν ἀνθρώπων ἀλλά σοῦ δίνει τίς προϋποθέσεις νά μπορεῖς καλύτερα νά τούς βοηθᾶς καί γιά νά βοηθήσεις ἕναν ἄνθρωπο πρέπει νά εἶσαι χαρούμενος, ἐνθουσιώδης, δυνατός. Ὅταν σέ ἔχει ἀποβλακώσει ὁ πειρασμός μέ κατάθλιψη, στενοχώρια, ἀβάσταχτη λύπη καί δέν μπορεῖς νά σύρεις τά πόδια σου, πῶς θά βοηθήσεις τούς ἄλλους; Πάντοτε ὅταν ὁ νοῦς μας πάει στά ἀρνητικά πού ἔχει ὁ ἄλλος, δεχόμαστε ἕνα τρύπημα στήν καρδιά καί κινδυνεύουμε νά τήν μπλοκάρουμε μέ αὐτά.
222. Ἡ διώρυγα τοῦ Παναμᾶ ἑνώνει δυό ὠκεανούς, τόν Ἀτλαντικό μέ τόν Εἰρηνικό. Ἀπό τόν Ἀτλαντικό τά πλοῖα ἀνεβαίνουν τμηματικά μέ τή βοήθεια δεξαμενῶν πρός τόν Εἰρηνικό. Σέ κάθε δεξαμενή πού μπαίνουν, αὐτή κλείνει, γεμίζει νερό καί τά μεταφέρει σέ μία ὑψηλότερη δεξαμενή κ.λπ. Στή ζωή μας πολλές φορές γιά νά περάσουμε ἀπό τά κατώτερα πρός τά ἀνώτερα, εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νά δουλέψουμε μέ τό σύστημα τῶν «δεξαμενῶν». Ἡ ζωή μας περνᾶ ἀπό διάφορες φάσεις. Σέ κάθε φάση ζοῦμε ἄλλες ἐμπειρίες, ἄλλες σχέσεις, ἄλλες καταστάσεις. Ὅταν ἔχουμε φύγει ἀπό μία φάση δέν εἶναι πρέπον νά κολλᾶμε στήν ἴδια. Ἔχοντας συνεχῶς τόν πόθο γιά τά ἀνώτερα ἀγαθά, δεχόμαστε ὅ,τι μᾶς παρουσιάζει ἡ θάλασσα τοῦ βίου, ἀξιοποιώντας το κατά τόν καλύτερο τρόπο καί ἔτσι ἀνοιγόμαστε πρός τό τέρμα.
223. «Στή βράση κολλάει τό σίδερο». Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δέχεται μέσα του τό πῦρ τῆς θεότητας, τή θερμουργό χάρη τοῦ Θεοῦ, ἡ ἀνθρώπινή του φύση κολλάει στή θεϊκή φύση καί γίνεται ἕνα πνεῦμα (ἀνάκραση). Ὁ ἄνθρωπος τότε γίνεται κατά χάριν θεάνθρωπος.
224. Τά πάθη δέν μᾶς συμφέρει νά τά κόβουμε ἀλλά νά τά μεταμορφώνουμε. Ἕνα ἄγριο δέντρο, ὅσο τό κλαδεύεις, τόσο φουντώνει. Ἄν ὅμως δέν τό ποτίζεις, αὐτό σιγά σιγά θά μαραθεῖ καί θά πέσει ἀπό μόνο του. Μήν ἔχεις τήν ἀπαίτηση ἐνῶ ποτίζεις τά πάθη μέ τίς ἡδονικές τροφές, τόν πλούσιο ὕπνο, τό ἅπλωμα τῶν αἰσθήσεων, τά φανταχτερά ροῦχα καί τίς ἀνέσεις, αὐτά νά σταματήσουν νά σέ ταλαιπωροῦν καί νά σέ τηγανίζουν. Ὅσο προσπαθεῖς νά τά κόβεις, τόσο αὐτά θά φουντώνουν. Χρειάζεται ἄλλη τακτική. Νά τούς κόψεις «τό νερό» μέ τή νηστεία, τόν πειθαρχημένο ὕπνο, τό συμμάζεμα τῶν αἰσθήσεων, τήν κακοπάθεια, τή φυλακή τοῦ νοῦ, τήν προσευχή, καί τότε αὐτά ἀπό μόνα τους θά μαραθοῦν καί θά ἐξασθενήσουν.
225. Ἐλευθερία εἶναι νά χαίρεσαι τή σχέση σου, νά χαίρεσαι καί τόν χωρισμό σου. Νά χαίρεσαι μέσα στούς πολλούς, νά χαίρεσαι καί στή μοναξιά σου. Αὐτή ἡ χαρά εἶναι σταθερή καί μόνιμη, γιατί δέν ἔρχεται ἀπό τό περιβάλλον σου, ἀλλά πηγάζει ἀπό τήν ταπεινή κι ἀπαλλαγμένη ἀπό τούς βίαιους λογισμούς καρδιά σου. Ὡς γνωστόν, οἱ μεγαλύτεροι βιαστές τῶν ἀνθρώπων εἶναι οἱ λογισμοί. Κι ὅταν σέ βιάζουν οἱ λογισμοί, ὑποφέρεις, ὅπως ὅταν βιάζουν τό σῶμα σου. Ἡ ταχεία ἐξόντωση τῶν λογισμῶν ἀπό τό πεδίο τοῦ νοῦ εἶναι ὕψιστη καί σπουδαιοτάτη ἐργασία. Μία ἐργασία πού γεμίζει χαρά τόν ἄνθρωπο. Σ’ αὐτή τήν ἐργασία ἐξειδικεύτηκαν οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας. Φάρμακα γιά τήν ἐξόντωση τῶν λογισμῶν εἶναι ἡ προσευχή, ἡ μυστηριακή ζωή, ἡ πρόθυμη ὑπακοή, ἡ ὑπερνίκηση τῆς τεμπελιᾶς καί τῆς ὀκνηρίας μέ τή διαρκῆ ἐργασία.
226. Πότε ἡ καρδιά μας εἶναι χαρούμενη; Ὅταν ὁ νοῦς μας εἶναι ἔνθεος. Ὅταν ὁ νοῦς κατακλύζεται ἀπό θεῖα νοήματα καί τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ ἑδρεύει σέ αὐτόν. Τότε εὐφραίνεται καί μεταλαμπαδεύει τή χαρά καί στήν καρδιά. Ὁ Ὀδυσσέας ζεῖ στίς ἀπολαύσεις τῆς Καλυψῶς, ὅμως εἶναι θλιμμένος καί ὀδυρόμενος. Ὁ νοῦς του εἶναι μακριά ἀπό τήν Ἰθάκη, ἀπό τόν Παράδεισο δηλ. τῶν ἀρετῶν καί τῶν θείων ἐννοιῶν, γι’ αὐτό καί ἡ καρδιά του πάσχει καθώς εἶναι ἐγκλωβισμένη στά δαιδαλώδη σπήλαια τῶν ἡδονῶν. Οἱ ἡδονές πού εἶναι ἐγκόσμιες δέν μποροῦν νά χαροποιήσουν τό νοῦ γι’αὐτό καί ἡ καρδιά εἶναι θλιμμένη καί ὀδυρόμενη. Ἔτσι, ἐνῶ πολλά πράγματα φαινομενικά μᾶς ἀρέσουν, λίγα ὅμως μᾶς χαροποιοῦν τήν καρδιά.
227. «Τήν ἐξ ὕψους δύναμιν τοῖς μαθηταῖς Χριστέ, ἕως ἄν ἐνδύσησθε, ἔφη, καθίσατε ἐν Ἱερουσαλήμ, ἐγώ δέ ὡς ἐμέ Παράκλητον ἄλλον. Πνεῦμα τό ἐμόν τέ καί Πατρός ἀποστελῶ ἐν ᾧ στερεωθήσεσθε». Σέ παρακαλῶ, Χριστέ μου, δῶσε τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, νά μέ στερεώσει στή διακονία μου, γιά νά ἐπιτελέσω σωστά τό χρέος μου, πού δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Διαφορετικά, ἄμεσα, Χριστέ μου, δῶσε μου εὐκαιρίες νά καθίσω σέ μία νέα Ἱερουσαλήμ, σέ μία μονή, σέ ἕναν ἅγιο τόπο, γιά νά λάβω τήν ἐξ ὕψους δύναμη. Μετά κάνε μέ ὅ,τι θέλεις, Θεέ μου.
228. Προσευχή ἐξομολόγησης: Χριστέ μου, ἡ καρδιά μου σοῦ ἀνήκει. Ἕνα ἔργο ἔχω νά κάνω, νά σοῦ προσφέρω ὁλόκληρη τήν καρδιά μου. Χριστέ μου, ὁ διάβολος συνεχῶς, προσπαθεῖ νά τή σύρει πρός τά κάτω, πρός τά πρόσκαιρα, τά ἐφήμερα, τά ταραχώδη. Μέ τίς ἀναποδιές, τίς κατηγορίες, τίς δυσκολίες, τίς ἀσθένειες, τή φτώχεια, τούς πειρασμούς, τίς προκλήσεις, ὁ ἀντίδικος μάχεται νά ἁρπάξει τήν καρδιά μας, νά τήν λιντσάρει, νά τήν ἀποσπάσει ἀπό τήν πρός τά ἄνω πορεία της, νά τήν ἀποσυντονίσει, νά τήν κομματιάσει, νά χάσει τή συνοχή της καί νά τήν κάνει κουρέλια. Νά τήν ξεχειλώσει, νά τήν κάνει ἄταρη, μαλθακή καί πλαδαρή, ἄτονη καί στενόχωρη. Νά χάσει τήν ἐνέργειά της καί τήν ἐκρηκτικότητά της, γιά νά μήν μπορεῖ νά διώξει οὔτε ἕναν κακό λογισμό ἀπό τόν νοῦ. Κύριε, τήν καρδιά μου συμμάζεψε, δῶσε τή παντοδύναμη αὔρα τῆς χάριτός σου, τό θεῖο σου ἐμφύσημα, γιά νά ἀναγεννηθεῖ, γιά νά γιατρευτεῖ ἀπό τίς πληγές τοῦ ἐχθροῦ, γιά νά γίνει καθαρή, νέα, δυνατή, ὁλόλαμπρη. Ἡ καρδιά μου, Κύριε, ἀπό τίς ἀλλεπάλληλες ἐπιθέσεις, εἶναι «συντετριμμένη καί τεταπεινωμένη», διαλυμένη καί χτυπημένη, πεπιεσμένη, στυμμένη, χωρίς ἱκμάδα καί σπιρτάδα. «Καρδίᾳ καθαρᾷ κτίσον ἐν ἐμοί ὁ Θεός» βροντοφωνεῖ ὁ Δαβίδ, «καί πνεῦμα εὐθές ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου». Ἔλα, Κύριε, καί ἐγκαίνισε μέ τό πνεῦμα σου μία νέα καρδιά μέσα μου, πού θά πάλλεται ἀπό ἀγάπη γιά Σένα καί τούς ἀνθρώπους. Μία ἀνοιχτή, ἀφράτη, γλυκιά, ἤρεμη, χαρούμενη καρδιά.
229. Ἀγώνας γιά πολιτική ἑνότητα. «Πήραμε τή ζωή μας λάθος». Χτυπήσαμε τό κακό, τό σκοτάδι, τήν ἄθεη διανόηση καί εἰσπράξαμε σκληρή ἀνταπόδοση. Ὁ π. Πορφύριος ἔλεγε: «Ὅταν μωρέ πετᾶς πέτρες στόν ἐχθρό, αὐτός σοῦ ρίχνει χειροβομβίδες». Οἱ ἡγέτες μας πετροβολοῦν ὁ ἕνας τόν ἄλλο καί τά λαμόγια αὐξάνουν τήν ἐπικίνδυνη δράση τους. Νά ὁ ὑγιής δρόμος. Ὀμορφαίνεις τό χῶρο σου μέ τό καλό, μέ τό φῶς τοῦ Χριστοῦ, καί τό σκοτάδι ὑποβαθμίζεται. Τότε ὅλοι θά δοῦν τή διαφορά καί θά στραφοῦν πρός τό φῶς. Ὁ Κύριος τί λέει; «Οὕτω λαμψάτω τό φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν τά καλά ἔργα καί δοξάσουσι τόν πατέρα ὑμῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς». Δέν τούς εἶπε νά χτυπήσουν τό σκοτάδι ἀλλά νά γίνουν ἕνα φῶς. Γιά νά πετύχω τήν ἑνότητα μέ ἕναν μοναχό, ἀποφάσισα θεληματικᾶ νά μειωθῶ, νά κρυφτῶ, νά κάνω ἕνα βῆμα πίσω. Ἔτσι λειτουργῶ ἁρμονικά μαζί του καί ἡ συνεργασία αὐξάνει. Καί βρισκόμαστε στόν ἴδιο ἀγωνιστικό στίβο. Ποιός ἄραγε πολιτικός εἶναι ἕτοιμος νά κάνει πίσω, γιά νά καμαρώσει τόν ἀντίπαλό του; Ποιός παραδέχεται τήν ἀνωτερότητα τοῦ ἀντιπάλου; Τό μόνο πού ζοῦμε εἶναι ἕνας στεῖρος κομπλεξικός πόλεμος. Ποιός πολιτικός ἀγωνίζεται στό πλευρό τοῦ ἀντιπάλου του ἡγέτη προκειμένου νά πάει καλά αὐτός ὁ τόπος καί νά ἐπιτευχθεῖ ἡ ἑνότητα;
230. Ἡ δύναμη τῆς εὐλογίας. Μέ τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ ὁ Δαβίδ νίκησε τόν Γολιάθ. Χωρίς αὐτήν ὁ Γολιάθ ἡττήθηκε ἀπό τόν Δαβίδ. Ζητᾶμε τήν εὐλογία τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Ἐπισκόπου, τοῦ ἱερέα. Βαθιά ὅμως μέσα μας δέν ἔχουμε αἰσθανθεῖ πόσο μεγάλη δύναμη ἔχει ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας. Κάποιοι χριστιανοί θέλουν τήν εὐλογία τοῦ Ἀρχιεπισκόπου γιά νά προαχθοῦν. Αὐτή ἡ εὐλογία, ἄν δέν συνδυάζεται μέ τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, δέν ἔχει διάρκεια. Δέν καρποφορεῖ ἔργο ἁγιότητος ψυχῶν. Ὁ Ἰωσήφ στήν Π. Διαθήκη πού εἶχε τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, πέρασε μέσα ἀπό ἔσχατες ταπεινώσεις καί ἀδικίες, διώχθηκε ἀπό τά ἀδέλφια του, ἀλλά στό τέλος κυριάρχησε σέ ὅλη τήν οἰκουμένη, σάν δεξί χέρι τοῦ Φαραώ. Τό ἴδιο συνέβη καί στή σύγχρονη ἐποχή μέ τόν Ἅγιο Νεκτάριο. Κυνηγημένος ἀπό τό κατεστημένο τοῦ περιβάλλοντός του, διαλύθηκε κοινωνικά, οἰκονομικά καί ἐκκλησιαστικά, καί ἔγινε ὁ Ἅγιος του 20ου αἰώνα. Ἀξίζει νά θυσιάσουμε τά πάντα, ἀρκεῖ νά ἀποκτήσουμε τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας. Ἕνα παιδί τοῦ Γέροντα Πορφύριου δέχθηκε τήν εὐλογία αὐτοῦ τοῦ μεγάλου σύγχρονου θεοφόρου Γέροντα καί πορεύεται μές στόν κόσμο δίχως νά ἐπηρεάζεται ἀπό τήν ἁμαρτία. Ὁ Γέροντας Πορφύριος τοῦ εἶχε πεῖ: «Νά σέ εὐλογήσω, νά ἔρθει ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, μήπως καί μᾶς ξεπεράσεις ὅλους»...
231. Νά ἀγωνίζεσαι γιά ὅλους μέ φιλότιμο, νά μήν προσδοκᾶς τίποτα καί θά τά λάβεις ὅλα. Ἔτσι κινεῖται ὁ Ἅγιος.
232. Μέσα στή λαχτάρα νά τελειώσεις τίς πιό ἀσήμαντες διακονίες, βλέπεις συνεχῶς τό χέρι τοῦ Θεοῦ νά κεντάει τά καλύτερα γιά σένα. Εἶναι ἡ πιό σπουδαία πρόταση γιά τή ζωή ἑνός ἀνθρώπου πού θέλει νά πετύχει. Αὐτό συμβαίνει γιατί στίς ἀσήμαντες δουλειές λειτουργεῖς μέ ἀνιδιοτέλεια. Κι ὅπως λέει ὁ π. Πορφύριος «τό ἀνιδιοτελές τραβάει τή χάρη τοῦ Θεοῦ».
233. Μοῦ εἶπε κάποια μητέρα γιά τόν γιό της πού ταλαιπωρεῖται: «Ὁ καλός καλό δέν ἔχει». Τῆς ἀπάντησα: «Ὁ ἀνιδιοτελής ὅμως πάντοτε ἔχει καλό, γιατί τραβάει τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Ἐγώ ποτέ δέν ζημιώθηκα ὅταν ἔκανα χωρίς νά προσδοκῶ τίποτα, μόνο ἀπό φιλότιμο ὅσο ἀκραῖο κι ἄν ἦταν. Κάποια λάθη στή ζωή μου ἔγιναν ὅταν ἔκανα τό καλό ἀπό τό ὁποῖο κάτι προσδοκοῦσα γιά μένα. Τό καλό μου δηλαδή μέ ἐξέθετε ὅταν εἶχε ἴχνη ιδιοτέλειας. Ὁ π. Παΐσιος ὡς φαντάρος ἀπό λεβεντιά ἔμπαινε πάντα στήν πρώτη γραμμή τοῦ πολέμου. Προτιμοῦσε νά σκοτωθεῖ αὐτός παρά οἱ ἄλλοι στρατιῶτες πού εἶχαν οἰκογένειες. Κι ὁ Θεός φύλαξε κι αὐτόν καί ὅλο τόν λόχο ὅπου ὑπηρετοῦσε. Κανείς δέν σκοτώθηκε».
234. Ὁ διάβολος πρῶτα σέ ἀνασταίνει (δόξα, πλοῦτοι, ἡδονές, γρήγορες ἐπιτυχίες). Κατόπιν σέ σταυρώνει (τύψεις, πάθη, λογισμοί, στενοχώριες, ἀνελευθερία, ψυχολογικά). Ὁ Χριστός πρῶτα σέ σταυρώνει (ξενιτεία, ἄσκηση, νηστεία, ὑπακοή, προσευχή) καί μετά σέ ἀνασταίνει (ἐλευθερία, εἰρήνη καρδιᾶς, ἐλπίδα).
235. Ὁ Ἑωσφόρος ἔγινε διάβολος καί γέννησε τήν κόλαση, ὅταν θέλησε νά κρατήσει ὅλη τή θεότητα γιά τόν ἑαυτό του. Ἔτσι γεννήθηκε ἡ κτητικότητα πού εἶναι ἡ δαιμονική κατάσταση. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος θέλει νά κρατήσει ἀποκλειστικά γιά τόν ἑαυτό του τά ὑλικά ἤ τά πνευματικά ἀγαθά, ἐξομοιώνεται μέ τόν διάβολο. Ὅσο ὁ Ἑωσφόρος μετέδιδε τό φῶς τῆς θεότητας στίς ἄλλες ἐννιά ἀγγελικές ταξιαρχίες, δέν ὑπῆρχε κανένα πρόβλημα. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος μοιράζεται τά ἀγαθά του μέ τούς συνανθρώπους του καί ζεῖ ἀλληλέγγυα, ὅλα πᾶνε καλά. Ὅποιος νέκρωσε τήν κτητικότητα καί ἔβγαλε τόν ἑαυτό του ἀπό τίς ἐνέργειές του δέν μπορεῖ νά ἁμαρτήσει. Γίνεται ἅγιος καί ἐνδιαφέρεται πρῶτα γιά τούς ἄλλους. Ἑνότητα εἶναι ἡ ὑπέρβαση τῆς κτητικότητας. Ὁ ἥλιος ἄν μαζέψει τή θερμότητά του στόν ἑαυτό του καί τήν κρατήσει κτητικά, θά σκάσει ἀπό τήν ὑπερθέρμανση καί ἡ ζωή στή γῆ θά σβήσει. Ὁ Θεός καί οἱ ἅγιοι ἄν κρατοῦσαν τή χάρη γιά τόν ἑαυτό τους θά «ἔσκαγαν» ἀπό τόν πόνο καί ὁ κόσμος θά πάγωνε ἀπό ἔλλειψη ἀγάπης.
236. Ὅποιος τολμάει ἀπό ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη νά κάνει κινήσεις πού τόν ἐκθέτουν σέ κίνδυνο, συγγενεύει μέ τόν Θεό. Ὁ Θεός ἀπό ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη τόλμησε νά δημιουργήσει τόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος στό τέλος τόν ἀνέβασε στό Σταυρό.
237. Ὅσα πιό πολλά ἀφήνεις στή γῆ γιά τόν Χριστό, τόσο περισσότερο μετά θάνατον σέ δοξάζει ὁ Θεός ἀπό τόν οὐρανό, ὅπως τόν Ἅγιο Δημήτριο. Ἀπό δούκας καί στρατηγός ὅλης της Θεσσαλίας κατέληξε στή φυλακή γιά τόν Χριστό. Σήμερα, στήν ἑορτή του ὅλος ὁ θρησκευτικός καί πολιτικός κόσμος τῆς Ἑλλάδας σπεύδει νά τόν προϋπαντήσει καί νά τόν προσκυνήσει. Στή Θεσσαλονίκη ὅπου εἶναι πολυοῦχος, τό χαριτόβρυτο λείψανό του εἶναι μία αἰώνια μαρτυρία γιά τή δύναμη τῆς εὐλογίας τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο πού τόν ἀγάπησε. Τό ἴδιο συνέβη στόν Ἅγιο Γεώργιο, στόν Ἅγιο Νεκτάριο καί σέ ἄλλους. Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, ἐνῶ θά μποροῦσε νά γίνει Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας, κατέληξε σέ ἕνα ταπεινό μοναστήρι τῆς Αἴγινας. Ὁ Ἅγιος Γεράσιμος Κεφαλληνίας, εὐγενικῆς καταγωγῆς, ἀπέκτησε ἐξουσία κατά τῶν δαιμόνων μετά ἀπό τήν πολύχρονη παραμονή του στήν Καψάλα τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἄγνωστος καί κρυμμένος στά ἀθωνικά δάση, γιά πέντε χρόνια ἔτρωγε μόνο νερόβραστα κολοκύθια.
238. Ὁ Θεός μέ τό ἕνα χέρι κρατάει τόν ἥλιο καί μέ τό ἄλλο τό καλέμι. Ὅλους θέλει νά τούς ζεσταίνει μέ τόν ἥλιο γιά νά προσφέρουν πλούσιο τόν καρπό τους. Ὅμως κάποιες πέτρινες καρδιές τίς πλησιάζει μέ τό καλέμι γιά νά τίς σπάσει καί νά τίς λειάνει. Δέν γίνεται ἀλλιῶς. Ἀφοῦ γίνουν ἀφράτες, σπέρνει τό θεῖο Του Λόγο. Μέ τό σκεπάρνι τῶν ἀσθενειῶν ἤ τῶν πειρασμῶν πολλές πέτρινες ψυχές μαλακώνουν. Κατόπιν οἱ ἀκτίνες τοῦ ἡλίου δουλεύουν ἀποτελεσματικότερα. Σέ μία πετρώδη καρδιά ὁ ἥλιος δέν μπορεῖ νά ἐργαστεῖ, διότι ὁ σπόρος δέν ἔχει περάσει τό ὑπέδαφός της. Χρειάζεται τό σκεπάρνι γιά νά βγοῦν οἱ πέτρες, τά ἀγκάθια, οἱ σβῶλοι. Μετά χρειάζεται καί ἡ βροχή καί ὁ ἥλιος. Ἡ ἀσθένεια μαλακώνει τόν ἄνθρωπο, τοῦ βγάζει τά ἀγκάθια τῆς σκληράδας, τῆς ἀποτομίας, τῆς κακίας, τῆς ἀντίδρασης, καί ἔπειτα ἡ χάρις δίνει τούς καρπούς της.
239. Κανείς φυλακισμένος δέν μπορεῖ νά ἐλευθερωθεῖ ἀπό μόνος του. Χρειάζεται κάποιος ἐλεύθερος, πού εἶναι ἔξω ἀπό τή φυλακή, νά τοῦ προσφέρει τήν ἐλευθερία. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τά πάθη. Κανείς δέν μπορεῖ νά ἐλευθερωθεῖ ἀπό τή φυλακή τῶν παθῶν. Χρειάζεται ἕναν ἐλευθερωτή. Ἕναν ἄνθρωπο πού εἶναι ἅγιος καί διορατικός γιά νά τόν βγάλει ἀπό τόν κλοιό τῆς ἁμαρτίας. Ὅσο καί νά χτυπιέται μέσα στή φυλακή τό πολύ πολύ νά τόν πνίξει περισσότερο καί νά ἀποκάμει. Μοναδικός ἐλευθερωτής εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός, πού εἶναι ἡ Ἀλήθεια. Ὁ ἴδιος εἶπε «γνώσεσθε τήν ἀλήθειαν καί ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς». Ὁ Δαβίδ φώναζε στόν Κύριο: «ἐξάγαγε ἐκ φυλακῆς τήν ψυχή μου». Ἤξερε ὁ Δαβίδ πώς μόνο ὁ Θεός θά μποροῦσε νά τόν βγάλει ἀπό φοβερά ἀδιέξοδα. Οἱ ψυχαναλύσεις ὅταν δέν σοῦ παρέχουν δυνατές λύσεις, ὑπάρχει κίνδυνος νά κάνουν τή φυλακή σου πιό ἀποπνικτική. Ἕνα τηλέφωνο νά πάρει ὁ φυλακισμένος στόν ἐλευθερωτή μέσα σέ λίγα λεπτά νιώθει τή χαρά τῆς ἐλευθερίας του. Ἡ προσευχή εἶναι τό τηλεφώνημα στόν Ἰησοῦ.
240. Ὅποιος μοιράζεται τά ἀγαθά μέ τούς ἄλλους, συγγενεύει μέ τόν ἑωσφόρο, πρίν τήν πτώση του. Ὅποιος κρατάει τά ἀγαθά μόνο γιά τόν ἑαυτό του ἤ τήν ὁμάδα του (ἐνορία, οἰκογένεια, μητρόπολη, μονή) συγγενεύει μέ τόν ἑωσφόρο μετά τήν πτώση του σέ διάβολο.
241. Τό θέμα δέν εἶναι νά ζήσουμε, ἀλλά ἄν μαρτυρήσουμε. Θά πεθάνουμε πού θά πεθάνουμε, τουλάχιστον νά πᾶμε ἡρωικά γιά νά ἔχουμε αὐτό πού εὔχεται ἡ Ἐκκλησία σέ κάθε ἀκολουθία της γιά τούς κεκοιμημένους: αἰώνιον μνημόσυνον. Πόσοι παιδομάρτυρες ὅπως ἡ Ἁγία Μαρίνα, ὁ Ἅγιος Δημήτριος, ὁ Ἅγιος Κήρυκος, ἡ Ἁγία Ρηνούλα ἔμειναν στήν ἱστορία, ἐνῶ αὐτοκράτορες λησμονήθηκαν!!
242. Ὅποιος μοιράζεται τήν μπουκιά του μέ τόν πτωχό συγγενεύει μέ τόν Θεό. Ὁ Θεός μοίρασε τήν «μπουκιά του», τά προσόντα του μέ τόν ἄνθρωπο καί «πτώχυνε» γιά νά μᾶς πλουτίσει.
243. Ὁ Χριστός μέ τή ζωή του καί τή διδασκαλία του γκρέμισε τά συναισθηματικά δέσμα καί τίς κλειστές συγγενικές ἐξαρτήσεις. Ὅλη ἡ πορεία του ἦταν ἕνα θεραπευτικό πλησίασμα στόν κάθε ἄγνωστο πληγωμένο ἄνθρωπο. Δυστυχῶς σήμερα ὅλος ὁ πλανήτης ὑποφέρει διότι ἔχουμε κλειδωθεῖ στή στενή ὁμάδα μας (οἰκογένεια, μοναστήρι, κόμμα, κράτος, ἐνορία) καί δέν νοιαζόμαστε καθόλου γιά τή διπλανή. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὁ μιμητής τοῦ Χριστοῦ πονοῦσε καί μοχθοῦσε γιά ὅλες τίς ὁμάδες-τοπικές ἐκκλησίες. Μᾶς καλεῖ νά τόν μιμηθοῦμε: «μιμηταί μοῦ γίνεσθε καθώς κἀγώ Χριστοῦ».
244. Ὅταν σέ πονάει τό νυχάκι τοῦ ποδιοῦ σου, σκύβει τό κεφάλι νά δεῖ τό πρόβλημα. Δέ λέει «ἐγώ εἶμαι κεφάλι, περιφρονῶ τό νυχάκι». Ἔτσι καί μέ τούς συνανθρώπους μας. Εἴμαστε μέλη τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν πονάει ἕνα μέλος, τά ὑπόλοιπα μέλη ὀφείλουν νά δείξουν ἐνδιαφέρον (Ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος).
245. Ὅταν φροντίζεις γιά τό ψωμί σου, εἶναι ὑλική ἀνάγκη. Ὅταν φροντίζεις γιά τό ψωμί τοῦ ἄλλου εἶναι πνευματικό πέταγμα.
246. Ὅσο περισσότερο στριμώχνεις καί παιδεύεις τό νοῦ σου στή μνήμη τοῦ Θεοῦ τόσο περισσότερο ἡ καρδιά σου χωράει γῆ καί οὐρανό.
247. Κόλαση. Σκέφτομαι μέ ἀνησυχία καί λαχτάρα: Ἄνθρωποι πού ἀπολαμβάνουν τά πάντα ἔχουν μοναξιές καί παίρνουν χάπια. Στόν οὐρανό πῶς θά γεμίζουν τό χρόνο τους καθώς θά ἀπουσιάζουν οἱ ψευτοηδονές τοῦ κόσμου τούτου καί δέν θά ἔχουν μνήμη Θεοῦ; Δέν θά ξέρουν σέ ποιόν νά ποῦν τόν πόνο τους, σέ ποιόν νά ἀπευθυνθοῦν κι ἄν σέ αὐτόν τόν κόσμο ἦταν κλεισμένοι στό ἐγωιστικό τους κέλυφος καί δέν μποροῦσαν νά συλλειτουργήσουν μέ τόν πλησίον τους, τότε εἶναι πού θά βράζουν στό ζουμί τους, καί τῶν θλίψεων αὐτῶν «οὐκ ἔσται τέλος». Ἐκεῖ θά εἶναι τό σκότος τό ἐξώτερον πού θά σέ πνίγει μέσα σέ μία ἀπέραντη μοναξιά καί ἐγκατάλειψη. Στήν ἄλλη ζωή ὅλα τά ὑποκατάστατα τοῦ Θεοῦ θά ἔχουν καταργηθεῖ καί τότε ἤ θά ζεῖς τόν Θεό σέ τέλεια κοινωνία μαζί του ἤ θά ζεῖς τό κενό καί τό χῶρο τόν ἀποπνικτικό, τό σκότος τό ψηλαφητό.
248. Ὁ Νοῦς εἶναι στό χέρι μας. Ἡ Καρδιά μας στό χέρι τοῦ Θεοῦ. Τό νοῦ μας μποροῦμε νά τόν παιδεύουμε, νά μήν τόν ἀφήνουμε ἐλεύθερο καί νά τόν γεμίζουμε μέ ὄμορφα θεῖα νοήματα, κρατώντας τον στή μνήμη τοῦ Θεοῦ. Τήν καρδιά μας ὅμως μόνο ἡ θεία χάρις μπορεῖ νά τήν ἀπαλλάξει ἀπό τίς ταραχές, τίς στενοχώριες, τούς φόβους, τίς δειλίες καί νά φέρει μέσα μας τούς καρπούς Της˙ τήν ἀγάπη, τή χαρά, τήν εἰρήνη... Γιά νά συμβεῖ αὐτό, πρέπει κι ἐμεῖς ἀπό τήν πλευρά μας νά βομβαρδίζουμε τήν καρδιά μας μέ χαριτωμένες εἰκόνες, μέ ὑγιεῖς σκέψεις καί κυρίως μέ τό γλυκόλαλο ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
249. Μετανοεῖ μόνο ὅποιος ἔχει βαθιά γνώση τῆς ἄπειρης ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. «Πολλοί ἔρχονται στό κελί μου, οἱ περισσότεροι θρησκευτικοί ἄνθρωποι κι ἐλάχιστοι ἐκκλησιαστικοί. Ὁ θρησκευτικός ἄνθρωπος ἐφαρμόζει κάποιες καλές πράξεις καί νομίζει πώς βαδίζει σωστά. Ἐξομολογεῖται καί βιάζεται νά τοῦ πῶ τί νά κάνει γιά νά νιώθει ἐντάξει. Ἐγώ σκύβω τό κεφάλι καί δέν μιλάω. Ὅμως προσεύχομαι καί νιώθω τήν ψυχή του πού ἀντιδρᾶ ἤ ἀγανακτεῖ. Ἐνῶ περιμένει νά τόν δικαιώσω ἐγώ τοῦ λέω: “Ἀπό ἕνα πτῶμα τί περιμένετε νά γίνει;” Ἄν δέν μᾶς ἀναστήσει μέ τή χάρη Του ὁ Χριστός, τίποτα δέν κάνουμε. Ὁ ἐκκλησιαστικός ἄνθρωπος νιώθει τό βαρύ χρέος του ἀπέναντι στήν ἄπειρη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί προσεύχεται διαρκῶς γιά ὅλους». (π. Πορφύριος)
250. Ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής φώναζε στόν Ἡρώδη γιατί βιαζόταν νά πάει στό μαρτύριο, νά τοῦ κόψουν τό κεφάλι γιά νά τοποθετήσει ὁ Χριστός τό δικό Του, πού εἶναι ἡ κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας (Κωνσταντῖνος Γρηγοριάδης).
251. Οἱ ἐπιτυχίες σου θά σέ ἀνεβάσουν ψηλά. Στό ὕψος ὅμως θά κρατηθεῖς ἀπό τόν χαρακτήρα σου. Χαρακτήρας εἶναι ὅ,τι κάνεις ὅταν δέν σέ βλέπει κανείς.
252. Ἄν ὁ Θεός εἶναι ἕνα πρόσωπο δέν θά ἔπρεπε νά ἐπιθυμεῖ γιά ἐμᾶς νά ζοῦμε σέ κοινωνία ἀγάπης. Κι αὐτό γιατί δέν μπορεῖς νά ζητᾶς ἀπό κάποιον νά κάνει κάτι τό ὁποῖο ἐσύ δέν τό ἔχεις ἐνῶ εἶσαι παντοδύναμος. Ἄν ὁ Θεός ἦταν ἕνα πρόσωπο τότε, πρίν δημιουργήσει τόν κόσμο ἔπρεπε νά ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του καί μόνο, ναρκισσιστικά καί αὐτοερωτικά. Τά τρία πρόσωπα τῆς Θεότητας ἀλληλοπεριχωροῦνται, ἔχουν ἕνα θέλημα, μία ἐνέργεια, τήν ἑνότητα τῆς ἀγάπης.
253. Οἰκογένεια; Ἡ διά τῆς συνυπάρξεως ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν π.χ. ὑπακοῆς, ταπείνωσης, θυσιαστικῆς ἀγάπης, ὑπομονῆς καί ἡ προσφορά αὐτῶν ἔξω ἀπό τήν οἰκογένεια. Αὐτόν τόν ὁρισμό θά ἔδινε ὁ Χριστός σύμφωνα μέ τόν εὐαγγελικό του λόγο.
254. Πολλές φορές ὁ Χριστός φαίνεται πώς εἶναι πεθαμένος στή ζωή μας καί σταυρωμένος ἀπό τίς ἁμαρτίες μας. Ὅμως αὐτός σιωπηλά ἐργάζεται στόν Ἅδη τῶν καρδιῶν μας. Πασχίζει νά ἀναστήσει τίς νεκρές δυνάμεις μας. Ὅπως τότε. Φάνταζε νεκρός πάνω στό Σταυρό ἐν μέσω δυό ληστῶν. Ὅμως αὐτός βρισκόταν στόν Ἅδη κι ὁδηγοῦσε στόν Παράδεισο ψυχές πού ἦταν φυλακισμένες στούς σκοτεινούς θαλάμους του γιά αἰῶνες.
255. Εἶπα σέ κάποιον: Μετά τή μία δουλειά καπάκι νά γίνει ἡ δεύτερη. Καί συμπλήρωσα: Καί βέβαια καπάκι διότι ἄν τό μπουκάλι μείνει χωρίς αὐτό θά ἐξατμιστεῖ ἡ σπιρτάδα τῆς μπύρας. Γέλασε ὁ ἄγνωστος καί συνέχισα. Ἡ ἀδράνεια πού μεσολαβεῖ μεταξύ δυό δουλειῶν ἐξατμίζει τήν ἐνέργειά μας, εἰσάγει στό νοῦ λογισμούς καί σκέψεις. Ὁ π. Πορφύριος στό Ἅγιον Ὄρος διατηροῦσε τή σπιρτάδα καί τή χάρη του, διότι ἔκανε τίς δουλειές ἀπνευστί, μονοφύσει, χωρίς νά διακόπτει τήν ἔντασή του. Ἡ ἀξία τῆς ταχύτητας στίς δουλειές εἶναι μεγάλη. Εἰς ἐπίρρωσιν αὐτῶν παραθέτω μία ἐμπειρία. Τό Μ. Σάββατο εἶχα κοιμηθεῖ μόνο τρεῖς ὧρες καί εἶχε προηγηθεῖ ἡ ἀλάδωτη νηστεία τῆς Μ. Παρασκευῆς. Τό πρωί τέλεσα τόν ἑσπερινό μετά τῆς θείας Λειτουργίας τοῦ Μ. Βασιλείου, τήν πρώτη Ἀνάσταση ὅπως λένε. Ἤμουν ἐν ἐγρηγόρσει γιατί εἶχα τό νοῦ μου καί στό ψαλτήρι καί στήν προσκομιδή καί στήν ἀκολουθία καί στό θυμιατό. Δέν στάθηκα λεπτό. Παρατήρησα ὅτι εἶχα δύναμη ψυχῆς καί φωνή βαθιά ἔντονη καί σταθερή. Ἄλλες φορές πού εἴμαστε ἀρκετοί ἱερεῖς καί συλλειτουργοῦμε, κάθομαι λίγο καί νιώθω νά χάνω τή σπιρτάδα μου. Πόσο μεγάλη εἶναι ἡ δύναμη τῆς ἐγρήγορσης καί τῆς ψυχικῆς ἔντασης, ἡ ὁποία ἐνισχύεται ἀπό τίς δουλειές καί τίς πολλαπλές διακονίες; Μερικές φορές ξεκουράζεσαι καί μετά νιώθεις πιό κουρασμένος.
256. Ὅποιος μπαίνει στή διαδικασία νά ἀσχολεῖται μέ τά σύν καί τά πλήν τῶν λογισμῶν δηλαδή μέ τούς κακούς καί καλούς λογισμούς κινδυνεύει νά τοῦ ἀνάψουν τά λαμπάκια ἤ νά πάθει μπλακάουτ πνευματικό. Οἱ λογισμοί θέλουν περιφρόνηση καί νά μᾶς κατέχει μία σκέψη, ὁ Ἰησοῦς Χριστός˙ τό γλυκό πρόσωπό Του καί ὁ πανίσχυρος Σταυρός Του. Τότε ὁ Θεός θά πληροφορεῖ μέσα μας μέ σταθερότητα καί βεβαιότητα τό θέλημά Του γιά ἐμᾶς.
257. «Ἕλληνας εἶστε, πάτερ;». «Ἕλληνας ἀπό ξένο τόπο. Ἀπό τή γῆ».
258. Ἀγάπη εἶναι νά ἑτοιμάζεις γιά μένα τόν παράδεισο, ἐνῶ σέ σταυρώνω. Αὐτό ἔκανε ὁ Χριστός γιά τούς σταυρωτές Του.
259. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι τραγική περίπτωση. Προτιμᾶ νά τσαλακώνεται ἀπ’ τά πάθη του καί νά ὁδηγεῖται στή φθορά τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματός του, παρά νά ταπεινώνεται ἀπ’ τούς ἀνθρώπους καί νά ὁδηγεῖται στή μακαρία ταπείνωση καί στόν παράδεισο. Καί ἄς λέγει ὁ Κύριος: «Οὐαί ὑμῖν ὅταν καλῶς ὑμᾶς εἰπωσιν πάντες οἱ ἄνθρωποι».
260. Κάποιος φώναζε γιατί οἱ ὀρθόδοξοι κάνουν διάλογο μέ τούς δυτικούς καί τόν ἐνοχλοῦσε ὁ οἰκουμενισμός. Τοῦ εἶπα: «Ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι ἔχουμε τήν ἀλήθεια ἀλλά δέν τήν κατέχουμε. Δηλαδή γνωρίζουμε τίς ἀλήθειες τῆς πίστεως ἀλλά δέν γνωρίζουμε τήν ἀλήθεια πού εἶναι ὁ Χριστός. Λέει ὁ π. Πορφύριος: “Ὡραῖα τά λέει ὁ ἱεροκήρυκας, ὅμως τίποτα δέν ξέρουμε γιά τόν Χριστό. Καί ζοῦμε χωρίς Χριστό”. Οἱ δυτικοί οὔτε τήν ἀλήθεια ἔχουν οὔτε τήν κατέχουν. Ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι ἔχουμε πιό μεγάλη εὐθύνη. Ἑπομένως, ἐμεῖς βράζουμε σέ μεγαλύτερο καζάνι».
261. Πρίν τήν Πεντηκοστή οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ στάλθηκαν δυό δυό γιά ἱεραποστολή ἐντός τοῦ ἔθνους τους. Μετά τήν Πεντηκοστή ἕνας ἕνας. Εἶχαν τελειωθεῖ πλέον ὡς Χριστιανοί.
262. Ἡ συνεκτική δύναμη πού κρατάει τή γῆ εἶναι ἡ ἀνιδιοτέλεια τοῦ ἥλιου. Σκορπᾶ ἁπλόχερα τό φῶς του ἀδιάκριτα σέ καλούς καί κακούς χωρίς νά προσδοκᾶ τίποτα. Ὅποιος ἀπέκτησε αὐτή τή δύναμη μπορεῖ νά κρατήσει τόν κόσμο.
263. Μᾶς κουράζουν οἱ ἄνθρωποι ἀπ’ τούς ὁποίους περιμένουμε κάτι. Μᾶς ξεκουράζουν οἱ ἄνθρωποι ἀπ’ τούς ὁποίους δέν περιμένουμε τίποτα καί τούς προσφέρουμε τά ἀναγκαῖα.
264. Μήν θάβεις ὅποιον δέν μπορεῖς νά ἀναστήσεις. Ὅσο τόν θάβεις τόσο τοῦ ἐλαττώνεις τίς δυνατότητες νά ἀναστηθεῖ. Ἄν τόν ἀνέσταινες, δέν θά τόν ἔθαβες.
265. Ὁ Θεός θέλει ἀπό ἐμᾶς μόνο τήν καρδιά μας. Τίποτε ἄλλο: «Υἱέ δός μοι σήν καρδία». Ὅταν τοῦ δίνουμε ὅλα τά ἄλλα καί ὄχι τήν καρδιά μας, τότε Τόν στενοχωροῦμε. Μοιάζουμε μέ τάφους κεκονιαμένους, μέ τούς ὑποκριτές γραμματεῖς καί Φαρισαίους γιά τούς ὁποίους εἶπε ὁ Θεός: «Ὁ λαός οὗτος ... τοῖς χείλεσι μέ τιμᾷ, ἡ δέ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ’ ἐμοῦ» (Ματθ. ιε΄8-9).
266. Εἴμαστε περίλυποι, γιατί εἴμαστε κάτοικοι τῆς γῆς. Ὁ φυσικός μας χῶρος ἦταν ὁ παράδεισος ἀπό τόν ὁποῖο πέσαμε. Ὅταν θά ξαναγυρίσουμε σέ αὐτόν θά ξαναβροῦμε τόν παλιό μας ἑαυτό. Ὅταν δέν ἐκπληρώνουμε τόν σκοπό τῆς ὑπάρξεώς μας εἴμαστε περίλυποι. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι περίλυπος ὅταν ὁ νοῦς του δέν τρέχει στόν Θεό καί στόν συνάνθρωπό του, ἀνιδιοτελῶς. Ὅταν στό ἀηδονάκι στερήσεις τή δυνατότητα νά κελαηδάει, τό καθιστᾶς περίλυπο. Καί ὅταν κάθεσαι καί δέν κάνεις τίποτα, εἶσαι περίλυπος. Δέν χρειάζεται νά σέ βρίσει κάποιος γιά νά λυπηθεῖς. Αὐτή τή γῆ πού δέν μᾶς ταιριάζει, ἐμεῖς τή φτιάξαμε καί ἀπάνθρωπη. Πῶς νά μήν εἴμαστε σκασμένοι ὅλοι μας;
267. Ὅταν πέφτω στήν παγίδα νά συγκρίνω τόν ἑαυτό μου μέ τούς ἄλλους, παθαίνω δυό τινά: Πρῶτον, μπορεῖ νά νιώσω χειρότερος καί, ὠθούμενος ἀπό τή ζήλια, τούς κατακρίνω γιά νά ἀναπαύσω τόν ἐγωισμό μου· στήν ἄλλη περίπτωση, ἐνδεχομένως νά νιώσω ἀνώτερος καί νά ὑπερηφανευτῶ. Ἀπό τίς συγκρίσεις γεννιοῦνται οἱ κατακρίσεις. Μοναδικό μέτρο σύγκρισης γιά κάθε ἄνθρωπο πρέπει νά εἶναι ὁ Χριστός, γιατί τότε διαρκῶς θά ταπεινώνεται...
268. Νιώθω πώς πάντοτε κάτι μας συμπιέζει. Ἀπό μικρό παιδάκι μέ συμπιέζει ἡ ἀλλεργική ρινίτιδα. Ὅταν σταματάει αὐτή, μέ συμπιέζει ἡ καρδιά μου ἀπό τά βάσανα, τίς στενοχώριες, τίς πίκρες τῆς ζωῆς. Ὑπάρχει ὅμως καί μία συμπίεση ἡ ὁποία σοῦ προσφέρει τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί σέ γεμίζει μέ γαλήνη καί χαρά. Ἡ συμπίεση τοῦ νοῦ στήν προσευχή. Ἕνα εἶναι τό σίγουρο. Ὅλοι μας συμπιεζόμαστε. Αὐτός πού συμπιέζει τό νοῦ του στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί στήν ἀγάπη τῶν ἀνθρώπων, ὄχι μόνο δέν δυσφορεῖ ἀπό τίς συμπιέσεις τοῦ περιβάλλοντος ἀλλά αὐτές γίνονται ἀφορμή πρός τόν ἁγιασμό του καί μάλιστα χαίρεται γιά αὐτές. Ἔτσι ἔφτανε ὁ Ἅγιος Λουκᾶς ὁ ἰατρός νά λέει: «Ἀγάπησα τό μαρτύριο πού τόσο παράδοξα καθαρίζει τήν ψυχή». Καί οἱ Ἀπόστολοι τοῦ Κυρίου «ἔχαιραν ἐν τοῖς παθήμασι» καί ἐνῶ ἦσαν δέσμιοι στίς ἰουδαϊκές φυλακές διατηροῦσαν βαθιά εἰρήνη καί τή χάρη τοῦ Κυρίου.
269. Ὅταν διώκεις ἀδίκως τόν κατώτερό σου, θά διωχθεῖς δικαίως ἀπό τόν ἀνώτερό σου. Κι ἄν δέν ὑπάρχει ἀνώτερός σου, ἐπεμβαίνει ὁ ἀνώτερος Θεός. Αὐτό φάνηκε ἔντονα στή ζωή τοῦ βασιλιᾶ Δαβίδ. Βιαίως ὁδήγησε στό θάνατο τόν Οὐρία, γιά νά παντρευτεῖ τήν γυναίκα του καί κατόπιν ὁ Θεός παραχώρησε νά διώκεται ἀπό φίλους καί ἐχθρούς, ἀκόμη καί ἀπό τό παιδί του. Ὅμως ὁ Δαβίδ εἶχε κάτι τό μεγαλειῶδες. Κατάλαβε τό λάθος του, μετάνιωσε καί ἄφησε τόν δοῦλο του Σεμεΐ, νά τόν ἐνοχλεῖ συνεχῶς κι ὅπου πήγαινε σάν «κολαοῦζος» νά τόν ἐπιπλήττει. Ὅταν κάποιοι δικοί του ἄνθρωποι τοῦ εἶπαν νά ἐξοντώσει τόν Σεμεΐ αὐτός τούς δήλωσε πώς ὁ Θεός τόν ἔστειλε γιά νά τοῦ ξοφλήσει τίς ἁμαρτίες. Κάποτε ἕνας γνωστός μου, κινούμενος ἀπό φθόνο, δίωξε ἕναν ἄνθρωπο ἀρετῆς. Δέν πέρασε λίγος καιρός καί αὐτός διώχθηκε ἀδίκως ἀπό τόν προϊστάμενό του. Φώναζε καί νόμιζε ὅτι τοῦ φταῖνε οἱ ἄλλοι. Δέν ἤθελε νά καταλάβει πώς αὐτός ἔφταιγε καί μπῆκε σέ λειτουργία στή ζωή του ὁ πνευματικός νόμος «ὅπως στρώσεις θά κοιμηθεῖς» ἤ «μάχαιραν ἔδωκες μάχαιραν θά λάβεις». Πληρώθηκε μέ τό ἴδιο νόμισμα.
270. Ἡ στενοχώρια εἶναι μία καρδιακή ἴνωση. Στενεύει ἡ καρδιά, συμπιέζεται, δέν μπορεῖ νά δεχτεῖ ἀρκετό πνευματικό ὀξυγόνο, ἀσφυκτιᾶ. Μέ τήν ἔντονη προσευχή ἀνοίγει ἡ καρδιά, ἀνακουφίζεται, νιώθει εὐρύχωρα, διαλύεται ἡ «ἴνωση», σταλαγματιές χαρᾶς οὐράνιας τή γλυκαίνουν, σκιρτᾶ ἀπό ἀγαλλίαση.
271. Ἄν τό τραπέζι δέν στρωθεῖ μέ ἀναγκαῖες τροφές, δέν ἔχεις δικαίωμα νά καλεῖς ἀνθρώπους γιά νά φᾶνε. Ἄν δέν ἀποκτήσεις πνευματικά ἀγαθά καί προσόντα, δέν ἔχεις δικαίωμα νά ζητᾶς ἀπ’ τόν Θεό νά σοῦ δώσει παιδιά, διότι ἄν σοῦ δώσει, θά πεθάνουν τῆς «πείνας». Ὁ Θεός δέν εἶναι ἄδικος. Δέν πετᾶ κάτι ὡραῖο στόν κάλαθο τῶν ἀχρήστων. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἔχει πλούσια πνευματικά ἀγαθά θά ἀποκτήσει πολλά παιδιά, εἴτε σαρκικά εἴτε πνευματικά.
272. Πρέπει νά ὑποθέσουμε ὅτι ἡ ζωή τοῦ κάθε ἀνθρώπου εἶναι τόσο πολύπλοκη, ὥστε, ὅσο καί ἄν ἐντείνει τήν προσοχή του, νά μήν εἶναι σέ θέση νά ἐννοήσει τίς διαδικασίες πού γίνονται μέσα του.
273. Ἡ εὐλογία στή ζωή μας δέν εἶναι θέμα μαθηματικῶν ἐξισώσεων ἀλλά προνοιακῶν συμπτώσεων. Ἄν ὁ Θεός δεῖ ἕναν ἄνθρωπο νά προσφέρει ἀνιδιοτελῶς στόν συνάνθρωπό του, θά τοῦ φέρει ἀπρόβλετπα γεγονότα τῆς θείας Πρόνοιας, τά ὁποῖα θά τόν εὐλογήσουν: «ἐλεήσω ὅν ἄν ἐλεῶ, οἰκτοιρήσω ὅν ἄν οἰκτίρω».
274. Γιά νά οἰκονομήσουμε ἕνα μεγάλο χρηματικό ποσό, κινοῦμε γῆ καί οὐρανό. Κάνουμε μεγάλες πορεῖες, ταξιδεύουμε μέχρι τά πέρατα τῆς γῆς, σέ ἄλλες ἠπείρους. Γιά νά οἰκονομήσουμε τόν Παράδεισο δέν πᾶμε πουθενά. Καθόμαστε στά αὐγά μας. Στά Ἄγραφα ὑπάρχει ἕνας Ἅγιος Γέροντας, ὁ ὑπερπολύτεκνος π. Παναγιώτης. Δέν θά ἔπρεπε νά κάνουμε τά πάντα γιά νά τόν βροῦμε καί νά μᾶς βοηθήσει στόν πνευματικό μας πλουτισμό;
275. Τά ἴδια προβλήματα πού μέσα στά τσιμεντένια κλουβιά τῶν μεγαλουπόλεων σέ καταπλακώνουν καί σέ πνίγουν, ἄν τά ζήσεις σέ ἕναν ἁγιασμένο τόπο, ἄς ποῦμε μέσα στό κελάκι τοῦ γέροντος Πορφυρίου στό Μήλεσι, σοῦ δημιουργοῦν μία ἐσωτερική ἔκρηξη προσευχῆς, ἡ ὁποία ξεπετάει ἀπό τήν καρδιά ὅλα τά βάρη τῶν προβλημάτων. Αὐτή ἡ ἐσωτερική, ἐκρηκτική κίνηση τῆς καρδιᾶς καί τοῦ νοῦ διά τῆς προσευχῆς, σέ ζωογονεῖ καί σέ κάνει νά δοξάζεις τόν Θεό γιά τά προβλήματά σου.
276. Εἶπε κάποια κυρία σέ μητέρα : «Νά χαίρεσαι τό παιδί σου». Καί πετάχτηκα λέγοντας: «Γιατί, τούς ἄλλους νά μήν τούς χαιρόμαστε;». Ὅλοι εἴμαστε ἀδέλφια τοῦ Οὐράνιου Πατέρα. Ὁ Ἅγ. Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ ἔλεγε στόν καθένα: «Χριστός Ἀνέστη, χαρά μου»! Εἶχε μέσα του τήν Ἀναστάσιμη χαρά, τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ καί μέ ὅλους χαιρόταν, βλέποντάς τους ὡς εἰκόνες τοῦ Θεοῦ. Βέβαια γιά νά χαίρεσαι μέ ὅλους πρέπει ὅταν τούς προσεγγίζεις νά μήν δίνεις σημασία στά πάθη τους ἀλλά νά βλέπεις μέσα τους τό ἀρχαῖον κάλλος. Τότε μπορεῖς νά λειτουργήσεις θετικά καί εἰρηνικά μαζί τους. Τότε μπορεῖς νά τούς βοηθήσεις. Δυστυχῶς σήμερα σηκώσαμε τείχη γύρω μας. Καί μιλᾶμε γιά τά δικά μας παιδιά καί τά δικά μας ἀγαθά, καί γιά τά ξένα παιδιά καί τά ξένα ἀγαθά.
277. Ζοῦμε τήν ἐποχή τοῦ Παρακλήτου Πνεύματος. «Τή συμπλήρωση τῆς ἐλπίδος», ὅπως θά ἔλεγε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Θεολόγος. Μέσα στήν Ἐκκλησία δρᾶ τό παράκλητο πνεῦμα. Ἀλήθεια, ἔχουμε μέσα μας τό Παράκλητο Πνεῦμα; Ἄν τό εἴχαμε ἔπρεπε νά εἴμαστε παρηγορητές τῶν ἀνθρώπων κι ὄχι κατακτητές. Σήμερα, κοιτᾶμε πῶς θά κατακτήσουμε ἀνθρώπους, ἐξουσίες, θέσεις, πλούτη. Δέν ἔχουμε πόθο νά ἀποκτήσουμε τό Ἅγιο πνεῦμα καί ἔτσι δέν παρηγοροῦμε τούς ἀνθρώπους. Κι ὅμως ὁ Κύριος στήν παραβολή τῆς μελλούσης κρίσεως λέει πώς μόνο ὅσοι παρηγόρησαν τόν συνάνθρωπό τους μ’ ἕνα ποτήρι νερό, μέ μία ἐπίσκεψη, μ’ ἕνα χάδι θά εἰσέλθουν στή βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Δέν λέει πώς θά εἰσέλθουν οἱ μοναχοί ἤ οἱ πολύτεκνοι ἤ οἱ παπάδες ἤ οἱ ἐπιστήμονες. Γιά νά παρηγορήσουμε τούς ἀνθρώπους ἀληθινά πρέπει νά ἔχουμε μέσα μας τό Παράκλητο Πνεῦμα.
278. Ὁἅγιος μοιάζει μέ τή γῆ. Αὐτή στό κέντρο της, στόν πυρήνα της, ἔχει ὑψηλές θερμοκαρασίες. Ὅμως, ἡ ἐπιφάνειά της καλύπτεται ἀπό λιβάδια, ἀπέραντες θάλασσες, κάμπους, ὅλα ἀξιοποιήσιμα πρός καρποφορία. Καί ἕναν ὀρυκτό πλοῦτο πολύτιμο. Καί ὁ ἅγιος; Στά βάθη τῆς καρδιᾶς του φλέγεται ἀπό πύρινη ἀγάπη, καταφλέγεται ἀπό τόν θεῖο πόθο καί ἀπό τή λαχτάρα του νά βοηθάει τούς ἀνθρώπους. Καί ἐξωτερικά εἶναι ἤρεμος, ἁπλός, ἁπαλός. Ἀναπαύει τούς ἀνθρώπους. Εἶναι κατάκαρπος ἀπό ἀρετές. Εἶναι πολύτιμος. Μπορεῖς νά τόν «ἐκμεταλλευτεῖς» καί νά δρέψεις τούς γλυκούς καί ὠφέλιμους καρπούς του.
279. Σέ τί διαφέρει ὁ ὑγιής ἀπό τόν ψυχασθενή; Ὁ ὑγιής εἶναι πρόθυμος νά ἐξυπηρετεῖ τούς ἄλλους ἀπό ἀγάπη, ἐνῶ ὁ ψυχοπαθής βαριέται νά σηκωθεῖ νά ἀσχοληθεῖ μέ τούς ἄλλους. Ὁ ψυχικά ὑγιής εἶναι πανέξυπνος, σαΐνι, γρήγορος, ἔχει τό νοῦ του νά ἐξυπηρετεῖ. Ὁ ψυχασθενής εἶναι καταθλιπτικός, ἀπρόθυμος, κλεισμένος στόν ἐγωισμό του, στό βόλεμά του, στά δικά του...
280. Ὅταν γυρίσαμε ἀπό τόν π. Παναγιώτη ὁ π. Γεώργιός μᾶς εἶχε ἑτοιμάσει φασολάδα. Εἶναι τόσο ἐλεύθερος, ἔχει τέτοια ἀπροσπάθεια πού δέν μᾶς ρώτησε πῶς περάσαμε ἤ τί εἴπαμε μέ τόν Γέροντα. Μέσα του μπορεῖ νά ἤθελε ἀλλά εἶναι εὐγενής. Ἤθελε ἐμεῖς νά τοῦ ποῦμε. Εἶναι μεγάλη φιλοσοφία. Νά περνᾶς τή γραμμή σου, χωρίς νά τήν ἐπιβάλεις στούς ἄλλους
281. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται ἐν ταπεινώσει καί ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη, ὅλα τά γεγονότα θετικά ἤ ἀρνητικά, δαιμονικά ἤ θεϊκά πού ἔρχονται στή ζωή του συμβάλλουν στήν προοδό του, στήν αὔξηση τῆς χάριτος. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται ἐν ὑπερηφανείᾳ καί ἐπάρσει, ὅλα τά γεγονότα συμβάλλουν ὥστε νά ταπεινωθεῖ καί νά προσγειωθεῖ. Αὐτό συμβαίνει διότι σύμφωνα μέ τό λόγο τοῦ Κυρίου: «Πᾶς ὁ ὑψῶν ταπεινωθήσεται καί ὁ ταπεινῶν ἑαυτόν ὑψωθήσεται» (Λουκ. ιδ΄ 11-12) ἤ «Κύριος ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δέ δίδωσι χάριν» (Πάρ. γ΄34) καί ὅπως λέμε στό Ἀπολυτίκιο τοῦ Ἁγίου Νικολάου «διά τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τά ὑψηλά, τῇ πτωχείᾳ τά πλούσια». Μήν ξεχνᾶμε πῶς ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μας ἦρθε μετά τήν ἄκρα ταπείνωσή του στό Σταυρό καί τήν εἰς Ἄδου κάθοδό Του. Ὁ Ἅγιος Σιλουανός γράφει πώς «Καί τώρα ὅμως μποροῦμε νά ἐπιστρέψουμε στόν παράδεισο μέ τή μετάνοια. Ὁ Κύριος μᾶς ἀγαπᾶ πολύ, παρόλες τίς ἁμαρτίες μας, ἀρκεῖ νά ταπεινωθοῦμε καί νά ἀγαπήσουμε τούς ἐχθρούς. Ὅποιος δέν ἀγαπᾶ τούς ἐχθρούς, αὐτός δέν θά ἔχει εἰρήνη, ἔστω καί ἄν τόν βάλουν μέσα στόν παράδεισο» (Ἀρχιμ. Σωφρονίου, Ὁ Ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης, Ἱ.Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ Ἀγγλίας, 2003, σ. 506). Γιά παράδειγμα, στόν Ἅγιο Νεκτάριο ξέσπασαν πολλές δαιμονικές συγκυρίες˙ εξορίες, συκοφαντίες, φτώχειες. Ὅλα αὐτά ὄχι μόνο δέν τόν ἔσβησαν ἀπό τό χάρτη τῆς ἱστορίας ἀλλά γίνανε ἀφορμή γιά νά λάβει πλούσια χάρη καί νά καταστεῖ ὁ μεγαλύτερος Ἅγιος τοῦ 20οῦ αἰώνα. Τό ἴδιο συνέβη καί μέ τόν Ἅγιο Λουκά τόν ἰατρό, τόν Ρῶσο. Οἱ δαιμονικές ἐπιθέσεις ἀπό τό ἄθεο καθεστώς γιγάντωσαν τήν πίστη του στόν Θεό, τοῦ αὔξησαν τήν ταπείνωση καί τήν ἀγάπη στούς ἐχθρούς κι ἔτσι σήμερα εἶναι ὁ πιό θαυματουργός Ἅγιος τῆς Ρωσίας.
282. Ἄν δέν ἔχει προηγηθεῖ ἡ ἐσωτερική ἐπανάσταση κατά τῶν παθῶν καί τῶν ἀδυναμιῶν, κάθε ἐξωτερική ἐπανάσταση θά στέφεται μέ ἀποτυχία. Ὁ Ἀπ. Παῦλος, ὁ μεγάλος διώκτης τῶν χριστιανῶν καί ἐπαναστάτης, ἀφοῦ νίκησε σύν Χριστῷ τά πάθη καί τίς ἀδυναμίες του, ἔκανε τήν καλή ἐπανάσταση στόν κόσμο, μεταμορφώνοντάς τον πρός τήν ἐν Χριστῷ ζωή. Οἱ ἐξωτερικές ἐπαναστάσεις ἀντικαθιστοῦν τή μία ἐξουσία μέ μία ἄλλη. Δηλαδή διαδοχή ἐξουσιῶν.
283. Ἄν δέν ταπεινωθοῦμε γιά τό πνευματικό μας παλιαντζίδικο, ἐνώπιόν του γέροντος ἤ τοῦ κόσμου, θά ταπεινωθοῦμε ἐνώπιον ἀγγέλων καί ἀνθρώπων, ὅταν φανερωθεῖ ἀπό τό διάβολο στόν οὐρανό. Τό παλιαντζίδικό μας πρέπει νά πεταχτεῖ ἀπό μέσα μας. Μήν ἀφήσουμε τόν διάβολο νά τό σκορπίσει ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων ἤ τόν κόσμο νά τό διαπομπεύσει. Ἄς τό πετάξουμε ἀπό πάνω μας μέ τή μετάνοια στόν πνευματικό. «Τήν ἀνομίαν μου ἐγνώρισα καί τήν ἁμαρτία μου οὐκ ἐκάλυψα», εἶπε ὁ Δαβίδ.
284. Σέ στιγμές βαθιᾶς ἀγνωσίας καί ἐγρήγορσης, σέ χώρους ἀγνώστου πού δέν στηρίζεσαι στό ἐγώ σου, στίς γνώσεις σου ἤ στίς δυνάμεις σου, δουλεύουν ἄλλες ἐξωτερικές γνώσεις ἤ δυνάμεις· οἱ δυνάμεις τῶν συνανθρώπων σου ἤ τοῦ Θεοῦ, πού μπορεῖ νά «κρύβεται» καί μέσα σέ αὐτούς. Αὐτό συμβαίνει διότι ταπεινώνεσαι καί ἁπλώνεις τό χέρι. Τότε ὁ Θεός παρεμβαίνει καί τό τόν δοξάζεις γιά τήν πρόνοιά Του.
285. Δυό εἶναι οἱ βασικοί λογισμοί πού ὅλους πρέπει νά μᾶς ἀπασχολοῦν: α) νά ἀγαπήσουμε τόν Χριστό ὅπως τόν ἀγάπησαν οἱ ἅγιοι καί β) νά μποροῦμε μέ τή ζωή καί τίς ἐργασίες μας νά βοηθᾶμε ὅσους ἔχουν ἀνάγκη. Ὅλοι οἱ ἄλλοι λογισμοί πού βασανίζουν καί τσουρουφλίζουν τίς καρδιές μας εἶναι φλουδουλογισμοί. Δυστυχῶς σήμερα ἔχουμε ὅλοι μας πνιγεῖ καί καεῖ μέσα στούς φλούδινους λογισμούς μας καί οἱ καρδιές μας ἔχουν καρβουνιασθεῖ. Ὅποιος ζεῖ μέ τούς δυό βασικούς λογισμούς, δέν ἔχει κανένα ἄλλο λογισμό καί ὁ Θεός τοῦ δίνει καί μέ τό παραπάνω τά ἀγαθά του, γιά νά τά προσφέρει στούς ἄλλους. Σύμφωνα μέ τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ πάνω σέ αὐτούς τούς δυό λογισμούς κρέμονται ὅλοι οἱ νόμοι καί οἱ προφῆται: «Ἐν τῷ ἀγαπήσεις Κύριοον τόν Θεόν σου ἐξ ὅλης της ψυχῆς καί ἐξ ὅλης της ἰσχῦος καί ἐξ ὅλης της καρδίας καί ἐξ ὅλης της διανοίας καί τόν πλησίον σου ὡς σεαυτόν».
286. Σέ λίγα χρόνια ἡ Ἀθήνα δέν θά εἶναι ἀνθρώπινη. Χριστιανός δέν θά μπορεῖ νά ζήσει. Ἀποδυναμώθηκε πνευματικά. Σέ παρασύρει στήν ἀρνητική δίνη της. Ἄν δέν ἔχεις ἀποθέματα πνευματικῶν δυνάμεων ἡ Ἀθῆνα θά σέ βουλιάξει στά προβλήματά της. Χρειαζόμαστε ἀνεφοδιασμούς θ. Χάριτος ἀπό ἁγισμένους τόπους
287. Τίς δυσκολίες ὁ Θεός στούς δυνατούς τίς δίνει γιατί στούς ἀδυνάτους δέν ἔχει ἐμπιστοσύνη
288. Ἔριξα μία σκαπετιά καί εἶδα ἀνθρώπου χάλι, καμία ἀξία δέν ἔχουνε τά πλούτη καί τά κάλλη.
289. Μήν κατακρίνεις τό περπάτημα τοῦ διπλανοῦ σου, ἄν καί ἐσύ δέν ἔχεις περπατήσει γιά λίγο μέ τά παπούτσια του.
290. Μέ ἀφορμή τίς ἀπανωτές πυρκαγιές στό νομό Ἀττικῆς, ὅπου κάηκαν σπίτια στήν Πεντέλη καί στήν Πολιτεία: «Ὅποιος δέν ἔχει τίποτα δέν φοβᾶται τίποτα. Μόνο ζεῖ τή ζωοποιό λαχτάρα τῆς ἐπιβίωσης καί γεμάτος «Ἀλβανική» ζωντάνια ἀγωνίζεται γιά τόν ἐπιούσιο ἄρτο. Χαίρω γιά τά στριμωγματά μου, τά ὁποῖα μέ προφυλάσσουν ἀπό ὀδυνηρές καταστροφές».
291. Μόνο τό στρίμωγμα τῆς ἀγαπητικῆς ὑπακοῆς, ὡς ἐκκοπῆ τοῦ ἰδίου θελήματος, μᾶς ξεμπλοκάρει ἀπό τό λήθαργό της ἀκηδίας. Καί ἡ ἐργασία τί εἶναι; Οὐσιαστικά, ὑπακοή στόν ἀνώτερο. Γι’ αὐτό στό ξεκίνημα τῆς πνευματικῆς ζωῆς ὅλοι μπαίνουν στόν μακάριο ζυγό της. Ἡ ἐρημική ζωή εἶναι γιά ὅσους λειτουργοῦν ὑπακοή στό θεῖο θέλημα. Σέ ὅσους ὑπακούουν στή φλόγα τῆς θείας ἀγάπης πού καίει μέσα τους.
292. Ἀπό τό μακάριο καί σκληρόκαρδο νιρβάνα του ὁ Θεός προτίμησε τόν πόνο τῆς ἀγαπητικῆς συνύπαρξης καί μάλιστα μέ ὄντα πολύ κατώτερα ἀπό Αὐτόν, τά ὁποῖα καί τόν Σταύρωσαν. Ἔτσι δημιούργησε ἀγγέλους καί ἀνθρώπους.
293. Ἡ μοναχική ἐρημική ζωή, ἄν δέν ἔχει μέσα τῆς τήν ἔμπονη ἀγάπη πρός τόν Θεό καί τόν συνάνθρωπο, ὑπάρχει κίνδυνος νά σέ κάνει σκληρόκαρδο, βολεψάκια καί νωθρό.
294. Ὑπάρχουν κωλύματα πού σέ ταπεινώνουν καί σέ σῴζουν, π.χ. τό ἀλκοόλ, τά ναρκωτικά, καί κωλύματα πού σου αὐξάνουν τόν ἐγωισμό καί σέ κολάζουν πχ. τό κώλυμα μέ τά χρήματα, μέ τήν ἐνδυμασία, μέ τά φαγητά, μέ τήν ὀμορφιά, μέ τά ντουβάρια. Ἡ ἄδικη κοινωνία τά πρῶτα κωλύματα τά φτύνει, ἐνῷ τά δεύτερα τά καταπίνει εὔκολα. Ἡ κρίση μας εἶναι ἄδικη. Ὁ δίκαιος Κριτής στήν Δευτέρα Παρουσία θά μᾶς ἐκπλήξει.
295. Εἶπε στήν πλατεῖα Βαρνάβα ἡ κ. Ἑλένη πρίν 35 χρόνια: «Φοβᾶμαι νά πάω σπίτι μου». Καί ὁ μικρός Ἄγγελος πού ἔπαιζε ἀνέμελος στήν πλατεῖα, στάθηκε καί τῆς ἀπάντησε, ἀφοῦ πῆρε πόζα καί σηκώνοντας στόν οὐρανό τό δακτυλάκι του : «Γιατί φοβᾶστε κυρία; Ἄν δέν ἐπιτρέψει ὁ Κύριος, τίποτα δέν παθαίνετε». Σήμερα πού αὐτή ἡ κυρία ἦθρε στό ἵδρυμα, μοῦ ἔλεγε ἐκείνη τήν παλιά ἐμπειρία της. Τά λόγια του μικροῦ Ἄγγελου ἀπό τότε χαράχτηκαν στήν ψυχή της. Ὅταν ὁ μικρός Ἄγγελος ἔγινε ἱερέας, αὐτή ἡ κυρία εἶπε: «Ἦταν καί εἶναι ἕνας ἄγγελος».
296. Οἱ διάττοντες ἀστέρες, καθώς πέφτουν ἀπό τόν οὐρανό, τρίβονται μέσα στή γήινη ἀτμόσφαιρα, καίγονται καί χάνονται. Ἄς προσέξουμε μή χάσουμε τήν οὐράνια τροχιά μας καί καοῦμε μέσα στίς γήινες ἀπολαύσεις καί σβήσουμε, ὁδηγούμενοι στήν ἀνυπαρξία.
297. Ἡἐνέργεια τῆς ψυχῆς καί ὁ κόσμος τῶν αἰσθήσεων Ὅσο συστέλλεις τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις τόσο ἀφήνεις χῶρο στή «διαίσθηση» νά δράσει· καί ὅταν κατακλύζεσαι ἀπό θεία ἀγάπη, αὐτή γίνεται δύναμη διορατική. Τότε, οἱ «κεκαθαρμένες διάνοιες» καί οἱ αἰσθήσεις συμβάλλουν στό χάρισμα, ὅπως συνέβη στήν ἁγία Ματρώνα τήν ἀόμματη. Δηλαδή, ἄν πεθάνουν οἱ αἰσθήσεις σου προτοῦ πεθάνεις, δέν θά πεθάνεις ὅταν πεθάνεις. Καί ἡ ψυχή θά χαίρεται διότι θά ἀνοίγει τό τοπίο ἀπό τήν ὁμίχλη καί τή μέθη τῶν αἰσθήσεων στή θέα τοῦ Θεοῦ. Θά λειτουργεῖ δηλαδή σύν Θεῷ τή φυσική της κατάσταση, ἀφοῦ εἶναι κατ’ εἰκόνα Θεοῦ πλασμένη. Ὅταν εἶσαι μόνος μέσα στήν παρθένα φύση ἡσυχάζουν τά πάντα μέσα σου. Πόσο μας ἀδικοῦν οἱ αἰσθήσεις. Μᾶς κλείνουν τόν δρόμο στά ὑπέρ αἴσθηση βιούμενα. Μᾶς ἀδικοῦν τήν ψυχή. Μᾶς κουράζουν τήν καρδιά. Μέ «χαρμανιάζει» τό τοπίο. Ὅταν ὅμως τό ζῶ μέ τόν Χριστό. Δίχως τόν Χριστό καί τό τοπίο γρήγορα θά γίνει βαρετό καί κουραστικό.
298. Κάθε ψυχή ἔχει τήν ἐνέργειά της. Συνήθως αὐτή ἡ ἐνέργεια διά μέσου τῶν αἰσθήσεων σάν ἀπό κανάλια διαχέεται στόν ἐξωτερικό ὑλικό κόσμο, καί ἔτσι ἡ ψυχή ἀποδυναμώνεται, ἀτονεῖ, γίνεται πλαδαρή. Ὅταν οἱ αἰσθήσεις συμμαζεύονται διά τῆς προσευχῆς ἐντός τοῦ ἀνθρώπου, τότε ἡ ψυχή συσσωρεύει τήν ἐνέργειά της καί τήν προσφέρει ὁλάκερη στόν Θεό καί σέ κάθε πονεμένο καί πτωχό ἄνθρωπο. Τότε ἡ ψυχή συγκροτεῖ τόν ἄνθρωπο,τόν ἰσορροπεῖ καί ὁ ἄνθρωπος γίνεται συγκροτημένος καί συγκρατημένος.
299. Ὅταν γίνεις φίλος τοῦ Θεοῦ, σού ἀνοίγονται σπάνιοι δρόμοι πού δέν ἔχεις φανταστεῖ. Γιά νά γίνεις φίλος τοῦ Θεοῦ καί νά ἀποσπάσεις τήν ἀγάπη Τοῦ πρέπει νά πλησιάζεις τό Θεό καί τόν κάθε ἄνθρωπο μέ χαρούμενη διάθεση ὑπακοῆς, χωρίς νά προσδοκᾶς τίποτα. Π.χ. Ἔγινα φίλος ἑνός παιδιοῦ καί ἀπέσπασα τήν ἐμπιστοσύνη του καί τήν ἀγάπη του, διότι γιά 7 χρόνια ἔκανα χαρούμενη ὑπακοή σέ αὐτόν, χωρίς νά προσδοκῶ τίποτα. Οὔτε στό πίσω μέρος τοῦ ἐγκεφάλου μου δέ φανταζόμουν πώς θά ἔπαιρνα κάποτε κάτι ἀπό τόν φίλο μου. Ὅμως τελικά μέσα ἀπό τό περιβάλλον του, μετά ἀπό κάποια χρόνια, ἔλαβα φοβερές εὐεργεσίες καί εὐλογίες. Λαμβάνεις λοιπόν ἀπό ἐκεῖ πού δέν περιμένεις καί δέν προσδοκᾶς τίποτα. (4-1-06)
300. Ὅλο τό σύμπαν συμβάλλει στήν ἐπίτευξη τῶν στόχων τοῦ ἀνιδιοτελοῦς ἀνθρώπου. Στή ζωή τοῦ π. Πορφυρίου ἀκόμη καί ὁ διάβολος συνέβαλε στήν ἁγιότητά του· ὅταν τόν χτύπησε μέ δυνατές ἀσθένειες, τότε ἁπλώθηκε ἡ φήμη καί ἡ χάρη του σέ ὅλο τόν κόσμο. Τό ἴδιο συνέβη καί μέ τόν ἅγιο Νεκτάριο· ὅταν ὁ διάβολος τόν χτυποῦσε μέ συκοφαντίες καί ἐξορίες, ὁ Θεός τόν ἑτοίμαζε γιά τόν μεγάλο ἅγιο τοῦ περασμένου αἰώνα, τόν θαυματουργό. (10-1-06)
301. Ὅταν σου κάνει κλοιό ὁ πειρασμός καί πάει νά σοῦ μπλοκάρει τίς δυνάμεις τῆς ψυχῆς χρειάζεται νά χτυπήσει μέσα σου συναγερμός. Νά κινηθεῖς βιαστικά, νά κάνεις γρήγορες ψυχοσωματικές κινήσεις ἀλλά καί νοερές γιά νά γλιτώσεις ἀπό τό σφίξιμο τοῦ ἐχθροῦ ἀπό τό ψυχοπλάκωμά του. Χρειάζεται νά κάνεις γρήγογους σταυρούς καί γρήγορη στροφή τοῦ νοῦ πρός τό Χριστό. (11-1-06)
302. Ὁ πόθος εἶναι ὑγεία στόν ἄνθρωπο καί δεῖγμα ζωντάνιας. Ἄν πιέζεις τά πράγματα γιά νά πετύχεις τούς πόθους σου εἶναι ἀρρώστια· ἄν δέ παρανομεῖς ἤ χρησιμοποιεῖς ὁποιονδήποτε ἀθέμιτο τρόπο προκειμένου νά τούς ἱκανοποιήσεις εἶναι πλάνη καί διαστροφή. Ὁ π. Πορφύριος ποθοῦσε πολλά πράγματα ἀλλά ὅλες του οἱ ἐπιθυμίες σφυρηλατήθηκαν στό καμίνι τῆς ὑπομονῆς, ὡς τό «ξύλον τό πεφυτευμένον παρά τᾶς ἐξόδους τῶν ὑδάτων, ᾧ τόν καρπόν αὐτού δώσῃ ἐν καιρῷ αὐτοῦ». (13-1-06)
303. Τά τριαντάφυλλα (γυναῖκες) ἔμειναν χωρίς ἀγκάθια καί παραποτίστηκαν (ἀνέσεις, εὐκολίες). Τά λουλούδια τοῦ δάσους (νέοι) παραποτίστηκαν (εὐκολίες) μέ ἀποτέλεσμα στούς δυνατούς ἀέρηδες νά ξεριζώνονται εὔκολα, ἀλλά καί στίς νηνεμίες νά μαραζώνουν. 14/1/06
304. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι πάντοτε φυλακισμένος ἤ ἀπό τά πάθη του, πού τόν μαραζώνουν, ἤ ἀπό τή θεϊκή ἀγάπη, πού τόν ἀναπτερώνει. Ὅταν βγεῖς ἀπό τή φυλακή τῶν παθῶν σου, τότε φυλακίζεσαι μέ τή θέλησή σου ἀπό τόν πόνο, τά βάσανα καί τίς θλίψεις τῶν συνανθρώπων σου. Ὅμως, εἶναι μία ἐκούσια φυλακή πού δείχνει τό μέγεθος τῆς ἀρχοντικῆς ἀγάπης τοῦ «ἐν Χριστῷ» ἐλεύθερου ἀνθρώπου. Ἡ φυλακή τῶν παθῶν εἶναι ἀναγκαστική φυλακή καί δέν ἔχει λεβεντιά ἀλλά μαράζωμα, σφίξιμο καί ἀπελπισία. Ἡ φυλακή τῆς θεϊκῆς ἀγάπης εἶναι θεληματική καί κρύβει αὐταπάρνηση, ἀλτρουϊσμό, ζωντάνια καί χάρη. (15-1-06)
305. Συνύπαρξη λαῶν χωρίς σύνορα, στόχος ἐπιθυμητός τοῦ Χριστοῦ. Στή Μ. Ἀσία λειτουργοῦσε αὐτό. Οἱ ἐγωιστικοί μας πόθοι νά φᾶμε τούς Τούρκους, μᾶς κατέφαγαν. Βλέπετε: «μή ἀλλήλους δάκνετε ἀλλήλοις κατεσθίετε μή ἀπ’ ἀλλήλων ἀναλωθῆτε».
306. Τό νοῦ μας μποροῦμε νά τόν στρώσουμε. Τήν καρδιά μας ὅμως τή στρώνει ὁ Θεός. Γι’ αὐτό εἴμαστε διχασμένες προσωπικότητες. Ὁ νοῦς σου λέει μήν πᾶς ἐκεῖ, ὅμως ἡ καρδιά, ἡ ἐπιθυμία της σέ σπρώχνει καί πᾶς καί τρῶς τά μοῦτρα σου καί διχάζεσαι. Ὁ Δαβίδ λέει «καρδίαν καθαρά κτίσον ἐν ἐμοί ὁ Θεός».
307. Σέ λίγα χρόνια ἡ Ἀθήνα δέν θά εἶναι ἀνθρώπινη. Χριστιανός δέν θά μπορεῖ νά ζήσει. Ἀποδυναμώθηκε πνευματικά. Σέ παρασύρει στήν ἀρνητική της δίη. Ἄν δέν ἔχεις ἀποθέματα πνευματικῶν δυνάμεων, ἡ Ἀθήνα θά σέ βουλιάξει στα προβλήματά της. Χρειαζόμαστε ἀνεφοδιασμούς Θείας Χάριτος ἀπό ἁγιασμένους τόπους.
308. Τίς δυσκολίες ὁ Θεός στούς δυνατούς τίς δίνει, γιατί στούς ἀδυνάτους δέν ἔχει ἐμπιστοσύνη.
309. Ἔριξα μία σκαπετιά καί εἶδα ἀνθρώπου χάλι, καμία ἀξία δέν ἔχουνε τά πλούτη καί τά κάλλη.
310. Μήν κατακρίνεις τό περπάτημα τοῦ διπλανοῦ σου, ἄν καί ἐσύ δέν ἔχεις περπατήσει γιά λίγο μέ τά παπούτσια του.
311. Τό σύμπαν συνεχῶς διευρύνεται. Εἶναι σχετικά ἀπεριόριστο. Ἁπλώνεται συνεχῶς σέ ξένους χώρους. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀνοίγει τήν καρδιά του ὅλο καί γιά περισσότερους ξένους, γίνεται ὄχι μόνο παγκόσμιος, ἀλλά καί συμπαντικός· ἀποκτᾶ πλήρη ἁρμονία μέ τό σύμπαν, δηλαδή τόν οὐρανό καί τή γῆ καί συγγενεύει ἔτσι μέ τόν Χριστό πού θυσιάστηκε γιά νά σωθοῦν ἀκόμη καί οἱ ἀρνητές Του.
312. Ὅσο πιό πολύ σκύβουμε στήν ταπείνωση, τόσο πιό πολύ σκύβει ὁ Θεός σέ μᾶς.
313. Σήμερα ὁ ἄνθρωπος δέν σέβεται τόν ἴδιο του τόν ἑαυτό. Κακοποεῖ τή θεϊκή του εἰκόνα κάνοντας καταχρήσεις καί ζώντας μέσα στά πάθη του. Πῶς λοιπόν περιμένουμε νά σεβαστεῖ τούς ἄλλους ἀνθρώπους;
314. Ὅταν βιάζεις τή φύση, ἡ φύση ἐκδικεῖται
315. Μοναχός: Αὐτός πού ἔχει πολύ δυνατό θέλημα, ὄχι ὅμως τό δικό του, ἀλλά τοῦ γέροντος καί τῶν ἀδελφῶν του. Κατά τό λόγο τοῦ Κυρίου «Οὐ ποιῶ τό θέλημα τό ἐμόν ἀλλά τό θέλημα τοῦ πέμψαντός με Πατρός». Ἡγέτης: Αὐτός πού δέν ἔχει δικό του χῶρο. Χριστιανός: Αὐτός πού χαίρεται νά σταυρώνεται γιά τήν ἀγάπη του. Ὁ Χριστός ἀπό μεγάλη ἀγάπη γιά τόν ἄνθρωπο ἔφτασε σέ τόσο μεγάλο βάθος ξεφτιλισμοῦ καθώς ἡ θεότητά του εἰσχώρησε μέσα στό σκότος τοῦ Ἅδη.
316. Ὅποιος προσδοκᾶ γήινα πράγματα εἶναι σαρκικός καί γήινος. Ὅποιος προσδοκᾶ οὐράνια πράγματα εἶναι πνευματικός καί οὐράνιος. Ἀκάθαρτος εἶναι ὅποιος προσδοκᾶ γήινα πράγματα γιά τόν ἑαυτό του.
317. «Δέν ἀρκεῖ μόνο ἡ ἐξομολόγηση καί ἡ Θεία Κοινωνία γιά νά σωθεῖς», εἶπε ὁ γέροντας Πορφύριος στή Φ. «Τί πρέπει νά κάνω;» «Εἶναι καθῆκον σου νά γίνεις ἁγία». Τότε ρωτᾶ ἡ Φ.: «Εἶναι εὔκολο νά γίνεις ἁγία;» καί ἀπαντᾶ ὁ γέροντας: «Καί εὔκολο καί δύσκολο. Ἀρκεῖ νά ἀφεθεῖς στά χέρια τοῦ Θεοῦ». Πότε ἀφήνεσαι στά χέρια τοῦ Θεοῦ; Ὅταν δοξάζεις τόν Θεό γιά τά ἐμπόδια πού προκύπτουν στή ζωή σου καί χαίρεσαι γιά τά ἀπρόβλεπτα δυσάρεστα πού σέ ἐπισκέπτονται.
318. Ὅποιος γκρινιάζει γιά τά βάσανα τοῦ παρελθόντος δέν έχει εἰσέλθει ἀκόμη στόν δρόμο τοῦ φωτός. Ὡς γνωστόν, ὅσο πιό σπουδαῖο εἶναι αὐτό πού κατακτᾶς τόσο πιό μεγάλο στρίμωγμα θά ἔχει προηγηθεῖ. Ὅποιος δέν ἀντέχει τά στενέματα δέν εἶναι ἕτοιμος γιά χαρίσματα.
319. Γιατί ὁ κόσμος σήμερα ὑποφέρει ψυχικά; Διότι οἱ ἄνθρωποι ἔχουμε ἀτονίσει πνευματικά καί κλονιζόμαστε καθώς γύρω μας ὑπάρχουν πολλά «μέταλλα» πού λάμπουν τά ὁποῖα ὅμως δέν εἶναι χρυσός. Αὐτό ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα, μαγνητιζόμενοι ἀπό αὐτά, νά στηριζόμαστε πάνω τους· μέ τή φυσική τους καί γρήγορη φθορά, ὡστόσο, φθειρόμαστε κι ἐμεῖς. Παλιά οἱ ἄνθρωποι στηρίζονταν στίς δυνάμεις τους καί ἤλπιζαν στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ ὅταν αὐτές ἐξαντλοῦνταν, διότι δέν ὑπῆρχαν γύρω τους τά ἀπατηλά καί τά φαντασμαγορικά φῶτα πού θά τούς ξεγελοῦσαν καί θά τούς ἀποπροσανατόλιζαν ἀπό τή Χάρη τοῦ Θεοῦ.
320. Καλό: ὅτι κάνεις μόνο γιά τούς ἄλλους.
Κακό: ὅτι κάνεις μόνο γιά τόν ἑαυτό σου.
π.χ. Ὅταν περνᾶς τό φανάρι μέ κόκκινο, ἀπό ἀγάπη γιά τούς ἄλλους πού κινδυνεύουν εἶναι καλό καί ἅγιο. Ὅταν περνᾶς τό φανάρι μέ κόκκινο μόνο καί μόνο γιά νά εὐχαριστηθεῖς εἶναι βέβηλο καί κακό.
Γερόντισσα Παναρέτη (Μ. Καλτεζών)
1. Ὁ μεθυσμένος θά πέσει μόνος του. Δέν θέλει σπρώξιμο.
2. Ὁ πειρασμός εἶναι πολύτροπος καί πολυμήχανος.
3. Ἡ ἑλληνίδα ἔχει ἄφθαρτο πνεῦμα ἀλλά οἱ τουρίστριες καί τό χρῆμα τίς χάλασαν.
4. Οἱ προσευχές τῆς μάνας , ὅταν γονατίζει ἀνοίγει τόν οὐρανό.
5. Τό βράδυ πᾶς νά κάνεις προσευχή καί πέφτεις στά βιβλία. «Τά κουρέλια», λέει ὁ διάβολος. Δέν τά χωνεύει.
6. Τό πρωί ἕνας σταυρός, μία μετάνοια καί ἀνοίγει ὁ οὐρανός.
Ὅταν ὁ Χριστός κρύβεται από τή ζωή μας, οἱ ἄτακτες ὁρμές ξυπνοῦν, καί τότε μέ τήν ἐγκράτεια καί τή σκληρή ἄσκηση τίς περικρατοῦμε. Σάν ἔλθει ὅμως δέν χρειάζεται νά ὀρθώνουμε τείχη, γιατί τά πάθη συμμαζεύονται ἀπό μόνα τους, φοβούμενα τήν παρουσία Του. Ὁ π. Πορφύριος ἔτσι λειτουργοῦσε. Ἤθελε, ἀντί νά σηκώνουμε τείχη γιά νά περιορίσουμε τό κακό, νά ἀνοίξουμε τήν ἀγκαλιά μας στόν Χριστό· ἡ παρουσία Του μαραίνει τά πάθη.
Οἱ δουλειές τελειώνουν πολύ γρήγορα, ἀλλά οἱ ψυχές γύρω μου λιώνουν...
Γιά νά ἀξιωθεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ζήσει τόν Θεό, χρειάζεται δύναμη ψυχής καί ἀλύγιστη θέληση. Πρέπει νά εἶναι ἀσυμβίβαστος μέ τήν ἁμαρτία καί νά μήν ὑποχωρεῖ στά θέλγητρα καί τούς πειρασμούς αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Νά κρατιέται συνεχῶς μέ τήν μνήμη του πάνω στόν Θεό, ὅπως ἡ πέτρα πού γαντζώνεται στή γῆ καί δέν μποροῦν τά κύματα νά τήν κουνήσουν. Ἡ δύναμη πού ἔχει ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ μοιάζει μέ τό σίδερο. Τό πελεκᾶνε κι αὐτό δέν νιώθει πληγή καί τραύματα. Μέ τό σίδερο μπορεῖς νά στηρίξεις μιά πολυώροφη οἰκοδομή. Ἡ παρουσία ἑνός ἁγίου στηρίζει καί ἑνώνει πλήθη ἀνθρώπων.
Σέ χώρους ὅπου καλλιεργοῦνται οἱ ἀρετές κάθε μία συνεργάζεται ἁρμονικά μέ τήν ἄλλη σάν νά εἶναι οἱ κρίκοι χρυσῆς ἁλυσίδας. Ἔτσι, γιά νά ἀποκτήσει ὁ ἄνθρωπος ἀγάπη, πρέπει νά ἔχει γιά ταίρι του τήν ταπείνωση. Γιά νά ἀποκτήσει ταπείνωση, χρειάζεται τήν ὑπακοή· ἀλλά γιά νά κάνει ὑπακοή, πρέπει νά ἔχει τή διάθεση νά ἀγαπήσει τόν ἄλλο0. Ὁ ἄνθρωπος πού ζεῖ μέ τίς ἀρετές προσφέρει τούς πνευματικούς του καρπούς στήν ὥρα τους πρός ὅλους
Ὁ Χριστός ἐξῆλθε ἀπό τόν «ἄνετο» χῶρο τῆς Θεότητας καί ἀπό ἀγάπη στόν ἄνθρωπο ἔφτασε στήν ἔσχατη ταπείνωση. Ξεφτιλίστηκε πάνω στόν Σταυρό «γενόμενος ὑπέρ ἡμῶν κατάρα» (Γαλ. γ΄ 13) καί «μετά ἀνόμων ἐλογίσθη» (Λουκ. κβ΄ 37). Ἐμεῖς, οἱ τοῦ Χριστοῦ ἄνθρωποι, εἴμαστε ἕτοιμοι νά πράξουμε τό ἴδιο; Νά βγοῦμε ἀπό τήν ἄνεση τοῦ ἐγώ μας καί νά τσαλακωθοῦμε ἀπό ἀγάπη πρός τόν Θεό καί τόν συνάνθρωπο; Τότε θά εἴμαστε φίλοι τοῦ Χριστοῦ στή Βασιλεία Του.
Ὁ ἄνθρωπος πού ὀμόρφυνε μέ τίς ἀρετές καί εὐωδίασε ἀπό αὐτές ἀνήκει σέ ὅλους τούς διαβάτες τῆς ζωῆς. Χρόνο μέ τόν χρόνο, μπορεῖ νά προσφέρει ὅλο καί περισσότερα στόν κόσμο. Ὅσοι ἁγίασαν δέν δούλεψαν μόνο γιά τό περιβάλλον τους τό οἰκογενειακό ἤ τό ἐπαγγελματικό, ἀλλά εἰσῆλθαν στή μεγάλη οἰκογένεια τοῦ Θεοῦ καί μέ τήν παρουσία τους ἀνακούφισαν τόν καθένα ξεχωριστά πού τούς πλησίαζε ἀπό ὅλα τά πέρατα τῆς οἰκουμένης.
Εἴμαστε θύματα τῶν συστημάτων τῆς κοινωνίας. Μᾶς πετᾶνε τό δόλωμα τῆς ἰδιοτέλειας (χρῆμα-δόξα-ἡδονή-ἐξουσία) καί ἐμεῖς τό χάφτουμε καί πιανόμαστε στά δίχτυα τοῦ συστήματος. Εἴμαστε δέσμιοι αὐτοῦ. Δέν εἴμαστε ἐλεύθεροι. Τά κίνητρά μας τά ξέφτισαν, τά ταπείνωσαν. Κανείς δέν μᾶς ἔμαθε νά ἔχουμε ὡς κίνητρο στόν ἀγώνα τή διατήρηση τῆς θεϊκῆς φλόγας στήν καρδιά, ἀλλά ἀλλότρια κίνητρα, γεώδη. Μᾶς χαμήλωσαν τόν πήχη. Στόχος στή ζωή μας ἔγινε ἡ ἀπόκτηση πλούτου, ἡδονῆς, δόξας καί ἐξουσίας καί ὄχι ἡ ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Σήμερα τιμοῦμε τή μνήμη τοῦ ἁγίου Ἀρσενίου τοῦ Καππαδόκη. Ὁ νεοφανής ἅγιος Ἀρσένιος, ὁ μεγάλος ποιμένας τῆς Καππαδοκίας, ὁ δάσκαλος, ὁ λειτουργός, ὁ ἰατρός χριστιανῶν καί μουσουλμάνων, τό ἀστέρι τῆς Ἀνατολῆς, βασίλευσε στήν Κέρκυρα με τόν μικρασιατικό ξεριζωμό ψελλίζοντας αὐτές τίς φράσεις: «Τήν ψυχή, τήν ψυχή φροντίστε. Τό σῶμα τά σκουλήκια θά τό φᾶνε». Τά λείψανά του προσφέρουν ἰαματική χάρη, τά ὁποῖα μέ ζῆλο ἀναζήτησε καί βρῆκε ὁ πνευματικός βλαστός του, ὁ γέρων Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης.
Ἡ ἐναγώνια πονετική σκέψη μας γιά τούς ἄλλους ἐπιδρᾶ βαθιά στήν ψυχή τους εὐεργετικά. Τά μή βλεπόμενα μέ τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις –ὁ Θεός, ἡ ἀγάπη, ἡ πίστη– εἶναι δυνατότερα ἀπό τά βλεπόμενα, τά αἰσθητά. Ἔτσι ὁ μυστικός πόνος καί ἡ ἀγάπη τῆς μάνας πρός τά παιδιά της τά προστατεύει ἀπό πολλούς κινδύνους...
Ὅσο συστέλλεις τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις τόσο ἀφήνεις χῶρο στή «διαίσθηση» νά δράσει· καί ὅταν κατακλύζεσαι ἀπό θεία ἀγάπη, αὐτή γίνεται δύναμη διορατική. Τότε, οἱ «κεκαθαρμένες διάνοιες» καί οἱ αἰσθήσεις συμβάλλουν σέ αὐτό τό χάρισμα, ὅπως συνέβη στήν ἁγία Ματρώνα τήν ἀόμματη. Καί ἡ ψυχή θά χαίρεται διότι θά ἀνοίγει τό τοπίο ἀπό τήν ὁμίχλη καί τή μέθη τῶν αἰσθήσεων στή θέα τοῦ Θεοῦ.
Ἡ μόνη ἐπανάσταση πού κάνει τόν ἄνθρωπο πιό εὐγενικό εἶναι ἡ ἐπανάσταση τοῦ χριστιανισμοῦ. Κάθε ἄλλη ἐπανάσταση κάνει τόν ἄνθρωπο πιό ὠμό ἀπ’ ὅ,τι εἶναι. Σχεδόν ὅλες οἱ ἄλλες οἱ ἐπαναστάσεις στόχευαν στό νά δημιουργήσουν ἀπό τούς ἀνθρώπους χορτασμένα ζῶα. Μόνο ἡ χριστινική ἐπανάσταση στόχευε νά δημιουργήσει ἀπό τούς ἀνθρώπους πεινασμένους θεούς...
«Ἡ δυστυχία, τήν ὁποία ὁ Θεός ἀφήνει γιά ἐμᾶς, εἶναι καλύτερη ἀπό τήν εὐτυχία, τήν ὁποία μόνοι μας χτίζουμε γιά τούς ἑαυτούς μας. Στούς πιστούς ὁ Θεός πάντα σέ εὔλογο χρόνο ἐπιτρέπει τή δυστυχία. Τούτη εἶναι ἡ φωνή τοῦ φίλου, πού τά μεσάνυχτα φωνάζει στούς κοιμισμένους: Φωτιά! Ὁ σοφός ἀφήνει τό φλεγόμενο σπίτι νά καίγεται, ἐνῶ αὐτός φεύγει μέ τή ζωή. Ἐνῶ ὁ τρελός θρηνεῖ στή μέση τῆς φωτιᾶς καί περιμένει, ὥστε καί ὁ ἴδιος νά καεῖ στή φωτιά τοῦ σπιτιοῦ» (Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς).
Ἡ δυστυχία σέ προκαλεῖ νά ἐξέλθεις ἀπό χώρους βαθιᾶς σήψης στήν Ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Πολλοί ὅμως πού εἶναι κολλημένοι στά πάθη τους προτιμοῦν νά καοῦν παρά νά ἐλευθερωθοῦν.
1. Εἴμαστε ἀπειροελάχιστες ὀντότητες μέ τεράστιες δυνατότητες˙ ἐλάχιστοι μέσα στό χωροχρόνο ἀλλά μοναδικοί καί ἀνεπανάληπτοι.
2. Ὅποιος βιώνει τήν κόλασή του καί ζεῖ στή φυλακή τοῦ Ἅδη ἄς μήν ἀπελπίζεται. Ὁ Χριστός κατέβηκε στήν κόλαση καί ἀνέστησε τούς ἐν Ἅδῃ εὑρισκομένους. Ὁ Χριστός –ὅταν Τόν προσμένεις– κατεβαίνει καί στή δική σου κόλαση καί θά ἀναστήσει τήν τσακισμένη σου ψυχή.
3. «Ὁ λαός ὁ καθήμενος ἐν σκότει· εἶδε φῶς μέγα». Μέσα στά σκότη τῆς Ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας ἦρθε ὁ Χριστός καί ἔριξε τό δυνατό φῶς Του. Μέσα στά σκότη τῆς ψυχῆς μας, πάλι θά ρίξει τό φῶς Του. Περνᾶμε «θύελλες στή ζωή μας» πού ἀφήνουν πίσω τους συντρίμμια. Αὐτά ὅμως τά συντρίμμια, τίς συντετριμμένες ψυχές, ὁ «καλλιτέχνης» Θεός τά μαζεύει καί φτιάχνει ὡραῖα ψηφιδωτά, ὄμορφες καί ἀνακαινισμένες ὑπάρξεις. Ὅταν ἀπελπίζεσαι μέ τόν ἑαυτό σου μήν σταματᾶς ἐκεῖ. Ἄρχισε νά ἐλπίζεις στόν Κύριο τῶν Δυνάμεων. Στόν Κύριο πού κατεβαίνει στίς φυλακισμένες ψυχές μας καί τίς ἐλευθερώνει.
4. Ὁ Θεός σάν μεγάλος καλλιτέχνης, δουλεύει μέ τά συντρίμμια καί φτιάχνει μοναδικά ψηφιδωτά πού μένουν στόν αἰώνα.
5. Ἄν δέν συντρίψεις τό ἐγώ σου δέν μπορεῖς νά βοηθήσεις τό λαό σου. Συνέτριψα τό ἐγώ μου γιατί ἀγαπῶ τόν λαό μου. Ὅποιος ἔχει τή μύγα μυγιάζεται. Ἄς διώξει τή μύγα. Ἡ εἴσοδος τοῦ παπα-Γιώργη στήν ἐνορία συνέτριψε τό ἐγώ μου καί βοήθησε τόν λαό μου. Τό καλύτερο, μέ τήν παρουσία του, ταπεινώνει τό καλό. Μιλάω ἀνιδιοτελῶς γιά τόν ἄνθρωπο αὐτό, πού θέλησα νά κυριαρχήσει στό «χῶρο κυριαρχίας μου».
6. Ὁ Θεός σέ θλίβει ἀλλά ἡ γῆ σέ συνθλίβει.
7. Δῶσε αἷμα καί λάβε πνεῦμα.
8. Νά χάνεις τ’ ἀσήμαντα -τήν ἀξιοπρέπειά σου, τή φήμη σου, τόν ἐγωισμό σου- καί νά κερδίζεις τά σημαντικά -τίς ἀρετές, τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, τήν τελική ἐπιτυχία μέσα στή ζωή. Νά χαίρεσαι ὅταν σέ τσαλακώνουν οἱ ἄνθρωποι ἐξωτερικά, γιατί ἔτσι σέ χαριτώνει ὁ Θεός ἐσωτερικά. Ὅπως ὁ ἅγιος Νεκτάριος καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ὁ Χριστός ἄφησε νά Τόν τσαλακώνουν οἱ ἄνθρωποι ἐξωτερικά ἀλλά Ἐκεῖνος ἔκανε ἀθόρυβα τή δουλειά Του, πετυχαίνοντας ὁριστική νίκη κατά τοῦ ἐχθροῦ. Αὐτό εἶναι τό ἔξυπνο ἐμπόριο. Χάνεις ἐπιφανειακά καί πρόσκαιρα καί κερδίζεις οὐσιαστικά καί μόνιμα.
9. Ὀρθοδοξεῖν ἐστί τό ἑορτάζειν μεθεόρτως.
10. Θεός ἐπεμβαίνει σέ ἀνθρώπους πού δέν τό περιμένεις.
11. Εἶναι ὡραῖο νά ἔχει κάποιος ἄλλος τήν εὐθύνη τῆς ἐκδρομῆς κι ἐσύ νά ζεῖς στή σιωπή τῆς ταπείνωσης καί νά γίνεσαι ποιητής.
12. Ὅποιος δέν ἔχει πεῖρα τῆς χάριτος, μένει ἀνεπηρέαστος ἀπό τοῦ πονηροῦ τίς ἐπιδρομές.Ὅταν ἡ καρδιά τοῦ π. Πορφυρίου (19 ἐτῶν), εἶχε ἀπογειωθεῖ πρός τόν Θεό κι εἶχε πεθάνει πλέον γιά τόν κόσμο, ὁ Θεός τόν πῆρε καί τόν ἔκλεισε μέσα στό κλουβί τοῦ κόσμου. Ἔνιωθε σάν τόν ἀετό μπλοκαρισμένος σ’ ἕνα ὄμορφο κλουβί πού βρίσκεται στίς βουνοκορφές ἑνός καταπράσινου δάσους καί εἶναι ὑποχρεωμένος νά θεραπεύσει τά πληγωμένα πουλάκια τοῦ κλουβιοῦ.
13. Τό στύψιμο τῆς καρδιᾶς ἀπό ἀγάπη γιά τούς ἄλλους στάζει μέλι.
14. Ὅταν θέλει ὁ Θεός νά ταπεινώσει ἕναν ἄνθρωπο, τοῦ παίρνει τό μυαλό. «Μωραίνει Κύριος ὅν βούλεται ἀπωλέσαι». Τόν ἀφήνει νά ἐκτεθεῖ ἀπό τά λόγια του καί τά ἔργα του, ἀνεπανόρθωτα.
15. Ποτέ δέν ἀπομακρύνθηκα ἀπό τόν τόπο διαλύσεώς μου. Ὑπέμενα τή διάλυση πού μοῦ ἔκανε ὁ διάβολος μέσω τῶν ἀνθρώπων˙ ὁ Χριστός μας στό τέλος, ἔπαιρνε τά διαλυμένα μου κομμάτια κι ἔφτιαχνε τό πνευματικό μου οἰκοδόμημα.
16. Οἱ ἅγιοι ἄνθρωποι θέλουν νά περνοῦν τά βάσανα μόνοι του· στή χαρά τους θέλουν νά μετέχουν κι ἄλλοι. Ἡ μητέρα τοῦ π. Ἐφραίμ Κατουνακιώτη ἄφησε φήμη ἁγίας. Ὅταν ὁ γέρων Ἐφραίμ ἔκανε μνημόσυνο γιά τήν ἀνάπαυση τῆς ψυχῆς της, αἰσθανόταν νά ἀντλεῖ δύναμη ἀπ’ αὐτήν. Ἡ μητέρα του εἶχε μεγάλη παρρησία στόν Θεό. Ἔλεγε ὁ Γέροντας: «Ἡ μητέρα μου πέρασε μεγάλες συμφορές στή ζωή της, τίς ὁποῖες κράταγε γιά τόν ἑαυτό της. Σαράντα χρόνια ἡ καρδιά της ἔμοιαζε μέ ἕνα ἡφαίστειο πού ὅμως ποτέ δέν εἶχε ἐκραγεῖ. Δέν ἤθελε νά πληγώσει τούς ἄλλους μέ τίς δικές της πίκρες. Ἦταν ἀρχόντισσα στούς τρόπους». Ἦταν ἀναμενόμενο λοιπόν νά βγάλει ἕνα ἅγιο παιδί· τόν χαρισματοῦχο γέροντα Ἐφραίμ.
17. Ἄν σέ κάθε στιγμή τῆς ζωῆς μας, σέ κάθε ἔργο μας, δέν βλέπουμε τόν Χριστό, τότε καί τήν ὥρα τῆς προσευχῆς μας θά νιώθουμε μόνοι, ξενωμένοι ἀπ’ τόν Θεό καί ἀπό τόν ἑαυτό μας. Ἡ προσευχή μας δέν θά ἔχει παρρησία πρός τόν Θεό. Τό μεσότοιχο τῶν λογισμῶν δέν θ’ ἀφήνει τό νοῦ μας νά ἀνέλθει στόν οὐρανό. Οἱ Ἅγιοι λαχταροῦσαν τίς μοναχικές στιγμές γιά νά κουρνιάσουν στόν Θεό. Ἡ μοναξιά ἐνδυνάμωνε τόν πόθο τῆς συναντήσεως μέ τόν Ἀγαπημένο.
18. Αὐτός πού σοῦ δίνει πολλά κάποτε θά σέ στενοχωρήσει γιατί θά σοῦ δώσει λίγα· ὄχι γιατί δέν θά σ’ ἀγαπάει, ἀλλά γιατί ὁ ἄνθρωπος εἶναι φθαρτός, ὅπως ὅλα, ἔμψυχα καί ἄψυχα. Μέ τήν πάροδο τῶν χρόνων φθείρονται. Μόνον ὁ ἀναλλοίωτος κι ἄφθαρτος Θεός συνεχῶς ἀνανεώνει καί ἀναθερμαίνει τήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου μέχρι καί τά βαθιά του γεράματα. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι κάποια στιγμή ὄχι μόνο δέν θά μᾶς ἀναθερμαίνουν τήν καρδιά, ἀλλά καί θά τήν πληγώνουν. Ἐκτός κι ἄν ἔχουν ὁμοιάσει μέ τόν Θεό, ὅποτε μιλᾶμε γιά τούς ἁγίους μας πού προσφέρουν διαρκῶς χάρη ἀπό τή χάρη τους.
19. Ὁ σαρκικός ἄνθρωπος μέρα μέ τή μέρα γερνάει ψυχοσωματικά· οἱ ἁμαρτίες βαραίνουν τήν ψυχή κι ὁ χρόνος φθείρει τό σῶμα. Ὁ πνευματικός ἄνθρωπος μέρα μέ τή μέρα γερνάει σωματικά καί νεάζει ψυχικά. Ἡ ψυχή του μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ πορεύεται ἐκ δυνάμεως εἰς δύναμιν, ἐνῶ τό σῶμα του ἀκολουθεῖ τή φυσική φθορά. Ἔλεγε ὁ ἅγιος Σιλουανός: «Ἡ ἡλικία μου προχώρησε. Ἔφτασε ὁ θάνατος. Τό σῶμα μου ζητάει ἀνάπαυση. Ἡ ψυχή μου ὅμως, ὁρμᾶ μέ μεγάλη λαχτάρα στόν Θεό».
20. O Θεός «φτιάχνει καταστάσεις» γιά νά ἐνθουσιάσει ἀνθρώπους.
21. Πίσω ἀπό τά δικά μας ἀδιέξοδα βρίσκονται οἱ λεωφόροι τοῦ Θεοῦ.
22. Προσδοκώντας τά χειρότερα δέχεσαι τά καλύτερα. Ὅταν πηγαίνεις ταπεινωμένος σέ ἕνα χῶρο, σίγουρα δέν θά εἰσπράξεις καρπαζιά ἀλλά παρηγοριά.
23. Εἴμαστε εὔκολοι στήν ἐργασία καί δύσκολοι στή συνεργασία. Παρατηρῶ μέ πόνο πώς ἄνθρωποι μέ πνευματικότητα, ἐνῶ ἔχουν φοβερό φιλότιμο καί θυσιάζονται γιά τούς συνανθρώπους τους, χωλαίνουν στήν ταπείνωση. Δέν εἶναι ἕτοιμοι νά ἀφήσουν χῶρο νά προβληθεῖ ὁ συνάνθρωπός τους. Ἔτσι, φτιάχνουν ὄμορφα ἀποσπασματικά ἔργα, ἐγείρουν φιλανθρωπικά ἱδρύματα ἀλλά δέν συν-ἐγείρουν τούς ἀνθρώπους. Ὁ π. Πορφύριος μίλαγε μέ μεγάλο ἐνθουσιασμό γιά ἕναν σπουδαῖο ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ, πού θά βγεῖ μέσα ἀπό τή συμφορά. Τόν ἀποκαλεῖ σπουδαῖο, διότι θά κάνει ἕνα ἔργο μοναδικό. Δέν θά ἐνθουσιάσει ἁπλῶς τούς ἀνθρώπους, ἀλλά θά τούς ἑνώσει. Μήν ξεχνᾶμε πώς ὁ Παράδεισος δέν εἶναι ἕνας τόπος μέ ἀπομονωμένους καλούς ἀνθρώπους, ἀλλά μία κοινωνία ἀγαπημένων προσώπων.
24. Νά φοβᾶσαι τόν «τζέντλεμαν Ἰούδα» πού σέ πλησιάζει μέ τό... τριαντάφυλλο, γιά νά σοῦ ἀποσπάσει κάτι. Νά χαίρεσαι τόν «ἄτσαλο Πέτρο» πού, λόγω ἀπειρίας, ἀπό ἀγάπη κι ἐνδιαφέρον, κάνει κινήσεις πού θά σέ πληγώσουν. Ὁ Χριστός προτιμοῦσε αὐτούς πού φαίνονταν ἄσχημοι ἀλλά ἦσαν ὄμορφοι, κι ὄχι αὐτούς πού φαίνονταν ὄμορφοι ἐνῶ ἦσαν ἄσχημοι. Τούς τελευταίους τούς ὀνόμασε τάφους κεκονιαμένους. Ἀπό τούς λύκους εὔκολα προφυλασσόμαστε· παίρνουμε τά κατάλληλα μέτρα καθώς πλησιάζουμε. Ἀπό τούς προβατόσχημους ὅμως λύκους, πῶς θά ξεφύγουμε;
25. Αὐτός πού νιώθει γεμάτος δέν θέλει νά γεμίσει. Αὐτός δέν θά μπορέσει νά δεχτεῖ οὔτε τόν Χριστό. Εὐχόμαστε νά νιώθουμε «ἄδειοι» γιά νά γεμίσουμε Χριστό.
26. Ξέρετε καλά πόσο πληγωμένοι εἴμαστε ἀπ’ τό κατεστημένο τῆς ἐποχῆς μας˙ κοινωνικό, πολιτικό, θρησκευτικό. Χρειαζόμαστε ἕναν ἄνθρωπο ἐνάρετο πού νά ζεῖ στή στεριά, καυσοκαλυβίτικα, ἔξω ἀπό τή θάλασσα τῶν συστημάτων –τά συστήματα τά θαλάσσωσαν- γιά νά μᾶς τραβήξει ἀπό τή φουρτουνιασμένη θάλασσα.
27. Ὅταν ἀδιαφορεῖς γιά τόν ἑαυτό σου ἀπό πολύ ἐνδιαφέρον γιά τούς ἄλλους, τότε ὅλοι ἐνδιαφέρονται γιά σένα.
28. Ὅταν ἡ ἁμαρτία σου σέ συντρίβει, σέ φέρνει κοντά στό Θεό: «Ἐγγύς Κύριος τοῖς συντετριμμένοις τῇ καρδίᾳ». Ὅταν ἡ ἁμαρτία σου σέ ἐνθουσιάζει, σέ ὁδηγεῖ σέ μεγαλύτερες καταστροφές.
29. Ὁ ἀγαθός ἁγιάζει ἀπ’ τόν πονηρό. Ὁ πονηρός σιγά- σιγά θά ἐξαφανιστεῖ, ἐνῶ ὁ ἀγαθός θά εὐλογηθεῖ.
30. Ἀφοῦ ἡ κοινωνία μᾶς μάδησε (μᾶς ἔβγαλε τ’ ἀγκαθάκια) καί μᾶς ἔβρασε (μᾶλλον, ἐμεῖς βράσαμε γιά τούς ἀνθρώπους), μέ τή σούπα μας θά νοστιμίσει ὁ κόσμος.
31. Γιά νά νικήσεις τόν ἐχθρό στόν πόλεμο, πρέπει νά ἔχεις ἐνθουσιασμό. Νά ἐνθουσιάζεσαι ὅταν ζεῖς μέσα στόν πόλεμο, εἴτε τόν ὁρατό εἴτε τόν ἀόρατο. Ἄν ἀπελπιστεῖς, ἄν ἀποθαρρυνθεῖς καί δειλιάσεις, τότε σίγουρα θά χάσεις.
32. Ἡ ἀνιδιοτελής ὑπακοή σέ ὅλους, καλούς καί κακούς, σέ ἁγιάζει (π.χ. Πορφύριος). Ἡ ἰδιοτελής ὑπακοή σέ ὅλους, καλούς καί κακούς, σέ καταστρέφει (π.χ. Ἰούδας).
33. Ὁ δρόμος πρός τήν εὐτυχία: Νά τολμᾶς ἀπό ἀνιδιοτέλεια καί νά ὑπακοῦς ἀπό ἀγἀπη καί τό ἀντίστροφο.
34. Μέσα ἀπό τήν ἀγαπητική προσέγγιση πρός τόν ἄγνωστο ἄλλο, σοῦ ἀνοίγονται δρομάκια πού μπορεῖ νά ὁδηγήσουν σέ λεωφόρους. Μήν βάζεις ὁδοφράγματα στήν καρδιά σου καί κλείνεις τούς δρόμους τῆς ἐπιτυχίας καί εὐτυχίας σου.
35. Δέν πρέπει νά ἀπελπιζόμαστε ὅταν οἱ ἄνθρωποι δέν εἶναι ἕτοιμοι νά ἀποδεχτοῦν τήν εὐαγγελική ἀλήθεια. Σέ ὅλη τήν ἀλήθεια μόνο τό Ἅγιο Πνεῦμα μπορεῖ νά μᾶς ὁδηγήσει. «Ὅταν δέ ἔλθῃ ἐκεῖνος, τό Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁδηγήσει ὑμᾶς εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν» (Ἰωάν. ιστ΄ 13).
36. Ἁγιότητα εἶναι νά κρατᾶς τόν πόνο γιά τόν ἑαυτό σου καί νά προσφέρεις ἐνθουσιασμό στόν ἀπελπισμένο ἀδελφό σου.
37. Ὁ «κόπανος» τῆς ζωῆς κοπανάει αὐτούς πού δέν κοπιάζουν. Ἅν δέν κοπιάζεις γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἀνθρώπων θά φᾶς κοπανήματα ἀπ’ τή ζωή.
38. Ἡ σωτηρία μου περνάει μέσα ἀπό τή σωτηρία τῶν ἄλλων. Δέν νοεῖται ἀτομική σωτηρία. Ὁ Χριστός δέν ἀναστήθηκε μόνος του. Συνανέστησε παγγενεῖ τόν Ἀδάμ, ἐγερθείς ἐκ τοῦ τάφου. Ἡ εὐχή «Καλή Ἀνάσταση» οὐσιαστικά σημαίνει «Καλή Συνανάσταση». Ὁ Παράδεισος εἶναι μία κοινωνία συνανεστημένων. Συναγερμός ἀγάπης θά σημαίνει συνεχῶς στόν Παράδεισο. Τί εἶναι Παράδεισος; Κοινωνία ἀγαπημένων προσώπων, ὄχι ὁμάδα καλῶν ἀνθρώπων. Λέγει ὁ Κύριος στήν Ἀρχιερατική προσευχή: «Ἐγώ ἐν αὐτοῖς καί Εύ ἐν ἐμοί, ἵνα ὦσιν τετελειωμένοι εἰς ἕν» (Ἰωάν. ιζ΄ 23). Δέν νοεῖται ἀτομική τελείωση. Ἡ τελειότητα ὁλοκληρώνεται ὅταν νιώθουμε ὅτι εἴμαστε ἕνα μέ τούς ἄλλους. Τελειότητα εἶναι ἡ ἑνότητα.
39. Μετά τήν ἐπανάσταση σᾶς εὔχομαι καλή Συνανάσταση. Κανείς δέν ἀναστήθηκε μόνος του. Κάποιος ἀναστημένος τόν ἀνέστησε.
40. Ὁ Θεός μιλάει μέσα ἀπό γεγονότα. Χωρίς τήν ὕπαρξη τῶν γεγονότων τά λόγια εἶναι ἀνούσια καί ἀνυπόστατα. Ἐπειδή δέν στηρίζονται στά βιώματα, εὔκολα λησμονιοῦνται.
41. Ζοῦμε στήν ἐποχή τῆς σωματικῆς ἐλευθερίας καί τῆς καρδιακῆς δουλείας. Τό παίζουμε ἐλεύθεροι, ἐνῶ εἴμαστε σκλάβοι στούς λογισμούς μας, στά συναισθήματά μας, στίς ἀδυναμίες μας. Βρῆκα ἀνθρώπους χαρούμενους κι ἀνάλαφρους σέ ἀσκητικά κελλιά πού θύμιζαν φυλακές. Βρῆκα ἀνθρώπους σέ παλάτια, θλιμμένους, καί ἀναστενάζοντες, συμπιεσμένους καί βαρεμένους ἀπό τίς μέριμνες τοῦ κόσμου τούτου καί τά φθοροποιά πάθη.
42. Ὅταν ὑπακούεις ἀπό ἀνιδιοτέλεια σέ ὅλους, ἁγιάζεις˙ «ἐλεύθερος γάρ ὤν ἐκ πάντων πᾶσιν ἐμαυτόν ἐδούλωσα» (Α΄ Κορ. θ΄ 19). Ὅταν ὑπακοῦς ἀπό ἰδιοτέλεια σέ ὅλους, τότε κινδυνεύεις (π.χ. Ἰούδας).
43. Ἡ ἄσκηση ἀπό ἀγάπη γιά τόν Χριστό σέ χαριτώνει. Ἡ ἄσκηση ἀπό ἐγωισμό σέ ψυχοπλακώνει.
44. Αὐτός πού τολμᾶ ἀπό ἀνιδιοτέλεια, ἔστω κι ἄν πέφτει σέ γκάφες, τελικά μεγαλουργεῖ (π.χ. Ἀπ. Πέτρος).
45. Ἡ νοικοκυροσύνη σώζει. Κάποιος νέος θά πλήρωνε 400 € στόν ΟΤΕ, ἄν δέν εἶχε προνοήσει νά φυλάει τίς ἀποδείξεις πληρωμῶν. Μία ἐταιρεία πού συνεργάζεται μέ τόν ΟΤΕ τοῦ εἶχε μεταδώσει λάθος πληροφορία ὅτι χρωστοῦσε τό προαναφερθέν ποσό. Τελευταία στιγμή βρῆκε τό λογαριασμό κι ἔτσι γλίτωσε ἀπό μία μεγάλη γκάφα.
46. Ὅταν κάνεις ὑπακοή χωρίς συμφέρον, ὁ Θεός κάνει γιά σένα ὅ,τι σέ συμφέρει.
47. Ὅταν κάνεις ὑπακοή χωρίς σχεδιασμούς, ὁ Θεός σχεδιάζει γιά σένα. Ὁ Ἀβραάμ ἔκανε ὑπακοή στόν Θεό καί βγῆκε ἀπό τόν τόπο του. Δέν τοῦ εἶπε ὁ Θεός σέ ποιόν τόπο νά πάει ἐξ ἀρχῆς. Τελικά, ὁ Θεός σχεδίαζε γιά τόν Ἀβραάμ μεγάλα πράγματα. Τόν ἔκανε γενάρχη.
48. Πετᾶμε εὔκολα 200€ καί 300€ γιά νά σκοτώσουομε τόν ἑαυτό μας (τσιγάρα, βαψίματα, coca cola), καί δέν δίνουμε 20€ γιά νά σώσουμε τόν ἀδελφό μας. Ἡ τραγωδία τῆς ἐποχῆς μας...
49. Οἱ γκάφες πού γίνονται ἀπό ἀνιδιοτέλεια καί ἀγαθή διάθεση τελικά μᾶς ὠφελοῦν γιατί μᾶς ταπεινώνουν, ὅπως οἱ «γκάφες» πού ἔκανε ὁ ἀπόστολος Πέτρος, οἱ ὁποῖες δέν τόν ἐμπόδισαν νά γίνει στῦλος τῆς Ἐκκλησίας.
50. Οἱ καλοσύνες πού κάνουμε ἀπό ἰδιοτέλεια προκαλοῦν ὄλεθρο (π.χ. Ἰούδας. Τά θαύματα πού ἔκανε δέν τοῦ στάθηκαν ἐμπόδιο νά μήν κρεμαστεῖ).
51. Τό ἔργο πού γίνεται ἀπό φιλότιμο μᾶς ἁγιάζει. Ὅταν γίνεται ἀπό φιλοδοξία μᾶς πουντιάζει.
52. Ὅσοι μέ πίκραναν ἀπό ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη, θά εὐλογηθοῦν στή ζωή τους. Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος πίκραινε τόν Χριστό μέ τίς αὐθόρμητες γκάφες του˙ ὅμως ἐπειδή πήγαζαν ἀπό τή μεγάλη του ἀγάπη γιά τόν Χριστό, στό τέλος εὐλογήθηκε καί χαριτώθηκε!!! Νά τολμᾶτε νά κάνετε ἔργα ἔστω καί λαθεμένα ἀπό ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη. Θά εὐλογηθεῖτε ἤ θά ἀποκτήσετε ταπείνωση πού τραβάει τή χάρη τοῦ Θεοῦ. Καλύτερα νά τολμᾶς καί νά κάνεις λάθη παρά νά εἶσαι δειλός (ὅπως ὁ Ἀπόστολος Πέτρος). Τουλάχιστον θά ἀποκτᾶς ταπείνωση ἀπ’ τά λάθη σου.
53. «Νά σέ κάψω Γιάννη, νά σ’ ἀλείψω λάδι». Μία παροιμία πού ταιριάζει στήν ὑποκριτική ἐποχή μας. Κάποιος νέος, ἀφοῦ δέχτηκε πλήγματα ἀπό πολλούς συνανθρώπους του χωρίς νά προλάβει νά ἀπολογηθεῖ, στή συνέχεια τόν κατηγοροῦσαν πού δέν προσῆλθε στό κάλεσμα αὐτῶν νά κουβεντιάσουν μαζί του.
54. Ἡ ἐσωτερική ἔνταση καί κίνηση τοῦ νοῦ πρός τόν Θεό διατηρεῖ τόν ἄνθρωπο γάργαρο καί δροσερό. Ἀντιθέτως, ὁ ἀργός καί δυσκίνητος νοῦς, πού δέν κινεῖται μέ ἔνταση πρός τόν Θεό, μοιάζει μέ τά λιμνάζοντα ὕδατα πού ἐκπέμπουν δυσωδία. Ὅποιος πλησιάσει σέ αὐτόν κινδυνεύει ἀπό «ἑλονοσία».
55. Αὐτός πού μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ξεπέρασε τή στέρηση τοῦ πιό ἀγαπημένου του ἀγαθοῦ, εἶναι πραγματικά ἐλεύθερος. Αὐτός, ἀφοῦ «ἄδειασε» τήν καρδιά του ἀπό τό ἀγαπημένο του ἀγαθό, ἄφησε χῶρο γιά τόν ἀγαπημένο Χριστό. Αὐτός πλέον εἶναι ὄντως ἐλεύθερος καί καμιά ἐγκόσμια δύναμη δέν μπορεῖ νά σκλαβώσει ἤ νά δέσει τήν καρδιά του.
56. Ὅποιος ἠρέμησε τά πάθη του μπορεῖ νά ἠρεμήσει τούς πάντες, ἀκόμα καί τά ἄγρια ζῶα, ὅπως ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ πού τάιζε μία ἄγρια ἀρκούδα. Αὐτός πού δέν ἔχει ἐχθρό τόν ἑαυτό του, δέν ἔχει κανένα ἐχθρό. Τότε κι οἱ φαινομενικοί ἐχθροί εἶναι εὐεργέτες του. Τό ἴδιο συνέβη στή ζωή τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου καί σέ ὅλους τους Ἁγίους. Ὅσο τούς πολεμοῦσε ὁ διάβολος, τούς αὔξανε τήν προσευχή, τήν ὑπομονή, τήν ταπείνωση, τήν ἀγάπη.
57. Πῶς ἄντεξε, Χριστέ μου, ὁ Γέροντας Πορφύριος τόν ἐγκλωβισμό στόν κόσμο;Ὅταν ὁ νοῦς του ἀπογειώθηκε στόν οὐρανό, ὅταν «κόλλησε» σέ Σένα, ὅταν ἔφυγε ἀπ’ τόν κόσμο, τότε τόν ἔριξες, Κύριε, στό κλουβί τοῦ κόσμου.
58. Ὅταν παίρνουμε «πολύ ἀέρα» παθαίνουμε «πνευμονία»· ὅταν ὅμως εἴμαστε σκεπασμένοι μέ τή θυσιαστική ἀγάπη καί τήν ταπεινή συστολή τοῦ ἀλληλοσεβασμοῦ, προφυλασσόμαστε ἀπό «τά ρεύματα» πού ἐπιφέρουν ποικίλα πάθη καί παθήσεις στήν ψυχή ...
59. Νά ἀσχολεῖσαι μέ τίς ἁμαρτίες σου εἶναι ψυχοφθόρο. Νά ξέρεις τίς ἁμαρτίες σου εἶναι σωτήριο. Νά βάζεις «σάλτσες» στίς ἁμαρτίες σου εἶναι ἐπικίνδυνο. Τόσο ἐπικίνδυνο ὅσο τό νά βάζεις σάλτσα σέ ζωντανά καβούρια. Πηγαίνεις ἀνυποψίαστος νά δοκιμάσεις τή σάλτσα καί αὐτά ἀπό κάτω σέ δαγκώνουν. Ὅταν δέν ξέρεις ἤ δέν θέλεις νά ξέρεις τίς ἁμαρτίες σου πηγαίνεις ξεθαρρεμένος σέ χώρους βαθιᾶς σήψεως (π.χ. σέ ἄρρωστες ψυχές ἤ ἄρρωστα περιβάλλοντα) καί τά καβουράκια πού ἔχεις μέσα σου ἤ πού ἔχουν μέσα τους θά σέ δαγκώσουν.
60. Ὅταν δέν θέλεις κάτι καί γίνεται, τό θέλει ἤ τό ἐπιτρέπει ὁ Θεός.
61. Εἶπε κάποιος: «Ὁ τάδε Ἐπίσκοπος εἶναι προσωπικότητα». Καί ἀπάντησε ὁ ἀγράμματος: «Ἡ ἐκκλησία δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό προσωπικότητες ἀλλά ἀπό ἁγίους. Καί ὁ Γεώργιος Παπανδρέου ἦταν προσωπικότητα. Καί ὁ Γκάντι ἦταν προσωπικότητα. Ἡ ἐκκλησία χρειάζεται ἀνθρώπους διορατικούς πού θά προλαβαίνουν τόν τυφώνα κι ὄχι ἡγέτες πού θά προσπαθοῦν νά περισώσουν τά συντρίμμια ἀπό τούς τυφῶνες».
62. Ὁ μοναχός στέκεται στό σταυροδρόμι τῆς ζωῆς καί ζητᾶ ἀπό τόν Θεό νά τοῦ χαράζει τήν πορεία. Οἱ καλοθελητές βιάζονται νά τόν σπρώξουν σέ ἕνα δρόμο. Θέλουν νά τόν ξεφορτωθοῦν. Τούς ἐνοχλεῖ ἡ ἐλευθερία του, ἡ εἰλικρίνειά του, ἡ ἄνεσή του μέσα στούς ἀνθρώπους. Ὁ Γέρων Πορφύριος μόνο ὅταν εἶχε ἁγιοπνευματική πληροφορία ἔπαιρνε θέση γιά ἕνα θέμα. Διαφορετικά ἀπαντοῦσε «δέν γνωρίζω».
63. Ὅλοι οἱ κατά Θεόν «ἀπληροφόρητοι» ἔχουν «πληροφορία» γιά τούς ἀνθρώπους, ἐνῶ δέν ἔχουν γνωρίζουν οὐδόλως τό τί θά κάνουν αὔριο. Οἱ δημοσιογράφοι, ὅταν κατηγοροῦν κάποιον ἔχουν ἀποδεικτικά στοιχεῖα ἀποδεικτικά καί ντοκουμέντα. Διαφορετικά, θά ρεζιλευτοῦν καί θά τιμωρηθοῦν.
64. Ὅταν κάνεις ὑπακοή, γιά νά πάρεις κέρδη, θά λάβεις «πέντε φάσκελα». Ἄν δέν περιμένεις τίποτα, θά λάβεις 10 εὐλογίες.
65. Οἱ «ἄγριοι» μᾶς δίνουν τίς προϋποθέσεις (ταπείνωση, ὑπομονή, ἀνεξικακία) γιά νά λάβουμε τή χάρη ἀπό τούς Ἁγίους. Ὁ π. Πορφύριος πρῶτα ταπεινώθηκε ἀπό δυό σκληρούς γέροντες καί μετἀ ἔλαβε τή χάρη ἀπό τόν κρυφό Ἅγιο Ρῶσο ἀσκητή Γερο- Δημᾶ. Οἱ Ἅγιοι, μᾶς «πλένουν» μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ πρῶτα μᾶς ἔχουν «γδύσει» εἴτε οἱ σκληροί καί παράξενοι ἄνθρωποι εἴτε ἡ σκληρή κοινωνία εἴτε οἱ αἱμοβόροι δαίμονες.
66. Ὅ,τι γίνεται ἀνιδιοτελῶς καρποφορεῖ. Ὅ,τι γίνεται ἰδιοτελῶς γκρεμίζεται, ἐκτός καί κι ἄν τό σώσεις μέ τή μετάνοια.
67. Ἡ στέρηση θά μᾶς σώσει. Σέ καιρούς στερήσεων σπάει ἡ τεμπελιά καί ἡ νωθρότητα, δυό πάθη πού γεννοῦν σωματικές ἀρρώστιες, μελαγχολίες, μοναξιές, κακές σκέψεις, ψυχολογικά.
68. Ὅποιος δέν ἀγάπησε τήν ἀδικία, μέχρι νά κλείσει τά μάτια του θά γκρινιάζει καί θά στερεῖται τίς μεγάλες εὐλογίες πού ἕπονται. Ὁ Χριστός ἀναστήθηκε ἀφοῦ πρῶτα ἀδικήθηκε μέ σταυρικό θάνατο. Καί ὁ Ἅγιος Νεκτάριος ἔγινε μέγας, ἀφοῦ πρῶτα ρεζιλεύτηκε καί συκοφαντήθηκε βάναυσα.
69. Σύμφωνα μέ τήν παραβολή τῆς μελλούσης κρίσεως, ὅσοι ἄνθρωποι πλησιάζουν τούς ἐλάχιστους συνανθρώπους μόνο καί μόνο γιά νά δώσουν κάτι, εἶναι αὐτοί πού καλοῦνται ἀπ’ τό Χριστό νά πᾶνε κοντά του. Ἐμεῖς, ἀδελφοί μου, γιατί πλησιάζουμε τούς ἀνθρώπους; Γιά νά δώσουμε χαρά καί ἀγάπη ἤ γιά νά ἁρπάξουμε ἀπ’ αὐτούς ἡδονή, δόξα, πλοῦτο;
70. Κάνε λίγο ὑπομονή νά φτάσεις στόν πάτο τοῦ Ἅδη. Τότε θά ἀναστηθεῖς.
71. Τί νά κάνω μέ αὐτούς πού βιάζουν τήν ψυχή μου; Νά μοιάσεις μέ τήν ταπεινή γῆ. Ὁ Θεός ἀπό γῆ σέ ἔπλασε. Τή γῆ ὅλοι τήν πατᾶνε, ἡ γῆ ὅλα τά δέχεται, ἀκόμη καί τίς κοπριές˙ εἶναι ὅμως σταθερή, κρύβει πολύ πλοῦτο καί ὅλα τά ἀξιοποιεῖ προσφέροντας τά ὄμορφα λουλούδια της.
72. Τό μωρό τό κουνᾶς γιά νά ξυπνήσει. Τά «τραντάγματα» τῆς ἐποχῆς μας εἶναι γιά νά βρισκόμαστε σέ ἐγρήγορση. Πάντοτε. Ὄχι τώρα πού πέρασε ἡ μπόρα νά ξανακοιμηθοῦμε. Ἀνάπαυσή μας εἶναι ἡ μή ἀνάπαυση. Οἱ 5 παρθένες ἦσαν σέ διαρκή ἐπαγρύπνηση.
73. Ἀδικούμαστε καί πάει χαμένη ἡ ταλαιπωρία μας, γιατί μετά ἁμαρτάνουμε ὅταν δικαιολογούμαστε καί ἀγανακτοῦμε ἤ κατακρίνουμε.
74. Θά μπορούσαμε νά κρίνουμε μόνο τούς κρυφά ἁμαρτάνοντες, πού κρίνουν τούς ἁμαρτωλούς συνανθρώπους τους (αὐτούς ἤλεγχε ὁ Χριστός). Ἐμεῖς κρίνουμε τούς φανερά ἁμαρτάνοντες, πού ταπεινώνονται ἀπ’ τή ζωή τους καί τήν κοινωνία (αὐτούς κάλεσε ὁ Χριστός).
75. Ἄν ὁ Ἄπ. Παῦλος εἶχε τά ἐθνικιστικά μυαλά μας, τῶν πνευματικῶν καί πολιτικῶν ἀνθρώπων, θά ἤμασταν ἀκόμη εἰδωλολάτρες καί δοῦλοι. Ξεχάσαμε τό «οὐκ ἔνι Ἕλλην καί Ἰουδαῖος, [...] βάρβαρος, Σκύθης, δοῦλος ἐλεύθερος, ἀλλά τά πάντα καί ἐν πᾶσι Χριστός» (Κολ.γ΄.11).
76. Ὅσο ὁ κόσμος σέ ἀδικεῖ, τόσο ὁ Θεός σέ εὐλογεῖ.
77. Ὅ,τι ἁρπάζεις μέ μή νόμιμο τρόπο, κάποτε θά τό χάσεις.
78. Θαῦμα: ἡ λύση τοῦ προβλήματος τήν κατάλληλη στιγμή χωρίς νά τό περιμένεις.
79. Σέ μιά ἐποχή πού ὅλοι ἐμεῖς οἱ ἔνοχοι ἀπέναντι στόν Θεό, θέλουμε νά σκοτώσουμε «τόν ἔνοχο», οἱ Ἅγιοι καί ἐνάρετοι ἄνθρωποι παίρνουν τίς ἐνοχές πάνω τους γιά τά κρίματα τοῦ κόσμου, ὅπως λέει καί ὁ Ντοστογιέφσκι στούς «Ἀδελφούς Καραμαζόφ», μέ τό στόμα τοῦ Ἀββᾶ Ζωσιμᾶ.
80. Ὅποιος ἀνοίγει τήν καρδιά του σ’ ὅλους τούς ἀνθρώπους, τήν ἀνοίγει καί στόν Χριστό.
81. Τό πένθος τῆς καρδιᾶς προφυλάσσει τόν ἄνθρωπο ἀπό πνευματικές πτώσεις καί μεγάλους πειρασμούς.
82. Γιά κάθε μεγάλη πίκρα τῆς ζωῆς ἔχουν προηγηθεῖ μεγάλοι ἀνώδυνοι καί ἀνέμελοι περίοδοι χρονικοί, ὅπου κυριαρχοῦσε ὁ ἐνθουσιασμός, ἡ ρηχότητα καί ὁ ἐγωισμός.
83. Ὅποιος «περιορίζει» τήν καρδιά του σέ ἕνα πρόσωπο ἤ σέ μία ὁμάδα, τότε τήν στενεύει καί γιά τό Χριστό. Στενεύεται στή ζωή του καί στριμώχνεται ἀπό τίς πληγές πού τοῦ προξενεῖ αὐτό τό πρόσωπο ἤ ἡ ὁμάδα.
84. Πρίν τήν παρακμή καί κατάρρευση μεγάλων πολιτισμῶν, ἡ χλιδή καί εὐζωία βρίσκονταν στό ἀποκορύφωμά τους.
85. Παλαιότερα, τόν ἄνθρωπο τόν ἔτρωγε τό στομάχι του (πεῖνα). Σήμερα τόν «τρώει» τό κεφάλι του (λογισμοί- αὐτοκτονίες).
86. Τό στένεμα τῆς ἀγάπης ἀποκλειστικά στά παιδιά μας, δημιουργεῖ πνευματική ἀσφυξία, τά ἐγκλωβίζει καί συχνά δημιουργεῖ ἐπαναστάσεις.
87. Ἡ πιό ἔξυπνη καί παρηγορητική θρησκεία τοῦ κόσμου εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη. Σέ μαθαίνει νά ἁπλώνεις τήν ἀγάπη σου πρός ὅλους τους ἀνθρώπους καί ὄχι νά ἀγαπᾶς μεμονωμένα. Ἔτσι, ἄν χάσεις τήν «ἀγάπη σου», ἔχεις τίς ἄλλες ἀγάπες καί κυρίως τή μοναδική καί ἀνεπανάληπτη, τόν Χριστό. Εἶναι δυνατόν νά αἰσθανθεῖς μοναξιά;
88. Εἶπεν ὁ Κύριος στούς μαθητές Του: «ὑμεῖς ἐστέ τό ἅλας τῆς γῆς».Ὅταν εἶσαι «παστωμένος» μέ τή Θεία Χάρη, δηλαδή «ἅλατι ἠρτυμένος», διατηρεῖσαι φρέσκος καί ἐκτός ψυγείου, δηλαδή καί ἔξω ἀπό ἁγιασμένους τόπους ὅπως εἶναι τά μοναστήρια.
89. Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἔχει νόημα καί ἀξία ὡς συνανάσταση τῶν ἐν Ἅδη φυλακισμένων. Ὁ Χριστός, ὡς τέλειος Θεός, δέν χρειαζόταν τήν Ἀνάστασή Του. Ἡ προσωπική μας ἀνάσταση ἀποκτᾶ ἀξία ὅταν συμπραγματώνεται μέ τήν ανάσταση τοῦ πλησίον. Αὐτό μᾶς διδάσκει ἡ παραβολή τῆς μελλούσης κρίσεως.Ὅσοι ἀνέστησαν-παρηγόρησαν τούς ἐλάχιστους ἀδελφούς τους, ἔχουν δικαίωμα ἀναστάσεως κοντά στόν Ἀναστημένο Χριστό. Ὅλοι οἱ ἄλλοι προτρέπονται ἀπό τόν Κύριο νά πορευθοῦν εἰς τό πῦρ τό ἐξώτερον.
90. Τό μεγάλο ἐνδιαφέρον συρρικνώνει τό χρόνο σου, ἐνῶ ἡ τεμπελιά καί ἡ ἀπραξία τόν ἁπλώνει. Οἱ τρεῖς ὧρες μπορεῖ νά φανοῦν τρία λεπτά ὅταν ἐργάζεσαι πυρετωδῶς καί μέ ἀγάπη˙ ἀντίθετα, ὅταν ἐργάζεσαι μέ ἀμέλεια καί ὀκνηρία, ὁ χρόνος κυλᾶ πολύ ἀργά... Συμπέρασμα: ὁ χρόνος εἶναι σχετικός.
91. Ἡ μεγάλη ἀγάπη σέ κάνει διορατικό. Νιώθεις τή χαρά ἤ τή λύπη τοῦ ἀγαπημένου, ἔστω κι ἄν εἶναι χιλιόμετρα μακριά. Ἔτσι, μπορεῖ νά τόν σκεφτεῖς καί νά σέ πάρει τηλέφωνο. Στή ζωή τοῦ Ἁγίου Σιλουανοῦ ἀναφέρεται πώς ὅταν ἦταν νέος, ἔπεσε μία φορά σέ σαρκική ἁμαρτία. Ἐκεῖνο τό βράδυ ὁ πατέρας του εἶχε δυσφορία, δέν μποροῦσε νά κοιμηθεῖ˙ τόν πονοῦσε ἡ καρδιά του. Οἱ μεγάλοι Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας πού ἔφτασαν στό πλήρωμα τῆς ἀγάπης, ἀπέκτησαν διορατικό νοῦ, ὁλοκάθαρο βέβαια ἀπό συναισθηματικές προσμίξεις.
92. Οἱ φανερά ἁμαρτάνοντες καί ταπεινωμένοι ἀπό τά χτυπήματα τῆς κοινωνίας, γλυκαίνονται ἀπό τόν Χριστό, ὅπως Σαμαρείτιδα, πόρνη, Τελώνης, ληστής, ἄσωτος. Οἱ κρυφά ἁμαρτάνοντες καί ἐπαιρόμενοι ἀπό τά χάδια τῆς κοινωνίας, στηλιτεύονται καί ἐλέγχονται ἀπό τόν Χριστό, ὅπως Γραμματεῖς καί Φαρισαῖοι).
93. Ὅταν ὁ ἀγαθός ἄνθρωπος μιλᾶ στόν πονηρό, ἐκτίθεται ὁ ἀγαθός. Τά ἀγαθά λόγια του πέφτουν στό ἄρρωστο μυαλό τοῦ πονηροῦ καί γεμίζουν μικρόβια μέ ἀποτέλεσμα νά μολύνουν τά ὦτα τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. Γι’ αὐτό ὁ Κύριος εἶπε: «Μήν δίδετε τά ἅγια στούς σκύλους».
94. Ὁ πόνος τῆς ψυχῆς μᾶς προφυλάσσει ἀπό πνευματικές πτώσεις καί δίνει ἐμπνεύσεις γιά λυτρωτικές ἐνέργειες στόν ἑαυτό μας καί στούς ἄλλους.
95. Ὑποτιμοῦμε τίς δυνάμεις μας μέ τή δειλία ὅταν πρόκειται νά πραγματώσουμε ἕνα καλό ἔργο, ὅπως γιά παράδειγμα νά ἀγρυπνήσουμε σέ ἕναν ἄρρωστο· ἀντιθέτως, ὑπερεκτιμοῦμε τίς δυνάμεις μας μέ τό θράσος ὅταν πρόκειται νά πραγματώσουμε ἕνα κακό ἔργο π.χ. νά πιάσουμε μία σπουδαία θέση –πού δέν μᾶς ἀξίζει– ἤ νά ταπεινώσουμε τόν ἀδελφό πού μᾶς ἐνοχλεῖ. Ὅταν κάνουμε κάτι μέ ἀγάπη, οἱ ἀντοχές μας πολλαπλασιάζονται· ὅταν ὅμως κάνουμε κάτι ἀνόρεχτα, οἱ ἀντοχές μας πέφτουν. Ὅλη τή νύχτα χορεύεις στά μπουζούκια μέ τούς ἀγαπημένους σου, ἐνῶ δυσκολεύεσαι νά κάνεις δέκα μετάνοιες στό δωμάτιό σου. Πόσο ἐλάχιστη εἶναι ἡ ἀγάπη μας γιά σένα, Κύριε, Δημιουργέ του παντός;
96. Τό ἀνικανοποίητο τῆς ψυχῆς, ἄν δέ στό ἱκανοποιήσει ὁ Χριστός, κανείς δέν θά μπορέσει νά στό καλύψει.
97. Ὁ Θεός δέν δίνει ὅ,τι εἶναι Αὐτός, ἀλλά ὅ,τι ἀντέχει ὁ καθένας καί ὅ,τι τόν ὠφελεῖ τελικά.
98. Ἡ παραφυσικότητα ἔχει γίνει φυσική κατάσταση καί ἡ φυσική, ὑπερφυσική. Ἡ δέ ὑπερφυσική ἄπιαστο ἤ ἄγνωστο ὄνειρο. Τόν καιρό τῶν διωγμῶν οἱ χριστιανοί ζοῦσαν τό ὑπερφυσικό, τό θαῦμα, τό μεγαλεῖο της πίστης ὡς κάτι τό φυσικό.
99. Ὁ ἄνθρωπος, πλασμένος κατ’ εἰκόνα Θεοῦ, ἀναζητᾶ ἐνδόμυχα τήν ἕνωση τῆς ψυχῆς του μέ τόν Θεό. Ὁτιδήποτε ἔρχεται νά ἐμποδίσει τήν κίνηση τῆς ψυχῆς πρός τά πάνω προκαλεῖ ἄγχος, ἀνασφάλεια, φόβο, νεῦρα. Δηλαδή δέν τόν ἀναπαύει βαθιά, ἀλλά προσωρινά καί ἐπιφανειακά.
100. Ὅταν ἐμεῖς δέν θέλουμε νά αὐτοταπεινωθοῦμε καθρεπτίζοντας τή ζωή μας στή ζωή τῶν ἁγίων, τότε κατ’ ἀναλογία τοῦ ἐγωισμοῦ, θά ἐπιτρέψει ὁ Θεός νά μᾶς ταπεινώνουν οἱ ἄνθρωποι ἤ οἱ καταστάσεις τῆς ζωῆς. Μόνο οἱ ταπεινοί θά εἰσέλθουν στόν Παράδεισο. Αὐτοί δηλαδή, πού ζοῦν σέ κοινωνία μέ τούς ἄλλους παραμερίζοντας τό ἐγώ τους.
101. Ὁ ἄνθρωπος παλεύει μέσα στό ρίνγκ τοῦ κόσμου αὐτοῦ μέχρι νά κλείσει τά μάτια του. Μέ τόν ἑαυτό του, μέ τόν κόσμο καί τόν διάβολο. Σύν Χριστῷ ἡ νίκη εἶναι βέβαιη. Ὅμως ὅσο διαρκεῖ ὁ ἀγώνας δέν μποροῦμε νά μιλᾶμε γιά νικητές καί ἡττημένους. Γι’ αὐτό ὁ Κύριος εἶπε: «Σύ τίς εἶ ὁ κρίνων ἀλλότριον οἰκέτην; Τῷ ἰδίῳ Κυρίῳ στήκει ἤ πίπτει» (Ρωμ. ιδ΄4).
102. Τό καλό καί τό κακό πού συμβαίνουν στόν κόσμο ἔχουν παγκόσμια καί διαχρονική δύναμη. Π.χ. ἕνα χαριτωμένο βιβλίο καί μετά τό θάνατο τοῦ συγγραφέα συνεχίζει νά ὠφελεῖ γενεές ἀνθρώπων. Ἕνα αἰσχρό βιβλίο ἀντιθέτως, συνεχῶς καταστρέφει ψυχές.
103. Ὁ Προπονητής τῆς Ὀλυμπιονίκης Φανῆς Χαλκιᾶ, εἶχε δηλώσει:. «Ἀφέθηκε στά χέρια μου ἐν λευκῷ. Στήν ἀρχή ἔκανα τόν δύσκολο γιά νά δῶ τό ζῆλο της. Καί ἔτσι ἔγινε ἡ ἐπανάσταση», ἐνῶ ἡ ἴδια εἶπε: «Ἤθελα νά κερδίσω γιά νά εὐχαριστήσω τούς 70.000 θεατές του γηπέδου». Νά πῶς γίνονται οἱ Ὀλυμπιονίκες. Ἄν δέν παραδοθεῖς σέ θεοφόρο γέροντα καί δέν ἀγωνιστεῖς μέ φιλότιμο γιά νά εὐχαριστήσεις τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους, δέ θά κάνεις πνευματική προκοπή καί ρεκόρ ἐπιτυχιῶν.
104. Ἡ χαρά δέν ἔρχεται ὅταν περιμένεις τήν ἀγάπη τῶν ἄλλων ἀλλά, ὅταν δίνεις τήν ἀγάπη σου στούς ἄλλους χωρίς νά περιμένεις τίποτα ἀπ’ αὐτούς. Τό ἀνιδιοτελές τραβᾶ τή χάρη τοῦ Θεοῦ.
105. Ἡ συνύπαρξη ὅταν δέν ἐμπλουτίζεται μέ κάτι πνευματικό (προσευχή, διάβασμα, μουσική) μετατρέπεται σέ γκρίνια, μουρμούρα καί βαρεμάρα. Προηγεῖται ἡ προσωπική ἀνάσταση κι ἕπεται ἡ συνανάσταση.
106. Ὅταν ἔχεις τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, καί «μποῦφος» νά εἶσαι θά προκόψεις· διαφορετικά, καί «Ἀϊνστάιν» νά εἶσαι, θά καταστρέψεις τόν κόσμο.
107. Ὅσες γυναῖκες γνώρισα πού εἶχαν ἀλλεπάλληλες σχέσεις δίχως τήν εὐλογία τοῦ Κυρίου (γάμος) καί ἔτυχε νά φέρουν ἕνα παιδί στόν κόσμο, αὐτό μάζεψε τήν ἀκαταστασία τους καί ἔγινε προβληματικό. «Ἄχρηστες» γυναῖκες μέ «ἄχρηστους» καρπούς.
108. Γιά νά ἐξυγιανθεῖ ἡ κοινωνία πρέπει πρῶτα νά ἐξαγνισθεῖ ἡ καρδιά.
109. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος γίνει χρήσιμος, τότε ὁ Θεός τόν χρησιμοποιεῖ σέ χώρους ἀπρόβλεπτους, μεγάλους. Χρήσιμος εἶναι αὐτός πού ἔχει ὑπομονή, ἀγάπη, θυσία, καλοσύνη, ταπείνωση, ἐργατικότητα.
110. Ὅποιος συζεῖ χωρίς γάμο, προδιαγράφει τήν προσωπική καί οἰκογενειακή του καταδίκη του.
111. Ἄν δέν συχνάζεις σέ χώρους εὐλογημένους (εὐλογημένες οἰκογένειες, μοναστήρια, ἐνορία) κουράζεις πολύ τή ζωή σου καί δύσκολα θά εὐλογηθεῖ.
112. Δώσ’ τα ὅλα γιά τό ἄλυτο πρόβλημά σου καί ὅταν κουραστεῖς θά ἐπέμβει ὁ Θεός νά στό λύσει. Γιά παράδειγμα, τρέχεις μέ τά πόδια γιά νά πιάσεις τό λεωφορεῖο πού φεύγει. Ξαφνικά, νά ἕνα αὐτοκίνητο! Προλαβαίνεις τό λεωφορεῖο καί κάνεις νόημα τοῦ ὁδηγοῦ νά σαταματήσει. Ἔτσι παίρνεις τό καπέλο πού εἶχες ξεχάσει.
113. Ἀπέκτησα μεγάλη πείρα τῆς γνήσιας καί θερμῆς σου ἀγάπης. Γιατί πράγματι οἱ γενναῖες ψυχές, σέ σύντομο χρονικό διάστημα, αἰχμαλωτίζουν αὐτούς πού συναναστρέφονται (Χρυσόστομος).
114. Ἡ ἀγάπη ἐνισχύεται καί γιγαντώνει ὅταν ἀντίρροπες δυνάμεις προσπαθοῦν νά τήν ξεριζώσουν καί ἐμεῖς ἀγωνιζόμαστε νά τούς ἀντισταθοῦμε μέ κάθε τρόπο καί μέσο (Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κροστάνδης).
115. «Ἄν δέν τόν πίεζα νά τοῦ πάρω αὐτό πού διεκδικοῦσε ἄδικα, ἦταν ἱκανός σέ μία ἄλλη διεκδίκηση ἄδικη νά ἀφαιρέσει καί ζωή». Τοῦ ἔκοψε ὁ Γέροντας Πορφύριος αὐτήν τήν ἁμαρτωλή ὄρεξη, τό ὑπέρμετρο θράσος.
116. Ἄν σφηνώσει μέσα μας ἡ προσευχή, δέν σφηνώνει τίποτα ἄλλο.
117. Ἐπειδή ἔχουμε πολλούς ἀντιπάλους, χρειάζεται νά κάνουμε προσποίηση, ὅπως στό μπάσκετ.
118. Ὅσο ὁ ἄνθρωπος πιστεύει πώς θά γίνει αὐτό πού θέλει, γκρινιάζει γιά νά κερδίσει τό ποθούμενο. Ὅταν ὅμως ἔρχεται κάτι ὡς τετελεσμένο γεγονός, τό παίρνει ἀπόφαση καί παύει νά τόν ἐνοχλεῖ, διότι ξέρει πώς ἡ γκρίνια του δέν θά καρποφορήσει.
119. Μπορεῖ νά εἶσαι καλός ἄνθρωπος, ἀλλά νά μήν εἶσαι στήν ἀλήθεια. Μπορεῖ νά εἶσαι καλός ἄνθρωπος, ἀλλά νά ἔχεις ψυχολογικά προβλήματα. Μπορεῖ νά εἶσαι καλός ἄνθρωπος, ἀλλά καί σκλάβος παθῶν καί ἀδυναμιῶν. Μόνο ἄν εἶσαι πνευματικός ἄνθρωπος ἤ ἄν ἔχεις πνευματική καθοδήγηση ἀπό ἔμπειρο πνευματικό μπορεῖ νά γλιτώσεις ἀπ’ ὅλα αὐτά.
120. Ὅσο πιό σφοδρό εἶναι τό μίσος γιά τή ζωή πού ἔχεις κάνει, τόσο πιό δυνατή εἶναι ἡ ἀπόφαση τῆς ἀλλαγῆς.
121. Ἡ ἀνιδιοτέλεια ἀπό τήν κόλαση σέ ὁδηγεῖ στόν παράδεισο. Ἡ ἰδιοτέλεια ἀπό τόν Παράδεισο σέ ὁδηγεῖ στήν κόλαση.
122. Τό ἔργο πού δέν σκλαβώνει καί χαροποιεῖ τόν ἄλλον εἶναι εὐεργετικό καί ὠφέλιμο γιά ὅλους.
123. Ἡ ὕστατη προσπάθεια χαριτώνει τόν ἄνθρωπο. Φτάνεις ἀπό φιλότιμο στά ὅριά σου κι ἐκεῖ πού νομίζεις ὅτι ἀπόκαμες ἤ ὅτι εἶσαι μόνος, ξαφνικά, συνειδητοποιεῖς ὅτι ἔχεις μπεῖ στά εὔφορα χωράφια τοῦ Θεοῦ.
124. Ἐπισκέφτηκα ξαφνικά ἕνα σπίτι καί ντράπηκαν γιά «τό ἀκατάστατον» οἱ φίλοι. Ὅταν ξαφνικά ὁ Χριστός τήν ὥρα τοῦ θανάτου μᾶς ἐπισκεφτεῖ, θά ντραποῦμε καί θά κρυφτοῦμε ἤ θά τόν ὑποδεχτοῦμε;
125. «Ἐπιποθεῖ, καί ἐκλείπει ἡ ψυχή μου εἰς τάς αὐλάς τοῦ Κυρίου» (ψλ. πγ΄ 3). Πόσο ἔνθεος ἀλήθεια ἦταν ὁ βασιλιάς Δαβίδ; Ἐπιμόνως ποθοῦσε τούς τόπους τοῦ Κυρίου. Ἔλιωνε ἡ ψυχή του ἀπό τή φλόγα τῆς θείας ἀγάπης. Μακάρι νά ἴσχυε καί γιά μᾶς αὐτό πού λέει ἕνα στιχάκι: «Καί μόνο πού μέ κοιτᾶς λιώνω». Ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ εἶναι τόσο ζωντανή μέσα μας ὥστε νά νιώθουμε αὐτό τό λιώσιμο, τήν καύση τῆς ψυχῆς μας, τό θεῖο καῦμα;
126. Συχνά ὁ ἄνθρωπος μειώνει καί κατηγορεῖ τόν συνάνθρωπό του γιά τά ἁμαρτήματά του, διότι ἔτσι γλυκαίνει τόν πληγωμένο του ἐγωισμό ἀπό τά δικά του παρόμοια ἁμαρτήματα.
127. «Ἀναβάσεις ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ διέθετο εἰς τήν κοιλάδα τοῦ κλαυθμῶνος, εἰς τόν τόπον ὅν ἔθετο» (ψλ. πγ΄ 6-7). Λέγει ὁ ψαλμωδός γιά τόν μακάριο ἄνθρωπο «Παρ’ ὅλο πού ζεῖ μέσα σέ αὐτόν τόν ἄσχημο κόσμο, στήν κοιλάδα τοῦ κλαυθμῶνος, αὐτός τοποθετεῖ μέσα στήν καρδιά του μία νοητή σκάλα, τή σκάλα τῶν ἀρετῶν, μέ τή βοήθεια τῆς ὁποίας ἀποσπᾶ τήν καρδιά ἀπό τά γήινα καί τήν ἀνεβάζει συνεχῶς πρός τόν Θεό». Μακάρι νά μπορούσαμε ὅλοι μας νά ἐξασκοῦμε αὐτή τή θεία ἐργασία. Νά ἀποσύραμε τήν καρδιά μας ἀπ’ ὅλες τίς γήινες, φανταχτερές καί δουλωτικές ἐξαρτήσεις μας καί νά τήν ἀνεβάζουμε πρός τόν Θεό. Τότε θά ζούσαμε τή βαθιά εἰρήνη τοῦ Θεοῦ καί μέσα στόν πόλεμο.
128. Οἱ Ἅγιοι πορεύονται «ἐκ δυνάμεως εἰς δύναμιν». Αὐξάνει συνεχῶς, χρόνο μέ τό χρόνο, ἡ μετοχή τους στή χάρη τοῦ Θεοῦ, κατ’ ἀναλογίαν τῶν φορτίων τῶν πνευματικῶν πού τούς δίνει ὁ Θεός νά σηκώνουν. Ἐπί παραδείγματι, ὅσο αὔξαιναν οἱ Ἐκκλησίες γιά τίς ὁποῖες αἰσθανόταν ὑπεύθυνος ὁ Ἀπ. Παῦλος, τόσο αὔξαιναν καί οἱ δωρεές τῆς Χάριτος πάνω του. Στό τέλος τοῦ βίου του ἡ χάρις εἶχε πλεονάσει μέσα του κι ἔλεγε ἐκεῖνο τό φοβερό: «ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζεῖ δέ ἐν ἐμοί Χριστός». Ἡ δυναμική πορεία τῆς ψυχῆς δέν ἀνακόπτεται οὔτε μέ τό θάνατο. Καί στόν οὐρανό ἡ ἴδια πορεία. Μία ἀτελείωτη μετοχή στήν ἀτελεύτητη τελειότητα τοῦ Θεοῦ.
129. Ὁ ἄνθρωπος πού μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ ἀπαλλάσσεται ἀπό κάποια δυνατά πάθη (χαρτοπαιξία, τσιγάρα, γυναῖκες) ὑπάρχει τό ἐνδεχόμενο νά ἀποκτήσει νεῦρα, νά γίνει ἄς ποῦμε εὐέξαπτος. Πιστεύουμε πώς ὁ Θεός συγκινεῖται ἀπό αὐτόν τόν ἄνθρωπο γιά τό φιλότιμο ἀγώνα πού κάνει καί τήν ταπείνωση πού ἀποκτᾶ ἀπό τά «κουσουράκια» πού τοῦ ἀπέμειναν.
130. Πληγώνεσαι ἀπό αὐτό πού δένεσαι. Ὅ,τι μᾶς δένει μᾶς πληγώνει. Μέ ὅ,τι εἴμαστε δεμένοι συναισθηματικά κάποτε θά πληγωθούμε ἀπό τήν ἴδια τό σφίξιμο τῆς θηλιᾶς πού ἐμεῖς δημιουργήσαμε ὥστε νά διατηροῦμε τό δέσιμό μας μέ αὐτό.
131. O Θεός παίρνει τά χάλια μας -ὅταν Τοῦ τά δώσουμε- καί φτιάχνει χαλιά, πάνω στά ὁποῖα ἀναπαύονται οἱ ἄνθρωποι. FὉ Θεός παίρνει τά χάλια μας –τήν συντετριμμένη καρδιά μας– καί, ἀφοῦ Τοῦ τά ἀποθέσουμε, ὑφαίνει μέ τήν ἀδαμάντινη κλωστή τῆς Χάρης Του «χαλιά», ὅπου μπορεῖ πιά νά ἀναπαυτεῖ κάθε ψυχή...
132. Ἡ τεμπελιά φέρνει τούς λογισμούς, οἱ λογισμοί τή στενοχώρια κι ἡ στενοχώρια τήν ἀναζήτηση ἐξωτερικῆς ἡδονῆς. Ὅταν εἶσαι χαρούμενος στή δουλειά σου καί συγκεντρωμένος, καμιά ἐξωτερική ἡδονή δέν θέλεις νά σέ ἀποσπάσει, π.χ. φαγητό.
133. Ὅταν σέ συγκινεῖ ὁ Θεός καί οἱ πονεμένοι ἄνθρωποι καί ἀδιαφορεῖς γιά τόν ἑαυτό σου, τότε ὅλο τό ἐνδιαφέρον τοῦ Θεοῦ εἶναι πάνω σου. Ὅσο δέν δίνεις σημασία στόν ἑαυτό σου ἀπό ἀγάπη γιά τόν Θεό καί τούς ἄλλους, τόσο σέ προσέχει ὁ Θεός καί οἱ Ἅγιοί Του. Οἱ Ἅγιοι πού ἀδιαφοροῦσαν γιά τόν ἑαυτό τους, πού δέν ὑπολόγιζαν κόπο καί προσωπικό πόνο, παρακολουθοῦνταν ἀπό τούς ἄλλους Ἁγίους. Συχνά αὐτοί τούς ἐπισκέπτονταν καί συνομιλοῦσαν μαζί τους. Ὁ π. Παΐσιος συνομιλοῦσε μέ τήν Παναγία μας, τήν Ἁγία Εὐθυμία κι ἄλλους.
134. Τό δάσος, ἄν ἔχεις καλή διάθεση καί θερμή ἀγάπη γιά ὅλους καί γιά ὅλα, μπορεῖ νά σέ ἁρπάξει καί νά σέ ἀνεβάσει στίς σφαῖρες τοῦ θείου. Διαφορετικά θά εἶσαι ἕνα κούτσουρο μέσα στά ἄλλα κούτσουρα τοῦ δάσους.
135. Ἐάν δέν ξέρεις τί νά κάνεις κι ἔχεις τήν καλή ἀνησυχία ξέρει ὁ Θεός καί στά ρυθμίζει ὅλα.
136. Αὐτός πού συντρίβεται καί στενοχωριέται γιά τίς μικρές του ἁμαρτίες ἤ τά ἀσήμαντα λάθη, δέν θά ἐπιτρέψει ὁ Θεός νά πέσει σέ μεγάλες ἁμαρτίες καί σημαντικά λάθη.
137. Οἱ Ἅγιοι ἀστειευόμενοι ἔλεγαν σοβαρά πράγματα γιά νά μήν κουράζουν τούς συνομιλητές τους καί τούς προκαλοῦν ἀγανάκτηση.
138. Ὅταν ἔχεις βγεῖ ἀπό τό πρόβλημα, μετά χαρᾶς ἀκοῦς γιά τό πρόβλημα ἤ μιλᾶς γι’ αὐτό. Ὅταν εἶσαι μές στό πρόβλημα σέ καταλαμβάνει κόμπλεξ ἤ ταραχή ὅταν ἀναφέρονται σ’ αὐτό.
139. Δίνω ἐντολή στόν ἑαυτό μου νά διακονήσω τούς ἄλλους. Ἡ «ἐντολή μου» περνάει καί στούς ἄλλους μέ τρόπο μυστικό.
140. Τά ξυσίματα πού μᾶς προκαλοῦν οἱ ἄνθρωποι μᾶς εὐχαριστοῦν. Τά δικά μας ψυχικά τραύματα, τά πάθη καί οἱ ἀδυναμίες μᾶς κάνουν νά ἐνοχλούμαστε ἀπό τούς ἐλέγχους καί τίς ἀδικίες πού μᾶς κάνουν οἱ ἄνθρωποι. Τό χρυσό μέσα στή φωτιά καθαρίζεται καί λάμπει περισσότερο, ἐνῶ τά σκουπίδια καίγονται καί ἐξαφανίζονται. Ἑπομένως δέν φταίει ἡ φωτιά. Ἐμεῖς πρέπει νά ἐπιλέξουμε. Νά εἴμαστε χρυσός ἤ σκουπίδια;
141. Γιά νά ἰσορροπήσει μία οἰκογένεια πρέπει τουλάχιστον ἕνα μέλος της νά φιλοτιμηθεῖ νά ἰσορροπήσει πνευματικά, νά θυσιαστεῖ, γιά νά συγκινήσει τόν Θεό καί νά στείλει τή χάρη Του. Ἡ ἀδελφή τοῦ π. Γεωργίου ἦταν ἀφετηρία γιά νά μεταμορφωθεῖ ὅλη ἡ οἰκογένειά της. Ὅλες οἱ εὐλογίες τοῦ Θεοῦ μπῆκαν στήν οἰκογένεια ὅταν ἕνα βράδυ γονατιστή προσευχήθηκε θερμά: «Θεέ μου, κατέβα κάτω καί σῶσε τόν ἀδελφό μου». Ὁ ἀδελφός της τότε ἔζησε μία πρωτόγνωρη ἐμπειρία, τήν ἀναγέννηση καί τήν Πεντηκοστή του.
142. Ἡ λαχτάρα γιά τό ἀγαθό ξεμπουκώνει τήν καρδιά ἀπό τά φθοροποιά αἰσθήματα: λύπη, φόβο, στενοχώρια, ψυχοπλάκωμα, τεμπελιά.
143. Ὅ,τι ἑνώνει δίχως τόν Θεό, αὐτό μᾶς πληγώνει θανάσιμα. Σήμερα πού ὁ Θεός ἔχει παραμεριστεῖ ἀπό τή ζωή μας, ὅ,τι ἑνώνει εἶναι καί ἐπικίνδυνο καί συνήθως καταλήγει σέ διάλυση.
144. Ἡ βασίλισσα ψυχή μας ἀργοπεθαίνει ἀπό ἀ-τροφική ἀδυναμία καί ἐμεῖς συνεχῶς φρεσκοβάφουμε καί καλλωπίζουμε τήν ἅμαξα, τό σῶμα πού φιλοξενεῖ πρόσκαιρα τήν ἀθάνατη βασίλισσα.
145. Τίς εὐλογίες καί τίς ἀληθινές ἐπιτυχίες ὁ ἄνθρωπος τίς ἀντλεῖ ἀπό τούς χώρους τῆς ἀνιδιοτέλειάς του. Αὐτές οἱ ἐπιτυχίες βοηθοῦν στίς προσωπικές, οἰκογενειακές, κοινωνικές, μοναχικές καί ἐργασιακές ἰδιοτελεῖς στιγμές. Γιά νά πετύχεις π.χ. ὡς πατέρας, ἀντλεῖς εὐλογίες ἀπό τούς χώρους πού προσφέρεις ἐργασία χωρίς ὑλικό ἤ ἠθικό ἀντάλλαγμα. Αὐτό τό νόημα κρύβει κι ἡ παροιμία «κάνε τό καλό καί ρίχ’ το στό γιαλό».
146. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δέν βλέπει τίς ριζοῦλες τῶν παθῶν πού ὑπάρχουν στήν καρδιά του καί δέν μετανοεῖ, ἐπιτρέπει ὁ Θεός νά ποτίζονται αὐτές οἱ ριζοῦλες μέ τό νερό τῆς φιληδονίας, τῆς φιλοδοξίας ἤ τῆς φιλαργυρίας καί νά γίνονται ἄρρωστα δεντράκια ὥστε νά τά δεῖ ὁ ἄνθρωπος, νά μετανοήσει καί νά προσπαθήσει νά τά ξεριζώσει μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἡ μετάνοια εἶναι ἡ μόνη δύναμη πού φρενάρει τόν ἄνθρωπο ἀπό μεγαλύτερες πτώσεις. Ὁ Χριστός ἔδωσε τό ταμεῖο τῶν οἰκονομικῶν στόν Ἰούδα γιά νά τόν βοηθήσει νά δεῖ τό καλά κρυμμένο στήν καρδιά του πάθος τῆς φιλαργυρίας. Ὅμως ὁ Ἰούδας «οὐκ ἠβουλήθη συνιέναι».
147. Ἡ τέλεια ἀνιδιοτέλεια λειτουργεῖ τίς φιλίες. Ὅταν ὁ ἄλλος μυριστεῖ ὅτι τόν πλησιάζεις χωρίς νά προσδοκᾶς τίποτα ἀπό αὐτόν τότε γίνεται φίλος σου χωρίς νά τό ἐπιδιώξεις. Ἀκουμπάει σέ σένα καί νιώθει τή ζεστασιά τῆς καθαρῆς σου ἀγάπης. Τίς μεγαλύτερες εὐλογίες στή ζωή μου τίς ἔλαβα ἀπό ἕνα ἀγαθό παιδί στό ὁποῖο ἔκανα χαρούμενη ἀνιδιοτελῆ ὑπακοή. Ὅλοι οἱ σπουδαῖοι συγγενεῖς του πού κρυβόντουσαν πίσω ἀπό αὐτό τό παιδί ἔνιωσαν τήν ἀγαθή καί θυσιαστική ἀγάπη καί μέ στήριξαν καί μέ στηρίζουν σέ μεγάλο βαθμό στό δύσκολο ἱερατικό μου ἔργο.
148. Δέ μας ἐνδιαφέρει τό γεγονός αὐτό καθαυτό ἀλλά ἡ σωστή ἑρμηνεία του. Ἄς ποῦμε ἕνα θεϊκό ὄνειρο ἤ ἕνα πειρασμικό ὄνειρο μπορεῖ, ἀνάλογα μέ τό πώς θά τό ἑρμηνεύσεις, ἤ θά σέ ὠφελήσει ἤ θά σέ βλάψει. Ἄν συμβάλλει στήν ταπείνωση καί στήν αὔξηση τῆς ἀγάπης πρός τόν Χριστό σέ ὠφελεῖ. Ἄν ὅμως σέ ἀποσπᾶ ἀπό τήν ἀγάπη Του καί σοῦ προσθέτει ἔπαρση, μπορεῖ νά καταστεῖ ἄκρως ἐπικίνδυνο.
149. Τό χῶμα μέσα στό ὁποῖο ἀναπτύσσεται ἕνα δέντρο δέχεται τά πάντα, (νερό, κοπριά, ὀργανικά ἀπορρίμματα) κι αὐτό μᾶς προσφέρει τούς καθαρούς του χυμούς. Φαίνεται πώς ἰσχύει καί γι’ αὐτό ὁ λόγος τοῦ Παύλου: «πάντα δοκιμάζετε, τό καλόν κατέχετε» (Α΄ Θεσ. ε΄ 21) Ὅποιος ζεῖ κατά φύση, διδάσκεται ἀπό αὐτή καί ἀντιλαμβάνεται τά ἔνθεα μηνύματά της, ὅπως τήν ἀνιδιοτέλεια πού μᾶς διδάσκει τό ἀηδονάκι, ὁ ἥλιος, ἡ βροχή.
150. Ἕνα γεγονός πού ζοῦμε πολύ ἔντονα μᾶς κάνει νά ξεχνᾶμε τό προηγούμενο, εὐχάριστο ἤ δυσάρεστο συναίσθημα ἤ βίωμα. Ὁ Γέροντας Πορφύριος ὅταν ἤθελε νά πετύχει κάτι σπουδαῖο, πού ἀφοροῦσε τή σωτηρία τοῦ ἄλλου, ἔκανε πολύ γρήγορα κι ἔντονα τό σταυρό του. Προσευχόμενος κάποτε γιά Μητροπολίτη πού ἦταν βαριά ἄρρωστος χρησιμοποίησε αὐτή τή δυνατή προσευχή. Ἔκανε 48 σταυρούς τό λεπτό.
151. Ζηλεύουμε, γιατί νομίζουμε πώς ἔχουμε λίγα κι οἱ ἄλλοι πολλά. Ξεχνᾶμε ὅτι τά λίγα δικά μας μποροῦν νά μᾶς προξενοῦν μεγαλύτερη χαρά ἀπό τά πολλά τῶν ἄλλων. Κι ὅμως, τά πολλά πού ἔχουν οἱ ἄλλοι φέρνουν σέ αὐτούς μεγάλες εὐθύνες, ἄγχος, ἔριδες, μίση, φθόνους, ἐχθρούς. Ὁ λαός λέει: «Μεγάλα καράβια, μεγάλες φουρτοῦνες». Ἄν τό λίγο πού ἔχουμε εἶναι ἡ ἀγάπη, τότε ἔχουμε τό πᾶν. Τότε δέν μᾶς λείπει τίποτα, δέν νιώθουμε μόνοι, ἔστω κι ἄν τά χάσουμε ὅλα. Ἄν ἔχουμε τά πολλά κι ὑστεροῦμε στήν ἀγάπη, τό ψυχικό μας κενό θά μᾶς συνοδεύει παντοῦ. Ὁ Χριστός εἶπε: «Μικρά ζύμη, ὅλο τό φύραμα ζυμοῖ». Λίγοι ἦσαν οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ στήν εἰδωλολατρική ἐποχή τους κι ὅμως μεταμόρφωσαν ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη. Κι ἕνας Παῦλος ἔγινε Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν. Στήν ἴδια παράμετρο, ὁ Κύριος μίλησε γιά τήν πίστη πού μοιάζει μέ τόν κόκκο τοῦ σιναπιοῦ, καί μετακινεῖ βουνά.
152. Ἕνας μαθητής εἶπε στόν Κύριο νά πάει πρῶτα νά θάψει τόν πατέρα του. Τοῦ ἀπάντησε Ἐκεῖνος: «Ἀκολούθει μοι, κι ἅφες τούς νεκρούς θάψαι τούς ἑαυτῶν νεκρούς» (Ματθ. η΄ 14-23). Γιατί ἄραγε ὁ Κύριος τούς ἀποκαλεῖ νεκρούς; Καθένας πού δέν εἶναι μαθητής τοῦ Χριστοῦ, πού δέν ζεῖ μέ τόν Χριστό, εἶναι νεκρός ψυχικά κι ἑπομένως ἐκεῖνος ὁ μαθητής τοῦ Χριστοῦ θά ἦταν ἀνόητος ἄν ἐγκατέλειπε τά μείζονα ἀγαθά καί ξαναγύριζε στά ἐλάσσονα. Νά ἀγωνίζεσαι φιλότιμα μέσα στό χῶρο τῆς μετριότητας εἶναι κατανοητό. Ἀλλά γιά ἕναν πού γεύτηκε τά οὐράνια κι ἄφθαρτα ἀγαθά, πού εἰσῆλθε στό χῶρο τῆς «ἐλευθερίας τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ» εἶναι ἀνοησία νά ξανασυμπλέκεται μέ τή σκλαβιά τῶν συναισθηματικῶν δεσιμάτων. Καί μήν ξεχνᾶμε˙ ὁ μαθητής ἔβαλε ὡς πρώτη προτεραιότητα τό θάψιμο τοῦ πατέρα του, ἐνῶ ὁ Κύριος εἶχε πεῖ:«Ζητεῖτε πρῶτον τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. στ΄ 33).
153. Ὁ καρκίνος εἶναι ἀποτυχία τῆς φύσης ἀλλά αὐτή ἡ ἀποτυχία μᾶς σπρώχνει στόν παράδεισο καί μᾶς ξεκολλᾶ ἀπό τή γῆ. Οἱ ἐπιτυχίες συχνά μᾶς καταστρέφουν, γιατί μᾶς δένουν μέ τά γήινα, ἐνῶ οἱ ἀποτυχίες μᾶς ὠφελοῦν γιατί μᾶς ἀναγκάζουν νά ὑψώνουμε τό νοῦ στό Θεό. Οἱ ἐπιτυχίες – ἀνέσεις τῆς σύγχρονης ἐποχῆς- μᾶς βίδωσαν στά γήινα, μέ τή φθορά τους μᾶς ἔφθειραν. Μόνο οἱ ἀπαθεῖς, δηλαδή αὐτοί πού δέν εἶναι δεμένοι μέ τά γήινα, ἀξιοποιοῦν τίς ἐπιτυχίες τους. Ὁ Γέρων Πορφύριος ἀνθρώπους πού ἦσαν ὑπεράνω τῶν χρημάτων, τούς εἶχε κάνει ἑκατομμυριούχους γιά νά βοηθοῦν τούς ἄλλους.
154. Νά ’σαι προσγειωμένος στή γῆ, γιά νά γλιτώνεις ἀπό τίς λακκοῦβες, ἀλλά νά τραβᾶς πνευματικό ὀξυγόνο ἀπό τόν οὐρανό. Τό χωμάτινο σῶμα μᾶς ταπεινώνει καί ἡ ἀθάνατη ψυχή μᾶς ὑψώνει σέ δοξολογία τοῦ Δημιουργοῦ Θεοῦ. Ὅποιος ἔχει τή διπλή γνώση εἶναι ἰσορροπημένη καί ὁλοκληρωμένη προσωπικότητα.
155. Εἶπεν ὁ Θεός: «Μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπου σου φαγεῖν τόν ἄρτον σου». Σέ ὅλα τά ὡραῖα αὐτῆς τῆς ζωῆς ὁ Θεός ἀνακατεύει πόνο καί κόπο. Θέλησα νά γράψω ἕνα ὡραῖο κείμενο κατόπιν ἐμπνεύσεως. Ἀμέσως ἄρχισα νά φτερνίζομαι καί νά ἔχω συνάχι ἀπό τό ἀλλεργικό σύνδρομο πού μέ μαστίζει παιδιόθεν. Λέω: «κοίτα νά δεῖς, καί αὐτό τό ἔργο ὁ Θεός θέλησε νά τό ἀνακατέψει μέ λίγο κόπο». Ἦταν ὡραῖο τελικά αὐτό τό κείμενο, γι’ αὐτό καί δακρύβρεχτο.
156. Πότε κάνεις κάτι σάν ἀγγαρεία, δηλαδή ψυχαναγκαστικά; Ὅταν, ἐνῶ ἐξωτερικά ὑπακούεις στήν ἐντολή τοῦ ἀδελφοῦ καί κάνεις αὐτό πού σοῦ λέει, ἡ καρδιά σου ἐσωτερικά ὑπακούει στό λογισμό σου καί μόνο.
157. O ἄνθρωπος πού στενοχωριέται ἀλλά δέν μετανοεῖ αὐξάνει τή στενοχώρια μέσα του. Μόνο ἡ βαθιά καί εἰλικρινής μετάνοια φέρνει τή χαρά καί τό ξελάφρωμα. Μετάνοια σημαίνει ἀναγνώριση τοῦ λάθους καί ταπείνωση. Ὁ Ἰούδας στενοχωρήθηκε γιά τό λάθος τῆς προδοσίας ἀλλά δέν μετάνιωσε. Δέν εἶχε τήν ταπείνωση νά πεῖ στόν Χριστό «ἔσφαλα». Ἡ στενοχώρια του τόν ὁδήγησε στήν αὐτοκτονία.
158. O ἥλιος ὅλα τά ἀγγίζει, παντοῦ ἁπλώνεται, ὅμως κανείς δέν μπορεῖ νά τόν μολύνει, διότι καίγεται ἀπό τή θερμότητα τῆς ἀγάπης του.
159. Ὅποιος στερεῖται τίς κοσμικές χαρές, ἀπό ἀγάπη γιά τούς ἄλλους, χαριτώνει καί τούς ὑπολοίπους. Γιά παράδειγμα, ἡ μητέρα μου μέ τό νά μή χαίρεται στήν προσωπική της ζωή χαρίτωνε τά παιδιά της.
160. Εἶναι δύσκολο καί ἅγιο πράγμα νά εἶσαι χαρούμενος καί μετά τό πανηγύρι. Τό πανηγύρι σοῦ προσφέρει μία ἐξωτερική χαρά, ἡ ὁποία ἀπομακρύνεται ὅταν τελειώσει ἡ γιορτή. Ἡ διατήρηση τῆς χαρᾶς προϋποθέτει κοπιώδη ἐσωτερική ἐργασία, ἡ ὁποία ὅταν εἶναι ἁγία, σοῦ προσφέρει καθαρότητα καί εἰρήνη ψυχῆς.
161. Ὅταν τά ἀγκάθια φύγουν ἀπό τήν ψυχή μας θά πᾶνε στό μέτωπό μας. Εἶπε ὁ Γέρων Θεόκλητος Διονυσιάτης σέ ὑποτακτικό: «Τώρα πού σταμάτησε ὁ ἐσωτερικός πόλεμος τῶν παθῶν, θά ἀρχίσει ὁ ἐξωτερικός πόλεμος τῶν ὀνειδισμῶν καί τῶν χλευασμῶν. Σέ ἀναμένει τό ἀκάνθινο στεφάνι».
162. Εἶπα σέ μία σύναξη: Σήμερα ἑορτάζουμε τήν παγκόσμια ἡμέρα τῆς ταπείνωσης. Εἶναι ἡ μέρα πού ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ τήν Θεοπρομήτορα Ἄννα καί τήν Ἄννα τήν προφήτιδα. Καί οἱ δυό τους σήκωσαν «τόν ὀνειδισμό τοῦ Χριστοῦ» καί μέσα ἀπό τό χλευασμό πού δέχθηκαν ἀπό τόν ἰουδαϊκό λαό ἀξιώθησαν μέ παρέμβαση τοῦ Θεοῦ νά γίνουν καλλίτεκνες μητέρες. Ἡ πρώτη, γενννώντας τήν Παναγία μας καί ἡ δεύτερη, τόν μεγάλο προφήτη τῆς Π. Διαθήκης Σαμουήλ. Ἐπίσης, δίνοντας στά παιδιά κάρτες πού φιλοτέχνησαν τά «ἀπροσάρμοστα» παιδιά τοῦ ἱδρύματος «Δάμαρις», εἴπαμε πώς εἴμαστε ἀπροσάρμοστοι γι’ αὐτόν τόν κόσμο, γιά τή λογική του.
163. Κάποτε τή συνοχή τῆς οἰκογένειας, τήν κράταγαν ἡ πτώχεια, τό γόητρο, τά ταμπού, τά ἤθη καί τά ἔθιμα. Σήμερα πού ὅλες αὐτές οἱ δυνάμεις σχεδόν κατέρρευσαν, μόνο ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ μπορεῖ νά σώσει τή συνοχή τῆς οἰκογένειας.
164. Τή χαρά στήν ὁλότητά της θά τήν κατακτήσουν οἱ ἄξιοι οἰκιστές τοῦ παραδείσου. Σ’ αὐτή τή ζωή ἡ χαρά κι ὁ ἐνθουσιασμός ἀναμειγνύονται μέ δάκρυα καί πόνο, π.χ. α) ἑτοιμάζεσαι νά φᾶς τό ὡραῖο σου φαγητό καί ξαφνικά τό μικρό παιδάκι σου ἀγριεύει καί σοῦ πετάει τό πιάτο κάτω, β) χαίρεσαι στό πανηγύρι τή Θεία Λειτουργία καί ἀπρόβλεπτα μία μικρή ἀμέλεια τραβᾶ πάνω σου τό σκληρό ἔλεγχο τοῦ προϊσταμένου γ) χαίρεσαι τό γάμο σου καί τά παιδιά σου ἀλλά τό κράτος δέ σοῦ ἐπιτρέπει νά συνεχίσεις τήν ὀδοντιατρική σχολή στήν Ἑλλάδα (Παναγιώτα ἀπό τό Μαρόκο). δ) Ἐνθουσιάζεσαι μέ τό ὡραῖο κήρυγμα πού ἔβγαλες καί κανείς δέν σου λέει μία καλή κουβέντα...
165. Μέ τή λαχτάρα ὁ ἄνθρωπος ἀναζωογονεῖται καί πετάει ἀπό πάνω του τά ψυχικά του παράσιτα. Θεέ μου, πόσο ἀνιαρή εἶναι ἡ ἀνάπαυλα πού ἔχει ἐξορίσει τή λαχτάρα!
166. Ἡ κίνηση καί ἡ θεοποίηση στίς καρδιές τῶν Ἁγίων δέ σταματάει ποτέ. Σ’ αὐτή τή ζωή πράττουν τά θεῖα. Στήν αἰώνια ζωή, στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, πάσχουν τά θεῖα.
167. Στό πώς ἀντιδρᾶ κάποιος σέ ἕνα ἀπρόβλεπτο γεγονός βλέπεις καθαρά τό ποιόν, τό ὕφος, τήν καλλιέργεια, τήν κουλτούρα, τήν ψυχοσύνθεση του. Αὐτό μᾶς διδάσκει ἡ παραβολή τοῦ καλοῦ Σαμαρείτη μέ τήν ἀπρόβλεπτη συνάντηση τριῶν ἀνθρώπων μέ ἕνα πληγωμένο. Ὅταν δέκα ἄνθρωποι πᾶνε προετοιμασμένα νά δοῦν ἕνα νεκρό, ἀντιδροῦν περίπου τό ἴδιο. Ὅταν ὅμως αἰφνιδίως κάποιος πεθάνει ἀνάμεσα σέ 10 ἀνθρώπους, τότε ὁ καθένας βγάζει ἀπό μέσα του ὅ,τι ἔχει κι ἀντιδρᾶ ἀνάλογα. Ἔτσι, ἕνας μπορεῖ νά χαρεῖ γιατί πιστεύει ὅτι ὁ νεκρός εἶναι κοντά στόν Θεό, ἄλλος νά λυπηθεῖ γιατί δέν πιστεύει στήν μετά θάνατον ζωή καί ἄλλος νά καταρρεύσει γιατί εἶναι συναισθηματικά δεμένος μαζί του.
168. Οἱ Ἅγιοι ἀγάπησαν ὅ,τι τούς στρίμωχνε, διότι μέσα ἀπό ἐκεῖ ἔλαβαν πνευματικές ἐπιτυχίες: «Τά μεγάλα χαρίσματα ἔρχονται μέ μεγάλους πειρασμούς» (Ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος).
169. Ὅ,τι σέ δένει ἐκτός ἀπό τόν Θεό, σέ μαραζώνει.
170. Τό μαρτύριο τοῦ Θεοῦ: Ὁ Θεός ὑποφέρει καί πονᾶ μέ τόν διάβολο, τό πιό λαμπρό παιδί Του. Ξέρει ὅτι γιά πάντα θά εἶναι μακριά Του, ἀρνούμενος τήν ἀγάπη τοῦ πατέρα Δημιουργοῦ καί προτιμώντας τήν ἐγωιστική αὐτονομία του. Τό μαρτύριο τῶν Ἁγίων: Νά ἔχεις συνεχῶς μνήμη Θεοῦ ἀλλά νά μήν νιώθεις πάντα στήν καρδιά σου τή Χάρη καί παρουσία τοῦ Θεοῦ.
171. Εἶναι ὡραῖο νά ἀλλάζεις τόπο καί ἀνθρώπους καθημερινά. Ὅταν δέν δένεσαι μέ τίποτα γήινο καί ἀγωνίζεσαι φιλότιμα, τότε μπαίνεις στό θέλημα καί στό Σχέδιο τοῦ Θεοῦ.
172. Ἡ Γῆ δέν μᾶς ἀνήκει, δέν μας ταιριάζει. Δέν εἴμαστε γιά ἐδῶ. Εἴμαστε γιά τόν Παράδεισο. Ὅποιος γεύτηκε τόν Παράδεισο, δηλαδή τή Χάρη τοῦ Θεοῦ σέ αὐτή τή ζωή, τότε εἶναι πού δέν ἔχει καμιά σχέση μέ τή Γῆ καί λαχταρᾶ συνεχῶς τόν αἰώνιο Παράδεισο. Θά πῶ κάτι παρακινδυνευμένο: Ὁ ἄνθρωπος ἦταν στόν Παράδεισο καί κατευθύνεται πρός τά ἐκεῖ, μέ ἐνδιάμεσο σταθμό τήν κοιλάδα τοῦ κλαυθμῶνος, τή γήινη ἐξορία καί μετανάστευσή του. Βασανιζόμενος ἔξω ἀπό τόν Παράδεισο, στήν ἔρημο καί ἄβατη κι ἄνυδρη γῆ, ὁδεύει κι ἑτοιμάζεται μέσα ἀπό διάφορα δυσάρεστα καί θλιβερά γεγονότα γιά τόν Παράδεισο. Ἦταν ἀναγκαῖος αὐτός ὁ ἐνδιάμεσος σταθμός τῆς Γῆς γιά νά καταλάβει ὁ ἄνθρωπος καί νά ἐκτιμήσει τόν Παράδεισο. Θά συμβεῖ ὅ,τι μέ τόν Ἄσωτο Υἱό τῆς παραβολῆς. Δέν ἐκτίμησε τόν Παράδεισο πού τοῦ πρόσφερε ὁ πατέρας. Ἔζησε μακριά Του, στήν ἀσωτία καί κατόπιν ἐπέστρεψε κοντά στόν Πατέρα, ἔχοντας τήν πείρα τῆς κολάσεως καί ἐκτιμώντας βαθιά τά ἀγαθά του Πατέρα.
173. Τά παιδιά σου τά προστατεύεις καλύτερα μέ τόν πόνο καί τή λαχτάρα πού νιώθεις γι’ αὐτά ὅταν εἶναι μακριά σου (π.χ. μετανάστες) παρά μέ τήν γκρίνια τῆς παρουσίας σου.
174. Ὅσοι ἄφησαν τά πάντα γιά τόν Χριστό ἔγιναν τά ἀγαπημένα παιδιά τοῦ Θεοῦ καί μπῆκαν στό βασίλειό Του, στήν κληρονομιά Του. Ἐκεῖ ὁ βασιλιάς πατέρας τά πιάνει ἀπό τό χέρι καί τά πάει σέ χώρους ἐκπληκτικούς καί ἀπρόβλεπτους, σέ διαμερίσματα πού ποτέ δέν εἶχαν φανταστεῖ τά παιδιά Του. Ἕνα παιδί τοῦ Θεοῦ ἦταν καί ὁ π. Πορφύριος πού βρέθηκε σέ χώρους πού ποτέ δέν εἶχε φανταστεῖ. Ἕνα τέτοιο παιδί τοῦ Θεοῦ εἶναι κι ὁ τελευταῖος μαθητής τοῦ π. Πορφυρίου, πού σάν ἄλλος Δαβίδ, ἔλαβε τήν εὐλογία ἀπό τόν μεγάλο προφήτη τῆς ἐποχῆς μας.
175. Ὅ,τι σέ ταπεινώνει σέ εὐεργετεῖ, διότι σέ προφυλάσσει ἀπό ἄλλες ταπεινώσεις. Μιά ρήση λέει: «Ὅ,τι δέν σέ σκοτώνει σέ κάνει πιό δυνατό».
176. Κάποτε στήν Ἑλλάδα μᾶς ἕνωνε ἡ πείνα. Ὅταν χορτάσαμε, μᾶς ἔνωνε ὁ πλοῦτος, ἡ δόξα, ἡ ἡδονή. Σήμερα πού μπουχτίσαμε καί ἀπό αὐτά, δέν μᾶς ἐνώνει τίποτα. Γι’ αὐτό κι ἔχουμε συνεχῶς διαζύγια, καβγάδες, γίναμε κομφούζιο. Μόνο οἱ συνεκτική καί ἑνωτική δύναμη τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ ἑνώνει τούς ἀνθρώπους.
177. Στήν κόλαση θά μᾶς στείλει ὁ ἐγωισμός μας. Κόλαση γίνεται ἕνας τόπος ὅταν ὑπάρχει ἐγωισμός. Ἕνας κουρελιάρης ταπεινός, μπορεῖ νά ἀντέξει τήν παραμονή του σέ ἕνα γαμήλιο τραπέζι. Ἕνας ὅμως ὑπερήφανος κουρελιάρης δέν θά ἀντέξει. Θά προτιμήσει τήν σκοτεινή ἀπομόνωση ἀπό τή ντροπή πού ἀπορρέει ἀπό τόν ἐγωισμό του. Ὁ ἐγωισμός δέν ἀντέχει ποτέ τόν ξεφτιλισμό˙ ἡ ταπείνωση τόν ἀντέχει. Στήν κόλαση θά ὁδηγηθοῦν οἱ ἀμετανόητοι ἐγωιστές.
178. Ὁ νόμος, οἱ κανόνες, ὁ Γέροντας «σπρώχνουν» τόν ἄνθρωπο πρός τόν Θεό μέχρις ὅτου ἀνάψει μέσα του ἡ φλόγα τῆς θεϊκῆς ἀγάπης. Ὅταν ὅμως ἀνάψει ἡ θεϊκή φλόγα, τότε καταργοῦνται ὅλα τά ὑπόλοιπα.
179. Ὑπάρχει ἕνας διακαής ἔμφυτος πόθος σέ κάθε ἄνθρωπο γιά τό ἀνώτερο. Αὐτό ἀποδεικνύει ἡ λαχτάρα τῶν παιδιῶν νά μάθουν καί νά μιμηθοῦν τούς ἥρωες. Μόνο πού τά παιδάκια ἐντρυφοῦν σήμερα στούς ψεύτικους ἥρωες: Χάρι Πότερ, Ταρζάν, Σούπερμαν, στάρ τηλεόρασης. Κι αὐτό ἐν μέρει κατανοεῖται. Ὅμως, τό νά μεγαλώνεις καί νά ἀσχολεῖσαι ἀκόμη μέ τούς ψεύτικους ἥρωες καί νά μήν ἀναζητᾶς νά γνωρίσεις τούς ἀληθινούς, αὐτό εἶναι ἀνοησία. Ἡ κίνηση τῆς ψυχῆς πρός τόν Θεό εἶναι ἔμφυτη. Ὅταν δένεσαι μέ τά κάτω τότε ἡ ψυχή πιέζεται, μπλοκάρεται ἡ πρός τά ἄνω πορεία της καί σκάει. Νιώθει ψυχοπλάκωμα. Δηλαδή πλακώνεις τήν ψυχή ὅταν τήν δένεις μέ τά γήινα.
180. Ἡ καρδιά μας ἤ θά εἶναι παρανάλωμα τοῦ πονηροῦ ἤ παρανάλωμα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ.
181. Ὅταν γιά τά πέντε λάθη σου φᾶς πέντε ξυλιές, ξοφλᾶς τήν ἁμαρτία. Ἄν φᾶς δυό τρεῖς ξυλιές παραπάνω, παίρνεις καί λίγο μισθό. Ἄν ὅμως φᾶς πολλές ξυλιές, χωρίς νά ἔχουν προηγηθεῖ λάθη, ἀλλά ἀντιθέτως πολλές θυσίες, τότε κάτι μεγάλο ἑτοιμάζεται γιά σένα. Ὁ Θεός θέλει νά σέ ταπεινώσει γιά νά σοῦ δώσει μεγάλα καί χαριτωμένα πράγματα. Αὐτό συνέβη στή ζωή τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου. Οἱ συκοφαντίες, οἱ διωγμοί καί οἱ ταλαιπωρίες πού ὑπέστη, δέν ἀναλογοῦσαν στά λάθη πού ὡς ἄνθρωπος ἔκανε. Ὅμως ἔτσι ἔγινε μέγας Ἅγιος τοῦ αἰώνα μας. Τό ἴδιο συμβαίνει στή ζωή ἑνός νέου μοναχοῦ πού ὅσο εὐεργετεῖ, τόσο ξύλο τρώει. Μήπως κάτι μεγάλο ἑτοιμάζει ὁ Θεός μέσα ἀπό αὐτόν;
182. Μοῦ εἶπε μία κυρία: «Ἔβαψα τό σπίτι μου γιά νά εἶναι καθαρό». Τῆς λέω: «Τίς καρδιές μας πότε θά τίς βάψουμε; Αὐτές ὅμως θέλουν πολλά χέρια πέρασμα. Δηλαδή πολύ ξύλο». «Τί ξύλο, πάτερ;» μοῦ λέει ἡ κυρία. «Νά, ἡ ἀρρώστια δέν εἶναι ξύλο; Ἡ πτώχεια, ὁ πικρός λόγος πού σοῦ λέει ὁ ἄλλος, ὁ χωρισμός. Ὅλα αὐτά σέ ταπεινώνουν, σοῦ μαλακώνουν τήν καρδιά καί βοηθοῦν νά καθαριστεῖ».
183. Μάστιγες τῆς ἐποχῆς μας: α) τά τριαντάφυλλα (ἡ γυναίκα) ἔμειναν χωρίς ἀγκάθια καί εἶναι παραποτισμένα, μέ ἀποτέλεσμα εὔκολα νά κόβονται καί νά γίνονται κτῆμα τοῦ ὁποιουδήποτε τυχοδιώκτη καί β) τά λουλουδάκια (παιδιά) τά ποτίζουμε συνεχῶς (εὐκολίες, χάδια) μέ ἀποτέλεσμα στούς δυνατούς ἀέρηδες νά ξεριζώνονται ἀλλά καί στίς νηνεμίες νά μαραζώνουν.
184. Ὅταν ἐμεῖς θέλουμε ἀλλά δέν μποροῦμε νά τραβηχτοῦμε ἀπό τίς γήινες προσκολλήσεις στίς ὁποῖες κολλᾶμε σάν στρείδια, τότε ἀρχίζει νά μᾶς τραβάει ὁ Θεός. Οἱ θλίψεις, οἱ μελαγχολίες, τά διαζύγια, οἱ ἀρρώστιες, ἡ πτώχεια, οἱ ἀρρώστιες εἶναι αὐτά τά τραβήγματα τοῦ Θεοῦ πού μας βοηθοῦν νά ξαγκιστρωθοῦμε ἀπό τό φθαρτό κόσμο καί νά ποθήσουμε τή μόνιμη οὐράνια πατρίδα μας καί τόν Θεό. 186. Ὁ πιό ἀνάλαφρος, ξεκούραστος καί ἑλκτικός ἄνθρωπος εἶναι ὁ ἀνιδιοτελής. Δηλαδή αὐτός πού δέν ἔχει κτητικότητα καί σέβεται τήν ἐλευθερία τοῦ συνανθρώπου του. Δέν πλησιάζει τόν συνάνθρωπό του γιά νά ἀποσπάσει κάτι ἀπ’ αὐτόν, γι’ αὐτό καί δέν τόν καταπιέζει. Μόνο ὁ ἀνιδιοτελής μπορεῖ νά σέβεται τήν ἐλευθερία τοῦ συνανθρώπου του.
185. Ἀγαπάω σημαίνει προτιμῶ νά ταπεινωθῶ ἀπό τό ἀφεντικό μου γιατί καθυστέρησα στή δουλειά παρά νά πληγώσω τόν συνάνθρωπό μου πού θέλει νά μοῦ πεῖ τόν πόνο του καί μέ πετᾶ ἔξω ἀπό τό πρόγραμμά μου.
186. Ὅσο μειώνεται ἡ κτητικότητα αὐξάνεται ἡ ἑλκτικότητα. Εἶναι πιό ἑλκυστικός καί ἀναπαυτικός ὁ μή κτητικός. Ὁ κτητικός ὅταν εἶναι ἀπέναντί σου στερεῖ ἕνα τμῆμα τῆς ἐλευθερίας σου, ἀποσπᾶ κάτι ἀπό τήν ὕπαρξή σου καί γίνεται ἀπωθητικός.
187. Ἡ καρδιά τοῦ Ἁγίου μοιάζει μέ βαθύ ποτάμι. Ἀθόρυβα κυλάει στίς ρεματιές καί ὅσο ἀνταριασμένο εἶναι στήν ἐπιφάνεια, στό βάθος του διατηρεῖ τήν ἀπέραντη ἠρεμία καί εἰρήνη, τόν πλοῦτο τοῦ βυθοῦ. Ὁ Ἅγιος μέσα στή «βαθιά» καρδιά του ἔχει τήν εἰρήνη, τή χαρά, τή γαλήνη τοῦ Χριστοῦ, παρ’ ὅτι ὁ νοῦς του συχνά ζεῖ φοβερές φουρτοῦνες ἀπό αὐτά πού βλέπει καί ἀκούει. Ποιός διασφαλίζει τή βαθιά εἰρήνη στόν Ἅγιο; Ἡ ἀνιδιοτελής ἀγάπη. Ἅγιος εἶναι αὐτός πού κανένας λογισμός καί καμιά εἰκόνα δέν μπορεῖ νά διώξει ἀπό τήν καρδιά του τήν ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη.
188. Ἡ καλύτερη εὐχή πού θά μπορούσαμε νά δώσουμε σέ ἄνθρωπο: «εὔχομαι καλή συντριβή τῆς καρδιᾶς, γιά νά δέχεσαι στήν ψυχή σου τήν ἐντριβή (τά χάδια) τῆς χάριτος». Ὅταν συντρίβεται ἡ καρδιά, εἶσαι πολύ προνομιοῦχος.˙ γλιτώνεις ἀπό ἄλλες ἐξωτερικές συντριβές, ὅπως ἀσθένειες, συκοφαντίες, ἐξορίες, χωρισμούς κλπ. Ὅταν λέμε συντριβή, ἐννοοῦμε «σφάξιμο» καρδιᾶς. Πλῆγμα βαθύ πού ἔχει πόνο δυνατό. Αὐτό τό σφάξιμο στούς κοσμικούς προέρχεται ἀπό τόν ἀνεκπλήρωτο σαρκικό ἔρωτα, στούς πνευματικά ἀρχαρίους ἀπό τή συναίσθηση τῶν ἁμαρτιῶν καί στούς προχωρημένους ἀπό τόν πόθο γιά θεῖο ἔρωτα. Τό «κοσμικό σφάξιμο» συνήθως προκαλεῖ κατάπτωση, μελαγχολία, ἀπογοήτευση, ἀνορεξία, ἐνῶ τό πνευματικό σέ κάνει ὑπερδραστήριο γιά ἔργα ἀγάπης καί φιλανθρωπίας.
189. Ἡ καρδιά εἶναι τό ἱερό βῆμα τοῦ ἀνθρώπου. Ὅταν μέ τίς ἁμαρτίες μας τή λεηλατοῦμε καί ἱεροσυλοῦμε πάνω της, τότε αὐτή ἐπαναστατεῖ. Ταραχή τῆς καρδιᾶς εἶναι ἡ ἐπανάστασή της ὅταν τή λεηλατοῦμε μέ τίς ἁμαρτίες μας. Τό ἱερό βῆμα ὁ ἄνθρωπος τό τιμᾶ, τό σέβεται καί δέν ἐπιτρέπει σέ τίποτα ἀκάθαρτο νά εἰσέλθει. Μέσα ἐκεῖ τελεῖται τήν ἀναίμακτη θυσία τοῦ Θεανθρώπου. Μέσα ἐκεῖ προσφέρεται ὁ ἴδιος ὁ Κύριος στούς προσερχομένους. «Σέβομαι καί τιμῶ τήν καρδιά μου» σημαίνει πώς δέν ἐπιτρέπω σέ κανένα ἀκάθαρτο λογισμό νά εἰσέλθει σέ αὐτή. Τότε ἡ καρδιά μου χαίρεται γιά τήν τιμή πού τῆς κάνουμε καί ἀνανεοῦται συνεχῶς.
190. Εἶπα σέ ἕναν ἄντρα ὅταν μοῦ δήλωσε πώς ὁ γάμος εἶναι ἐλευθερία: «Ὁ γάμος εἶναι ἐλευθερία ὅταν ἕνας ἀπό τούς δυό συζύγους εἶναι σκλάβος, δηλαδή ἔχει νεκρώσει τό θέλημά του. Σήμερα πού καί οἱ δυό σύζυγοι ζοῦν μέ τό ἐγώ τους καί τά θελήματά τους εἶναι δυσκολοκατόρθωτο ἔργο ἡ συζυγία».
191. Ὅταν ζεῖς σέ ἕναν τόπο πού δέν ἔχει χάρη καί ὁ τόπος αὐτός δέν σέ ἀναπαύει ἀλλά σέ ταπεινώνει, τότε ὁ Θεός σέ προετοιμάζει γιά τή Χάρη.
192. Μίλησα γιά πέντε λεπτά μέ τήν καθηγουμένη τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Χρυσοπηγῆς Χανίων, τή μοναχή Θεοξένη, στούς διαδρόμους τῆς Σιβιτανιδείου Σχολῆς. Ἀφορμή ἦταν ἕνα συνέδριο μέ θέμα «Ἀειφορία καί ἀνάπτυξη» πού διοργάνωσε τό Γραφεῖο Νεότητος τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν. Ἦταν καί ἄλλοι γύρω μου. Μπορῶ νά πῶ γιά αὐτήν τά ἑξῆς : Ἐκρηκτική στό συμμάζεμά της, γλυκύτατη στή συστολή της, εὐκίνητη στό μοναχικό κουκούλωμά της, ἐνθουσιώδης στά πονεμένα μάτια της, ἐπιστήμων στήν ἁπλότητά της, παρατηρητική στό ἀπόμακρό της. Σκέφτηκα πώς μόνο ὅποιος λειτουργεῖ τό δεύτερο συντελεστή τῶν παραπάνω προτάσεων μπορεῖ νά χαίρεται τόν πρῶτο.
193. Ὅποιος πονάει πολύ γιά τά ξένα παιδιά καί γιά τίς ἁμαρτίες του, δέν πονάει ἀπό τά δικά του παιδιά (πνευματικά ἤ σαρκικά).
194. Ὅποιος δέν λαχταράει γιά τόν Χριστό, λαχταρᾶ ἀπό τό διάβολο.
195. Μακάριος καί πετυχημένος εἶναι ὁ ἄνθρωπος τοῦ ὁποίου συνεχῶς ἡ συνείδηση, ἡ φωνούλα τοῦ Θεοῦ, κεντρίζει τήν καρδιά γιά τήν ἀπόκτηση τῶν ἀνωτέρων καί καλυτέρων.
196. Ὅσο αὐξάνεται τό ἐνδιαφέρον γιά κάτι, ὑποχωρεῖ ἡ κούραση κι ἡ νύστα.
197. Ἕως πότε παλληκάρια θά ζοῦμε σάν χαζά, γεμάτοι μέ ἀγκάθια, τσουκνίδες καί καρφιά; Μέ αὐτά τά λόγια θά ξεκινοῦσε σήμερα ὁ Ρήγας Φεραῖος τό Θούριό του (Ὡς πότε παλικάρια νά ζοῦμε στά στενά, μονάχοι σά λιοντάρια, στίς ράχες στά βουνά).
198. Ἕως πότε οἱ ἑταιρίες καί οἱ τράπεζες θά συγχωνεύονται γιά οἰκονομικά ὀφέλη καί οἱ ἄνθρωποι δέν θά χωνεύονται; Εἶπεν ὁ Κύριος: «Τά παιδιά τοῦ αἰῶνος τούτου εἶναι φρονιμότερα τῶν παιδιῶν τῆς Βασιλείας».
199. Ἅγιος εἶναι ὁ ἄνθρωπος πού ξεπέρασε καί νέκρωσε τή σαρκικότητα, τό σαρκικό φρόνημα καί ἔζησε μέ τό πνεῦμα του ἐν τῷ Θεῷ, γιά τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους. Αὐτοί πού ἁγίασαν δέν ἁγίασαν γιατί ἦσαν συνεπεῖς στίς σαρκικές τους σχέσεις, ἀλλά γιατί ἀπό μεγάλη, ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη γιά τόν Θεό καί τόν συνάνθρωπο τίς ξεπέρασαν. Σέ αὐτή τή ζωή μᾶς δείχνει τό δρόμο ἡ Ἄννα ἡ προφήτιδα. Λέγει ὁ Λουκᾶς στό Εὐαγγέλιό του: ««Καί ἦν Ἄννα προφῆτις… αὕτη προβεβηκυῖα ἐν ἡμέραις πολλαῖς, ζήσασα ἔτη μετά ἀνδρός ἑπτά ἀπό τῆς παρθενίας αὐτῆς, καί αὐτή χήρα ὡς ἐτῶν ὀγδοήκοντα τεσσάρων, ἥ οὐκ ἀφίστατο ἀπό τοῦ ἱεροῦ νηστείαις καί δεήσεσι λατρεύουσα νύχτα καί ἡμέραν˙ καί αὕτη αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ἐπιστᾶσα ἀνθωμολογεῖτο τῷ Κυρίω καί ἐλάλει περί αὐτοῦ πᾶσι τοῖς προσδεχομένοις λύτρωσιν ἐν Ἱερουσαλήμ» (Λούκ. β΄ 36-38). Ἡ Ἄννα ἑφτά χρόνια δούλεψε τή σαρκικότητα καί κατόπιν μέχρι τά βαθιά γεράματα δούλεψε γιά τό Θεό καί ἔγινε προφήτης.
200. «Σπάνιο νά βρεῖς γυναίκα νά μήν ζηλεύει. Ἀλλά ἅμα τήν βρεῖς τότε ἡ καρδιά της εἶναι περιβόλι, παράδεισος» (Μοναχή Θέκλα).
201. Τοῦ Θεοῦ τά πράγματα τά ἀποφεύγεις ἀπό ταπείνωση καί σέ κυνηγοῦν. Ἄν ὁ Θεός θέλει νά σοῦ δώσει κάτι, τότε κι ἄν δέν τοῦ δίνεις σημασία καί τό ἀποφεύγεις, αὐτό θά ἔρθει. Π.χ. Τό ὄνειρο πού εἶδε ἡ μοναχή Πελαγία μέ τήν Παναγία τῆς Τήνου. Τρεῖς φορές δέν ἔδωσε σημασία στό ὄνειρο καί ἡ Παναγία τήν κυνηγοῦσε. Τήν πίεζε νά σκάψει γιά νά βρεῖ τήν εἰκόνα Της στό χωράφι τοῦ Δοξαρᾶ.
202. Εἶπεν ὁ Κύριος: «Ὁ δοκῶν ἑστάναι βλεπέτω μήν πέσῃ». Μέσα στήν ἱστορία αὐτός ὁ λόγος ἔχει διαχρονική δύναμη. Κλασική περίπτωση ὁ Τιτανικός. Τό πιό μεγάλο ὑπερωκεάνιο τῆς ἐποχῆς του, «ὁ ἀβύθιστος» ὅπως τό ἀποκαλοῦσαν, βυθίστηκε στό παρθενικό του ταξίδι τέσσερις μέρες μετά τόν ἀπόπλου, στίς 14-15 Ἀπριλίου 1912. Τό θεωροῦσαν τό μεγαλύτερο πλοῖο τῆς ἐποχῆς κι ὅπως ἰσχυρίζονταν οἱ κατασκευαστές του ἦταν ἀδύνατο νά βυθιστεῖ. Αὐτή ἡ σιγουριά στηριζόταν στά 16 στεγανά διαμερίσματά του καί στό διπλό πυθμένα του. Ὁ καπετάνιος Ἔντουραντ Σμίθ σίγουρος γιά τό ἀβύθιστο τοῦ πλοίου ἀγνόησε τά τηλεγραφήματα πού εἰδοποιοῦσαν ὅτι ὑπῆρχαν στήν περιοχή μεγάλα κι ἐπικίνδυνα παγόβουνα. Ὁ «Τιτανικός», τό ἀβύθιστο πλοῖο, σέ μερικές ὧρες ἦταν ἕνα «θλιβερό λείψανο» στά βάθη τῆς θάλασσας. «Ὑπῆρξαν κι ἄτομα πού πίστεψαν σέ «προφητικά» ὄνειρα πού εἶχαν δεῖ κι ἀκύρωσαν τό εἰσιτήριό τους, μέ ἀποτέλεσμα νά γλιτώσουν τό θάνατο, ὅπως ὁ ἐπιχειρηματίας Κόναν Μίντελτον καί ὁ Βρετανός μηχανικός πλοίων Κόλιν Μακντόναλτ» (Ἱστορία εἰκονογραφημένη, τ. 452, Φεβρουάριος 2006, σ. 93). Ἔτσι ἐπαληθεύεται ἡ παροιμία πού λέει ὅτι ὅποιου τοῦ μέλλει νά πνιγεῖ, ποτέ του δέν πεθαίνει. Βέβαια ἐν προκειμένω 1563 ἄτομα πνίγηκαν στά παγωμένα νερά τοῦ Βόρειου Ἀτλαντικοῦ, ὅμως γιά αὐτούς πού δέν εἶχε τελειώσει τό λάδι στό καντήλι, γιά αὐτούς πού δέν εἶχε ἦρθε ἡ ὥρα τους, ἡ Θεία Πρόνοια τούς προστάτεψε. Ὁ μηχανικός πού ἀντικατέστησε αὐτόν πού δέν πῆγε ἐξαιτίας «προφητικοῦ» ὀνείρου, βρῆκε τραγικό τέλος.
203. Ὅ, τι μᾶς ἀπορροφᾶ, μᾶς ἀποσπᾶ ἀπό τόν Θεό. Ὁ νοῦς τοῦ Ἁγίου δέν ἀποσπᾶται ἀπό τόν Θεό, ἔστω κι ἄν παρατηρεῖ ἤ διαβάζει ἕνα βιβλίο ἤ τρώει ἤ συνομιλεῖ. Λένε οἱ πατέρες: «νοῦς ἀποστάς ἀπό τοῦ Θεοῦ δαιμωνιώδης καθίσταται ἤ βοσκηματώδης ἤ βορβορώδης».
204. Τά παλιά χρόνια οἱ Ἅγιοι ἀσχήμαιναν ἤ ἔκρυβαν τή σωματική καί τήν ψυχική ὀμορφιά τους γιατί ἤθελαν νά ἀρέσουν στόν Θεό. Φόραγαν φτωχικά ροῦχα, ἔκαναν τούς σαλούς, ἀναζητοῦσαν ταπεινά διακονήματα (ὅπως ὁ Ἀλέξανδρος ὁ Καρβουνιάρης, μετέπειτα Ἐπίσκοπος Κομάνων ἀπό τόν Ἅγιο Γρηγόριο τό θαυματουργό, ἐπίσκοπο Νεοκαισάρειας), πωλοῦνταν θεληματικά δοῦλοι σέ πλούσιους γιά νά κηρύττουν τό Χριστό (ὅπως ὁ Σεραπίων ὁ Σινδόνιος), ἀναζητοῦσαν ἀφιλόξενες περιοχές καί ἐγκατέλειπαν θεληματικᾶ τίς ἀνέσεις. Σήμερα προσπαθοῦμε μανιωδῶς νά ὀμορφύνουμε ἤ νά προβάλουμε τή σωματική καί τήν ψυχική ὀμορφιά μας, νά ὀμορφαίνουμε τήν ὀμορφιά μας μέ ψεύτικα καί ἀνθυγιεινά καλούδια. Νά προσελκύουμε τήν προσοχή τῶν ἀνθρώπων, νά ἐπιδιώκουμε τίς εὐκολίες, νά ἀναζητᾶμε τίς ἀνέσεις καί τόν εὔκολο τρόπο ζωῆς.
205. Ὅταν δέν θές τίποτα ἀπ’ τόν κόσμο, ὁ Θεός σέ βγάζει στόν κόσμο. Ὅταν βγαίνεις στόν κόσμο, χωρίς νά ἔχεις πεθάνει γιά τίς ἐπιθυμίες του, τότε δέν σέ βγάζει ὁ Θεός στόν κόσμο ἀλλά ἄλλοι παράγοντες, ἰδιοτελεῖς. Ἄς προσέξουμε ὅλοι ἐμεῖς οἱ ἱεραπόστολοι πού δέν ἔχουμε πεθάνει γιά τόν κόσμο, μήπως εἴμαστε αὐτόκλητοι καί ἄλλοι λόγοι φιληδονίας, φιλοδοξίας ἤ φιλαργυρίας μᾶς σπρώχνουν στό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου.
206. Ὑγιής, ἐλεύθερος καί χαρούμενος ἄνθρωπος εἶναι αὐτός πού δέν προσδοκᾶ τίποτα ἀπό τούς ἀνθρώπους. Ὁ ἄνθρωπος πού προσδοκᾶ κάτι εἶναι κουραστικός, πιεστικός, ἀποκρουστικός, κτητικός, γκρινιάρης, ζηλιάρης, παραπονιάρης καί ἁρπακτικός. Ὁ ἄνθρωπος πού ἐμπιστεύεται τή ζωή του στόν Θεό, πού προσδοκᾶ καί προσβλέπει μόνο στόν Θεό εἶναι ἑλκτικός καί εὐσυμπάθητος. Τά ἀηδονάκια πού δέν προσδοκοῦν τίποτα χαίρεσαι νά τά ἀκοῦς, νά τά παρατηρεῖς καί νά τά προσεγγίζεις. Ὁ ἄνθρωπος πού δέν προσδοκᾶ τίποτα ἀπό τούς ἀνθρώπους λαμβάνει πολλά ἀπό τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους ὅπως ὁ πατήρ Πορφύριος, Μέγας Βασίλειος καί ἄλλοι.
207. Ὅταν κάτι κάνεις ἀπό εὐχαρίστηση, κάποτε θά τό ἐγκαταλείψεις ὅταν αὐτό σέ λυπήσει ἤ σέ πληγώσει. Ὅταν κάτι κάνεις ἀπό πόνο καί ἀγάπη θυσιαστική, δέν θά τό ἐγκαταλείψεις ποτέ ὅσο καί ἄν σέ δυσκολεύει. «Ἡ ἀγάπη οὐδέποτε ἐκπίπτει», ὅπως λέει καί ὁ θεῖος Παῦλος. Ἄραγε σήμερα παντρευόμαστε γιά νά σταυρώσουμε τά πάθη μας καί νά συμπονέσουμε ὁ ἕνας τόν ἄλλον ἤ γιά εὐχαρίστηση; Ἐπειδή ἡ πλειοψηφία παντρεύεται γιά νά εὐχαριστηθεῖ, γι’ αυτό ἔχουμε δυστυχῶς τόσα πολλά διαζύγια. Ἕνας ἱερέας πού μπαίνει στήν ἐνορία γιά νά σταυρωθεῖ προκειμένου νά ἀναπαύσει καί νά βοηθήσει τό ποίμνιό του, ὅσο ξύλο καί ἄν φάει δέν πρόκειται νά φύγει. Ἄν ὅμως εἰσέλθει γιά νά βολευτεῖ, μέ τίς πρῶτες ταλαιπωρίες θά κλοτσήσει καί ἔτσι δέν θά δρέψει τούς καρπούς τῶν μόχθων του.
208. Ἡ ἀνιδιοτέλεια μέ τήν ἰδιοτέλεια συχνά μπερδεύονται. Τά ὅρια αὐτῶν τῶν δυό εἶναι δυσδιάκριτα. Ποῦ τελειώνει ἡ μία καί ποῦ ἀρχίζει ἡ ἄλλη μόνο ἕνας διορατικός μπορεῖ νά ἐντοπίσει. Π.χ. α) μπορεῖ δέκα φορές ἀνιδιοτελῶς καί ἱεροκρυφίως νά καθαρίζεις ἕνα ἐκκλησάκι μέσα στή νύχτα χωρίς νά σέ βλέπει κανείς. Ἄν ὅμως βγάλεις πίκρα ἐπειδή αὐτό κάθε βράδυ εἶναι λίγο ἀκάθαρτο ἀπό τή λειτουργική του χρήση κάτι δέν πάει καλά. β) σέ καλεῖ δέκα φορές στό σπίτι του κάποιος καί πᾶς καί τίς δέκα κόβοντας τό θέλημά σου˙ μέ χαρά θυσιάζεσαι χωρίς νά προσδοκᾶς τίποτα ἀπό αὐτόν. Μία φορά ὅμως τοῦ λές νά πᾶτε κάπου καί δέν ἔρχεται. Τότε λυπᾶσαι, πικραίνεσαι, ἀγανακτεῖς. Λές, ἀχάριστος αὐτός. Ἐγώ τόσες φορές πῆγα σπίτι του, αὐτός μία φορά δέν μέ ἀκολούθησε. Νά, πάλι βγῆκε ἰδιοτέλεια. Ξέχασες ὅτι σύμφωνα μέ τόν Ἀπόστολο Παῦλο ἡ Ἀγάπη οὐδέποτε ἐκπίπτει.
209. Ἄλλο κάνω κάτι ἀπό ἀγάπη ἤ ἀνάγκη καί ἄλλο ἀπό εὐχαρίστηση ἤ ἀλαζονεία. Ἄλλο βάφομαι καί νιώθω καραγκιόζης γιατί ἔτσι μέ θέλει ὁ ἄντρας μου γιά νά μήν χωρίσω, καί ἄλλο βάφομαι ἀπό εὐχαρίστηση καί ὑπερηφάνεια. Τό ἕνα εἶναι ἀγαπητική θυσία καί εὐλογεῖται ἀπό τόν Θεό, τό ἄλλο εἶναι ἀλαζονεία καί τραβάει τόν πειρασμό. Ἄλλο περνάω τό κόκκινο φανάρι ἀπό ἀνάγκη γιά νά σώσω δυό ἀνθρώπους καί ἄλλο ἀπό εὐχαρίστηση καί μαγκιά. Τό ἴδιο ἔργο ἑπομένως μπορεῖ νά εἶναι θεϊκό ἤ σατανικό. Ὅταν τό κάνω βγάζοντας τόν ἑαυτό μου ἀπό αὐτό, μόνο καί μόνο γιά νά γλυκάνω τούς ἄλλους, εἶναι θεϊκό. Ὅταν τό κάνω γιά νά εὐχαριστηθῶ μόνο ἐγώ χωρίς νά ὑπάρχει ἀνάγκη ἤ κάποιος λόγος, εἶναι ἐγωιστικό, δαιμονικό, κτητικό.
210. Εἶπε σέ σύναξη κληρικῶν ὁ γλωσσολόγος τῆς ἐποχῆς μας καί πρύτανης τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης: «Ἡ Κυριακή προσευχή, τό Πάτερ ἡμῶν… ἔχει γλώσσα, ποίηση, ρυθμό. Ἔχει τροπικότητα, ἔχει συναίσθημα, ἔχει τρεῖς εὐχές, τρία αἰτήματα καί μία προστακτική. Ἔχει τή μεγαλύτερη ρυθμικότητα: Ἁγιασθήτω…., ἐλθέτω…, γεννηθήτω…. Ἐπιμένω στούς φοιτητές μου πώς ἔχουν τήν ἴδια συντακτική δομή. Λιτή προσευχή μέ εὐθυβόλο λόγο. Ἔχει δηλωτικότητα καί ἀμεσότητα καί περνάει βαθιά νοήματα… Στόν τέταρτο αἰώνα οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, αὐτοί οἱ γίγαντες τοῦ πνεύματος κάνουν γλωσσική ἐπιλογή. Εἶναι γνῶστες τῆς φιλοσοφίας, τῆς ρητορικῆς. Ἐπιλέγουν ὡς γλώσσα τή λόγια γλώσσα τῆς ἐποχῆς, τήν Ἀττικιστική. Συμφιλιώνουν τήν Ἑλληνική γλώσσα μέ τή θρησκεία τοῦ Χριστιανισμοῦ. Τότε γίνεται τό πάντρεμα Χριστιανισμοῦ καί Ἑλληνικῶν γραμμάτων… Ὁ λόγος τοῦ Εὐαγγελίου ἔχει ἁπλό ἦθος, ἀμεσότητα, ὑποδειγματικά ἐπικοινωνιακός. Μέ ἄμεσο τρόπο, μέ παραβολές, μέ παρομοιώσεις, μέ εἰκόνες, μέ εὐθύ λόγο καί ἄμεσο ἐπικοινωνεῖ μέ τόν κόσμο. Εὐθύβολος, ἐπικοινωνιακός, εἰλικρινής, ὑποδειγματικός λόγος. Ἡ γλώσσα τοῦ Παύλου λόγια, ἀπαιτητική, πιό δύσκολη… Ἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου, ἡ Ἀλεξανδρινή κοινή, ἡ δημοτική ἐκείνης τῆς ἐποχῆς. Σέ ὅλα αὐτά συνέβαλε ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος πού ἅπλωσε τήν Ἑλληνική γλώσσα σέ ὅλον τόν κόσμο καί ἔτσι διαμόρφωσε τό δημοτικίζον ὕφος…».
211. Ὅταν δένεσαι μέ τόν ἀναλλοίωτο Θεό, νιώθεις πώς δέν ἀλλοιώνεσαι. Ὅταν δένεσαι μέ τή φθορά, φθείρεσαι καί τραβᾶς φθορά στήν ψυχή σου. Δέν σοῦ φταίει ὁ Θεός, ὅταν δέν σέ χορταίνουν τά φθαρτά καί νιώθεις κενό, πλήξη, μοναξιά. Ὅταν γιά παράδειγμα, βάζεις σάν στόχο καί πόθο ζωῆς νά ἀποκτήσεις ἕνα σπίτι κι ὅταν τό ἀποκτήσεις αὐτό δέν μπορεῖ νά σέ παρηγορήσει στίς δυσκολίες τῆς ζωῆς, δέν σοῦ φταίει ὁ Θεός ἀλλά τό ἄψυχο σπίτι πάνω στό ὁποῖο εἶχες ἐπενδύσει τήν ἐπιτυχία σου. Ὁ Θεός σέ περιμένει γιά νά σέ γλυκάνει, νά σέ γεμίσει μέ τήν παρουσία Του, νά σοῦ δώσει νόημα ζωῆς. Ἄν ἐσύ τοῦ γυρίζεις τήν πλάτη καί δένεσαι μέ πρόσκαιρα ἀγαθά, αὐτά φταῖνε πού δέν σέ χορταίνουν κι ὄχι ὁ Θεός. Ἕνας εἶναι ὁ πόθος μας, ἡ ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, οἱ καρποί, δηλαδή, τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στή ζωή μας˙ ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη.
212. Ἡ Ὀρθοδοξία ἔχει μεγαλεῖο πού δέν τό συναντᾶς σέ καμία ἄλλη θρησκεία ἤ φιλοσοφία. Ἀπό τήν κατάκριση σέ ἀνεβάζει στήν κατανόηση καί ἀπό ἐκεῖ στά ὕψη τῆς Συσταύρωσης πού φέρνει καί τή Συνανάσταση. Τό Εὐαγγέλιο λέει πώς ἄν συμπάσχουμε μέ τόν Χριστό θά συναναστηθοῦμε μέ Αὐτόν. Ἑπομένως, παίρνοντας τόν πόνο τοῦ συνανθρώπου μας ἀποκτᾶμε τίς προϋποθέσεις τῆς Συνανάστασης μέ τόν ἀδελφό καί τόν Χριστό. Μία κατανόηση βουδιστικοῦ τύπου δέν σώζει τόν συνάνθρωπο. Μπορεῖς οὐσιαστικά νά βοηθήσεις ὅταν νιώσεις βαθιά μέσα σου τό χρέος τοῦ συνανθρώπου σου σάν δικό σου. Αὐτό προϋποθέτει μία δυνατή, ἔνθεη καρδιά, ἀπελευθερωμένη ἀπό συναισθηματικά δεσμά. Νά λυπᾶσαι παθητικά γιά τό συνάνθρωπό σου ὄχι μόνο δέν ὠφελεῖ ἀλλά μπορεῖ καί νά σέ βλάψει, νά σέ ρίξει ψυχικά. Χρειάζεται ἕνας ἐσωτερικός συναγερμός, μία κινητοποίηση ὅλων τῶν δυνάμεών σου, νά βρεθοῦν τρόποι γιά ἐπίλυση τῶν προβλημάτων. Αὐτή τή σπουδαία φράση, πού ἕνας μοναχός εἶπε μία φορά, μόνο ἔνθεοι καί λεβέντες ἄνθρωποι μποροῦν νά τήν ποῦν: «Πῶς μπορεῖς νά κοιμᾶσαι ἥσυχος ὅταν ὁ ἀδελφός σου χρωστάει;» Ἑπομένως, τό «σ’ ἀγαπῶ», πού λέμε σήμερα, μπορεῖ νά μήν ἔχει καμία σχέση μέ τήν ἀληθινή ἀγάπη, πού σημαίνει πεθαίνω ἐγώ, γιά νά ζήσει ὁ ἀδελφός. Συγχωρῶ τόν ἐχθρό μου σημαίνει τόν χωράω μέσα μου, τόν θέλω στήν καρδιά μου, νά κάνουμε ὅλοι παρέα μέ τόν Χριστό πού κατοικεῖ μέσα μου. Αὐτό εἶναι τό ἦθος τοῦ Χριστοῦ, τό μοναδικό καί ἀνεπανάληπτο.
213. Ὅταν τσαλακώνεις τίς λέξεις ἀπαγγέλοντάς τες, τσαλακώνεις τήν ψυχή σου. Ὅταν τίς διαβάζεις ὄμορφα καί καθαρά, τήν ὀμορφαίνεις καί τή γλυκαίνεις
214. Ὅταν δέν προσδοκᾶς τίποτα, ἀγαπᾶς πολύ τόν Θεό καί ἐνδιαφέρεσαι μόνο γιά τούς ἄλλους, τότε δέν ἀπογοητεύεσαι ἀπό τίποτα, δέν φοβᾶσαι τίποτα, εἶσαι ἐλεύθερος καί ὅλο τό σύμπαν δουλεύει γιά σένα. Ἀκόμα καί ὁ διάβολος. Κλασικό παράδειγμα ὁ Ἅγιος Νεκτάριος.
215. Ὁ ἑωσφόρος μετέδιδε τή θεότητα στίς ἄλλες ταξιαρχίες, στά ἄλλα ἀγγελικά τάγματα καί ὅλα πήγαιναν καλά. Ὅταν θέλησε νά οἰκειοποιηθεῖ καί νά κρατήσει τή θεότητα γιά τόν ἑαυτό του ξέπεσε. Τό ἴδιο ἔπαθαν καί οἱ πρωτόπλαστοι καί ὁ νεότερος γιός στήν παραβολή τοῦ Ἀσώτου. Τό ἴδιο παθαίνει καί ὁ ἀνθρώπινος ὀργανισμός ὅταν ἕνα μέλος θέλει νά κρατήσει κάτι μόνο γιά αὐτό. Ἄν γιά παράδειγμα ἡ καρδιά κρατήσει τό αἷμα γιά τόν ἑαυτό της τότε θά πεθάνουν τά ἄλλα ὄργανα καί στό τέλος καί ἡ καρδιά. Τό ἴδιο μπορεῖ νά πάθει καί τό στομάχι ἄν κρατήσει τίς τροφές μόνο γιά αὐτό. Ἑπομένως ἄν κρατήσεις κάτι μόνο γιά σένα, κάποτε θά ξεπέσεις πολύ. Ἄν ὁ ἥλιος κράταγε γιά τόν ἑαυτό του ὅλη αὐτή τήν ἐνέργεια καί θερμότητα, ὁ κόσμος μας θά πάγωνε ἀλλά καί ὁ ἴδιος ὁ ἥλιος στό τέλος θά ἔσκαγε ἀπό «ὑπερθέρμανση».
216. Ὅταν ποθήσεις μόνο γιά σένα κάτι γήινο, τότε ἀποκτᾶ ἐξουσία πάνω σου ὁ διάβολος. Συνέχεια θά σέ στενοχωρεῖ μέσα ἀπ’ αὐτό τό γήινο καί ἔτσι θά σοῦ ἀποσπᾶ τό νοῦ ἀπ’ τόν Θεό. Μία θά στό κρύβει, μία θά στό χαλάει, μία θά στό προβάλλει πανέμορφο. Ἔτσι θά σέ πετάει ἀπό τή χαρά στή λύπη καί θά σέ διατηρεῖ σέ ἔνταση καί ταραχή. Ὁ Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ διά Χριστόν Σαλός ἔκαψε ἅπαξ καί διαπαντός τόν Ἑωσφόρο ὅταν τοῦ πέταξε τό ράσο, λέγοντάς του : «πειρασμέ, οὔτε αὐτό εἶναι δικό μου. Δέν μοῦ ἀνήκει. Εἶναι τοῦ Θεοῦ».
217. Ὁ Ἅγιος εἶναι βιαστικός στήν ἡσυχία του. Ὁ ἀκατέργαστος πνευματικά εἶναι νωθρός στήν ἡσυχία του. Ἅγιος εἶναι αὐτός πού τρέχει ἰλιγγιωδῶς γιά τήν ἐπίτευξη τοῦ στόχου καί μόλις βρεῖ ἀδιαπέραστο ἐμπόδιο, πατάει «χειρόφρενο» κι ἀλλάζει μέ χαρά κατεύθυνση. Ὁ Ἅγιος ὅταν βιάζεται εἶναι ἥσυχος ψυχικά, κι ὅταν ἡσυχάζει βρίσκεται σέ βαθιά ἐγρήγορση. Δυστυχῶς σήμερα, ὁ κόσμος, οἱ ρυθμοί τῆς ζωῆς, τό ἀφύσικο φυσικό περιβάλλον μέ τά τσιμέντα, ἡ φυγοπονία καί ἡ τεμπελιά μᾶς ἔκαναν νά λειτουργοῦμε τελείως ἀντίθετα ἀπό τούς ἁγίους. Ὅταν βιαζόμαστε βγάζουμε ἔντονο ἄγχος καί νευρικότητα κι ὅταν ἡσυχάζουμε γινόμαστε πλαδαροί, νωθροί καί πολλές φορές μελαγχολοῦμε.
218. Ἕνας σύγχρονος Γέροντας ἔγραψε ἕνα βιβλίο μέ τίτλο: «Ἡ ζωή Του, ζωή μου». Δηλαδή, ἐπαναλάμβανε τό λόγο τοῦ θείου Παύλου «ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δέ ἐν ἐμοί Χριστός». Σήμερα οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι θέλουν νά συζοῦν. Ὅμως, ἄν δέ ζοῦν ἐν Χριστῷ δέν μποροῦν νά συζοῦν. Ὁ Πάριος σ’ ἕνα τραγούδι λέγει: «Μετά ἀπό σένα ζῶ». Κι ἐγώ δέν θά ‘θελα νά συζῶ, ἀλλά μετά ἀπό τόν Χριστό νά ζῶ. Ἄν ζοῦμε μέ τόν Χριστό, πραγματικά τό τραγούδι τοῦ Πάριου ἐπαληθεύεται. Θά θέλουμε νά ζοῦν πρῶτα οἱ ἄνθρωποι καί μετά ἐμεῖς. Αὐτή τή λεβεντιά εἶχαν ὅλοι οἱ Ἅγιοι. Γι’ αὐτό κι ὁ π. Παΐσιος ὅταν ἦταν φαντάρος στόν πόλεμο τοῦ ’40, ἤθελε νά ζεῖ μετά ἀπό τούς ἄλλους στρατιῶτες. Ἔλεγε: «Θά μπῶ ἐγώ στήν πρώτη γραμμή τοῦ μετώπου καί, ἄν χρειαστεῖ, νά σκοτωθῶ ἐγώ παρά ἐσεῖς οἱ ὑπόλοιποι πού ἔχετε οἰκογένειες καί παιδιά. Καλύτερα νά σκοτωθῶ μία φορά ἐγώ παρά νά μέ σκοτώνει συνέχεια ἡ συνείδηση ὅτι μποροῦσα νά σᾶς σώσω καί δέ σᾶς ἔσωσα».
219. Ἐξομολογοῦμαι: «Οἱ ἡδονές τῆς Καλυψῶς (τοῦ κόσμου τούτου) ὅσο κι ἄν θέλουν νά μοῦ καλύψουν τή συνείδηση καί νά μέ κάνουν νά ξεχάσω τήν Ἰθάκη–Παράδεισο, δέν ἀναπαύουν τήν ψυχή μου. Εἶμαι θλιμμένος κι ὀδυρόμενος στά δαιδαλώδη σπήλαια τῆς περιοχῆς μου. Ἡ νοσταλγία τοῦ Χριστοῦ κατατρώγει τά σωθικά μου».
220. Ὁ πανοικτίρμων Θεός ὅλα τά ἁμαρτήματα μέ μεγάλη εὐκολία τά συγχωρεῖ, ὅταν ὁ ἄνθρωπος μετανοεῖ. Ὅμως παρακολουθεῖ κι ὅλες μας τίς πράξεις. Κι ἡ πιό ἀσήμαντη ἁμαρτία τόν ἐνοχλεῖ, ὅπως τό καθαρό μάτι πού ἐνοχλεῖται ἀπό τό πιό μικρό σκουπιδάκι. Γι’ αὐτό καί οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μᾶς συνιστοῦσαν νά μήν κρατᾶμε μέσα μας οὔτε ἕνα λογισμό. Ὁ λογισμός μοιάζει μέ τήν εἰσβολή ἑνός ἀόρατου μικροβίου στόν ὀργανισμό. Ἄν δέν γίνει πνευματικός συναγερμός προσευχῆς γιά νά ἐξοβελιστεῖ ὁ λογισμός, τότε αὐτός μπορεῖ νά προκαλέσει βαριά ἀσθένεια στήν ψυχή. Ξέρουμε ἀπό τήν ἰατρική πώς τό σῶμα μας διαθέτει ἀμυντικά ὅπλα ἐναντίον τῶν μικροβίων, ὅπως τόν πυρετό. Ἡ ψυχή μας φροντίσαμε νά ἀποκτήσει τά δικά της ἀμυντικά ὅπλα; (προσευχή, μνήμη Θεοῦ).
221. Ζοῦμε τήν κάθε μέρα σάν μία καινούργια ἡμέρα; Ἄν συνέβαινε αὐτό θά ’μασταν χαρούμενοι. Ὅμως πολλές φορές ἡ καινούργια μέρα σέρνει πίσω της πολλές παλαιές μέρες, τίς προλήψεις καί τίς ἀγχωτικές ἀναμνήσεις τοῦ παρελθόντος. Εἶναι σπουδαῖο πράγμα κάθε καινούργια μέρα τούς ἀνθρώπους πού συναντᾶς νά τούς βλέπεις ὡς «καινούργιους» ἀνθρώπους χωρίς τή μνήμη τοῦ παρελθόντος. Θά μπορεῖς ἔτσι νά λειτουργεῖς καλύτερα βλέποντάς τους ὡς δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ. Ἡ καλοσύνη πού θά δείχνεις θά συμβάλει ὥστε κι αὐτοί νά γίνονται καλοσυνάτοι καί συμπαθεῖς. Αὐτό δέν σημαίνει πώς θά εἶσαι ἀδιάφορος γιά τά παθήματα τῶν ἀνθρώπων ἀλλά σοῦ δίνει τίς προϋποθέσεις νά μπορεῖς καλύτερα νά τούς βοηθᾶς καί γιά νά βοηθήσεις ἕναν ἄνθρωπο πρέπει νά εἶσαι χαρούμενος, ἐνθουσιώδης, δυνατός. Ὅταν σέ ἔχει ἀποβλακώσει ὁ πειρασμός μέ κατάθλιψη, στενοχώρια, ἀβάσταχτη λύπη καί δέν μπορεῖς νά σύρεις τά πόδια σου, πῶς θά βοηθήσεις τούς ἄλλους; Πάντοτε ὅταν ὁ νοῦς μας πάει στά ἀρνητικά πού ἔχει ὁ ἄλλος, δεχόμαστε ἕνα τρύπημα στήν καρδιά καί κινδυνεύουμε νά τήν μπλοκάρουμε μέ αὐτά.
222. Ἡ διώρυγα τοῦ Παναμᾶ ἑνώνει δυό ὠκεανούς, τόν Ἀτλαντικό μέ τόν Εἰρηνικό. Ἀπό τόν Ἀτλαντικό τά πλοῖα ἀνεβαίνουν τμηματικά μέ τή βοήθεια δεξαμενῶν πρός τόν Εἰρηνικό. Σέ κάθε δεξαμενή πού μπαίνουν, αὐτή κλείνει, γεμίζει νερό καί τά μεταφέρει σέ μία ὑψηλότερη δεξαμενή κ.λπ. Στή ζωή μας πολλές φορές γιά νά περάσουμε ἀπό τά κατώτερα πρός τά ἀνώτερα, εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νά δουλέψουμε μέ τό σύστημα τῶν «δεξαμενῶν». Ἡ ζωή μας περνᾶ ἀπό διάφορες φάσεις. Σέ κάθε φάση ζοῦμε ἄλλες ἐμπειρίες, ἄλλες σχέσεις, ἄλλες καταστάσεις. Ὅταν ἔχουμε φύγει ἀπό μία φάση δέν εἶναι πρέπον νά κολλᾶμε στήν ἴδια. Ἔχοντας συνεχῶς τόν πόθο γιά τά ἀνώτερα ἀγαθά, δεχόμαστε ὅ,τι μᾶς παρουσιάζει ἡ θάλασσα τοῦ βίου, ἀξιοποιώντας το κατά τόν καλύτερο τρόπο καί ἔτσι ἀνοιγόμαστε πρός τό τέρμα.
223. «Στή βράση κολλάει τό σίδερο». Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δέχεται μέσα του τό πῦρ τῆς θεότητας, τή θερμουργό χάρη τοῦ Θεοῦ, ἡ ἀνθρώπινή του φύση κολλάει στή θεϊκή φύση καί γίνεται ἕνα πνεῦμα (ἀνάκραση). Ὁ ἄνθρωπος τότε γίνεται κατά χάριν θεάνθρωπος.
224. Τά πάθη δέν μᾶς συμφέρει νά τά κόβουμε ἀλλά νά τά μεταμορφώνουμε. Ἕνα ἄγριο δέντρο, ὅσο τό κλαδεύεις, τόσο φουντώνει. Ἄν ὅμως δέν τό ποτίζεις, αὐτό σιγά σιγά θά μαραθεῖ καί θά πέσει ἀπό μόνο του. Μήν ἔχεις τήν ἀπαίτηση ἐνῶ ποτίζεις τά πάθη μέ τίς ἡδονικές τροφές, τόν πλούσιο ὕπνο, τό ἅπλωμα τῶν αἰσθήσεων, τά φανταχτερά ροῦχα καί τίς ἀνέσεις, αὐτά νά σταματήσουν νά σέ ταλαιπωροῦν καί νά σέ τηγανίζουν. Ὅσο προσπαθεῖς νά τά κόβεις, τόσο αὐτά θά φουντώνουν. Χρειάζεται ἄλλη τακτική. Νά τούς κόψεις «τό νερό» μέ τή νηστεία, τόν πειθαρχημένο ὕπνο, τό συμμάζεμα τῶν αἰσθήσεων, τήν κακοπάθεια, τή φυλακή τοῦ νοῦ, τήν προσευχή, καί τότε αὐτά ἀπό μόνα τους θά μαραθοῦν καί θά ἐξασθενήσουν.
225. Ἐλευθερία εἶναι νά χαίρεσαι τή σχέση σου, νά χαίρεσαι καί τόν χωρισμό σου. Νά χαίρεσαι μέσα στούς πολλούς, νά χαίρεσαι καί στή μοναξιά σου. Αὐτή ἡ χαρά εἶναι σταθερή καί μόνιμη, γιατί δέν ἔρχεται ἀπό τό περιβάλλον σου, ἀλλά πηγάζει ἀπό τήν ταπεινή κι ἀπαλλαγμένη ἀπό τούς βίαιους λογισμούς καρδιά σου. Ὡς γνωστόν, οἱ μεγαλύτεροι βιαστές τῶν ἀνθρώπων εἶναι οἱ λογισμοί. Κι ὅταν σέ βιάζουν οἱ λογισμοί, ὑποφέρεις, ὅπως ὅταν βιάζουν τό σῶμα σου. Ἡ ταχεία ἐξόντωση τῶν λογισμῶν ἀπό τό πεδίο τοῦ νοῦ εἶναι ὕψιστη καί σπουδαιοτάτη ἐργασία. Μία ἐργασία πού γεμίζει χαρά τόν ἄνθρωπο. Σ’ αὐτή τήν ἐργασία ἐξειδικεύτηκαν οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας. Φάρμακα γιά τήν ἐξόντωση τῶν λογισμῶν εἶναι ἡ προσευχή, ἡ μυστηριακή ζωή, ἡ πρόθυμη ὑπακοή, ἡ ὑπερνίκηση τῆς τεμπελιᾶς καί τῆς ὀκνηρίας μέ τή διαρκῆ ἐργασία.
226. Πότε ἡ καρδιά μας εἶναι χαρούμενη; Ὅταν ὁ νοῦς μας εἶναι ἔνθεος. Ὅταν ὁ νοῦς κατακλύζεται ἀπό θεῖα νοήματα καί τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ ἑδρεύει σέ αὐτόν. Τότε εὐφραίνεται καί μεταλαμπαδεύει τή χαρά καί στήν καρδιά. Ὁ Ὀδυσσέας ζεῖ στίς ἀπολαύσεις τῆς Καλυψῶς, ὅμως εἶναι θλιμμένος καί ὀδυρόμενος. Ὁ νοῦς του εἶναι μακριά ἀπό τήν Ἰθάκη, ἀπό τόν Παράδεισο δηλ. τῶν ἀρετῶν καί τῶν θείων ἐννοιῶν, γι’ αὐτό καί ἡ καρδιά του πάσχει καθώς εἶναι ἐγκλωβισμένη στά δαιδαλώδη σπήλαια τῶν ἡδονῶν. Οἱ ἡδονές πού εἶναι ἐγκόσμιες δέν μποροῦν νά χαροποιήσουν τό νοῦ γι’αὐτό καί ἡ καρδιά εἶναι θλιμμένη καί ὀδυρόμενη. Ἔτσι, ἐνῶ πολλά πράγματα φαινομενικά μᾶς ἀρέσουν, λίγα ὅμως μᾶς χαροποιοῦν τήν καρδιά.
227. «Τήν ἐξ ὕψους δύναμιν τοῖς μαθηταῖς Χριστέ, ἕως ἄν ἐνδύσησθε, ἔφη, καθίσατε ἐν Ἱερουσαλήμ, ἐγώ δέ ὡς ἐμέ Παράκλητον ἄλλον. Πνεῦμα τό ἐμόν τέ καί Πατρός ἀποστελῶ ἐν ᾧ στερεωθήσεσθε». Σέ παρακαλῶ, Χριστέ μου, δῶσε τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, νά μέ στερεώσει στή διακονία μου, γιά νά ἐπιτελέσω σωστά τό χρέος μου, πού δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Διαφορετικά, ἄμεσα, Χριστέ μου, δῶσε μου εὐκαιρίες νά καθίσω σέ μία νέα Ἱερουσαλήμ, σέ μία μονή, σέ ἕναν ἅγιο τόπο, γιά νά λάβω τήν ἐξ ὕψους δύναμη. Μετά κάνε μέ ὅ,τι θέλεις, Θεέ μου.
228. Προσευχή ἐξομολόγησης: Χριστέ μου, ἡ καρδιά μου σοῦ ἀνήκει. Ἕνα ἔργο ἔχω νά κάνω, νά σοῦ προσφέρω ὁλόκληρη τήν καρδιά μου. Χριστέ μου, ὁ διάβολος συνεχῶς, προσπαθεῖ νά τή σύρει πρός τά κάτω, πρός τά πρόσκαιρα, τά ἐφήμερα, τά ταραχώδη. Μέ τίς ἀναποδιές, τίς κατηγορίες, τίς δυσκολίες, τίς ἀσθένειες, τή φτώχεια, τούς πειρασμούς, τίς προκλήσεις, ὁ ἀντίδικος μάχεται νά ἁρπάξει τήν καρδιά μας, νά τήν λιντσάρει, νά τήν ἀποσπάσει ἀπό τήν πρός τά ἄνω πορεία της, νά τήν ἀποσυντονίσει, νά τήν κομματιάσει, νά χάσει τή συνοχή της καί νά τήν κάνει κουρέλια. Νά τήν ξεχειλώσει, νά τήν κάνει ἄταρη, μαλθακή καί πλαδαρή, ἄτονη καί στενόχωρη. Νά χάσει τήν ἐνέργειά της καί τήν ἐκρηκτικότητά της, γιά νά μήν μπορεῖ νά διώξει οὔτε ἕναν κακό λογισμό ἀπό τόν νοῦ. Κύριε, τήν καρδιά μου συμμάζεψε, δῶσε τή παντοδύναμη αὔρα τῆς χάριτός σου, τό θεῖο σου ἐμφύσημα, γιά νά ἀναγεννηθεῖ, γιά νά γιατρευτεῖ ἀπό τίς πληγές τοῦ ἐχθροῦ, γιά νά γίνει καθαρή, νέα, δυνατή, ὁλόλαμπρη. Ἡ καρδιά μου, Κύριε, ἀπό τίς ἀλλεπάλληλες ἐπιθέσεις, εἶναι «συντετριμμένη καί τεταπεινωμένη», διαλυμένη καί χτυπημένη, πεπιεσμένη, στυμμένη, χωρίς ἱκμάδα καί σπιρτάδα. «Καρδίᾳ καθαρᾷ κτίσον ἐν ἐμοί ὁ Θεός» βροντοφωνεῖ ὁ Δαβίδ, «καί πνεῦμα εὐθές ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου». Ἔλα, Κύριε, καί ἐγκαίνισε μέ τό πνεῦμα σου μία νέα καρδιά μέσα μου, πού θά πάλλεται ἀπό ἀγάπη γιά Σένα καί τούς ἀνθρώπους. Μία ἀνοιχτή, ἀφράτη, γλυκιά, ἤρεμη, χαρούμενη καρδιά.
229. Ἀγώνας γιά πολιτική ἑνότητα. «Πήραμε τή ζωή μας λάθος». Χτυπήσαμε τό κακό, τό σκοτάδι, τήν ἄθεη διανόηση καί εἰσπράξαμε σκληρή ἀνταπόδοση. Ὁ π. Πορφύριος ἔλεγε: «Ὅταν μωρέ πετᾶς πέτρες στόν ἐχθρό, αὐτός σοῦ ρίχνει χειροβομβίδες». Οἱ ἡγέτες μας πετροβολοῦν ὁ ἕνας τόν ἄλλο καί τά λαμόγια αὐξάνουν τήν ἐπικίνδυνη δράση τους. Νά ὁ ὑγιής δρόμος. Ὀμορφαίνεις τό χῶρο σου μέ τό καλό, μέ τό φῶς τοῦ Χριστοῦ, καί τό σκοτάδι ὑποβαθμίζεται. Τότε ὅλοι θά δοῦν τή διαφορά καί θά στραφοῦν πρός τό φῶς. Ὁ Κύριος τί λέει; «Οὕτω λαμψάτω τό φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν τά καλά ἔργα καί δοξάσουσι τόν πατέρα ὑμῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς». Δέν τούς εἶπε νά χτυπήσουν τό σκοτάδι ἀλλά νά γίνουν ἕνα φῶς. Γιά νά πετύχω τήν ἑνότητα μέ ἕναν μοναχό, ἀποφάσισα θεληματικᾶ νά μειωθῶ, νά κρυφτῶ, νά κάνω ἕνα βῆμα πίσω. Ἔτσι λειτουργῶ ἁρμονικά μαζί του καί ἡ συνεργασία αὐξάνει. Καί βρισκόμαστε στόν ἴδιο ἀγωνιστικό στίβο. Ποιός ἄραγε πολιτικός εἶναι ἕτοιμος νά κάνει πίσω, γιά νά καμαρώσει τόν ἀντίπαλό του; Ποιός παραδέχεται τήν ἀνωτερότητα τοῦ ἀντιπάλου; Τό μόνο πού ζοῦμε εἶναι ἕνας στεῖρος κομπλεξικός πόλεμος. Ποιός πολιτικός ἀγωνίζεται στό πλευρό τοῦ ἀντιπάλου του ἡγέτη προκειμένου νά πάει καλά αὐτός ὁ τόπος καί νά ἐπιτευχθεῖ ἡ ἑνότητα;
230. Ἡ δύναμη τῆς εὐλογίας. Μέ τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ ὁ Δαβίδ νίκησε τόν Γολιάθ. Χωρίς αὐτήν ὁ Γολιάθ ἡττήθηκε ἀπό τόν Δαβίδ. Ζητᾶμε τήν εὐλογία τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Ἐπισκόπου, τοῦ ἱερέα. Βαθιά ὅμως μέσα μας δέν ἔχουμε αἰσθανθεῖ πόσο μεγάλη δύναμη ἔχει ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας. Κάποιοι χριστιανοί θέλουν τήν εὐλογία τοῦ Ἀρχιεπισκόπου γιά νά προαχθοῦν. Αὐτή ἡ εὐλογία, ἄν δέν συνδυάζεται μέ τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, δέν ἔχει διάρκεια. Δέν καρποφορεῖ ἔργο ἁγιότητος ψυχῶν. Ὁ Ἰωσήφ στήν Π. Διαθήκη πού εἶχε τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, πέρασε μέσα ἀπό ἔσχατες ταπεινώσεις καί ἀδικίες, διώχθηκε ἀπό τά ἀδέλφια του, ἀλλά στό τέλος κυριάρχησε σέ ὅλη τήν οἰκουμένη, σάν δεξί χέρι τοῦ Φαραώ. Τό ἴδιο συνέβη καί στή σύγχρονη ἐποχή μέ τόν Ἅγιο Νεκτάριο. Κυνηγημένος ἀπό τό κατεστημένο τοῦ περιβάλλοντός του, διαλύθηκε κοινωνικά, οἰκονομικά καί ἐκκλησιαστικά, καί ἔγινε ὁ Ἅγιος του 20ου αἰώνα. Ἀξίζει νά θυσιάσουμε τά πάντα, ἀρκεῖ νά ἀποκτήσουμε τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας. Ἕνα παιδί τοῦ Γέροντα Πορφύριου δέχθηκε τήν εὐλογία αὐτοῦ τοῦ μεγάλου σύγχρονου θεοφόρου Γέροντα καί πορεύεται μές στόν κόσμο δίχως νά ἐπηρεάζεται ἀπό τήν ἁμαρτία. Ὁ Γέροντας Πορφύριος τοῦ εἶχε πεῖ: «Νά σέ εὐλογήσω, νά ἔρθει ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, μήπως καί μᾶς ξεπεράσεις ὅλους»...
231. Νά ἀγωνίζεσαι γιά ὅλους μέ φιλότιμο, νά μήν προσδοκᾶς τίποτα καί θά τά λάβεις ὅλα. Ἔτσι κινεῖται ὁ Ἅγιος.
232. Μέσα στή λαχτάρα νά τελειώσεις τίς πιό ἀσήμαντες διακονίες, βλέπεις συνεχῶς τό χέρι τοῦ Θεοῦ νά κεντάει τά καλύτερα γιά σένα. Εἶναι ἡ πιό σπουδαία πρόταση γιά τή ζωή ἑνός ἀνθρώπου πού θέλει νά πετύχει. Αὐτό συμβαίνει γιατί στίς ἀσήμαντες δουλειές λειτουργεῖς μέ ἀνιδιοτέλεια. Κι ὅπως λέει ὁ π. Πορφύριος «τό ἀνιδιοτελές τραβάει τή χάρη τοῦ Θεοῦ».
233. Μοῦ εἶπε κάποια μητέρα γιά τόν γιό της πού ταλαιπωρεῖται: «Ὁ καλός καλό δέν ἔχει». Τῆς ἀπάντησα: «Ὁ ἀνιδιοτελής ὅμως πάντοτε ἔχει καλό, γιατί τραβάει τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Ἐγώ ποτέ δέν ζημιώθηκα ὅταν ἔκανα χωρίς νά προσδοκῶ τίποτα, μόνο ἀπό φιλότιμο ὅσο ἀκραῖο κι ἄν ἦταν. Κάποια λάθη στή ζωή μου ἔγιναν ὅταν ἔκανα τό καλό ἀπό τό ὁποῖο κάτι προσδοκοῦσα γιά μένα. Τό καλό μου δηλαδή μέ ἐξέθετε ὅταν εἶχε ἴχνη ιδιοτέλειας. Ὁ π. Παΐσιος ὡς φαντάρος ἀπό λεβεντιά ἔμπαινε πάντα στήν πρώτη γραμμή τοῦ πολέμου. Προτιμοῦσε νά σκοτωθεῖ αὐτός παρά οἱ ἄλλοι στρατιῶτες πού εἶχαν οἰκογένειες. Κι ὁ Θεός φύλαξε κι αὐτόν καί ὅλο τόν λόχο ὅπου ὑπηρετοῦσε. Κανείς δέν σκοτώθηκε».
234. Ὁ διάβολος πρῶτα σέ ἀνασταίνει (δόξα, πλοῦτοι, ἡδονές, γρήγορες ἐπιτυχίες). Κατόπιν σέ σταυρώνει (τύψεις, πάθη, λογισμοί, στενοχώριες, ἀνελευθερία, ψυχολογικά). Ὁ Χριστός πρῶτα σέ σταυρώνει (ξενιτεία, ἄσκηση, νηστεία, ὑπακοή, προσευχή) καί μετά σέ ἀνασταίνει (ἐλευθερία, εἰρήνη καρδιᾶς, ἐλπίδα).
235. Ὁ Ἑωσφόρος ἔγινε διάβολος καί γέννησε τήν κόλαση, ὅταν θέλησε νά κρατήσει ὅλη τή θεότητα γιά τόν ἑαυτό του. Ἔτσι γεννήθηκε ἡ κτητικότητα πού εἶναι ἡ δαιμονική κατάσταση. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος θέλει νά κρατήσει ἀποκλειστικά γιά τόν ἑαυτό του τά ὑλικά ἤ τά πνευματικά ἀγαθά, ἐξομοιώνεται μέ τόν διάβολο. Ὅσο ὁ Ἑωσφόρος μετέδιδε τό φῶς τῆς θεότητας στίς ἄλλες ἐννιά ἀγγελικές ταξιαρχίες, δέν ὑπῆρχε κανένα πρόβλημα. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος μοιράζεται τά ἀγαθά του μέ τούς συνανθρώπους του καί ζεῖ ἀλληλέγγυα, ὅλα πᾶνε καλά. Ὅποιος νέκρωσε τήν κτητικότητα καί ἔβγαλε τόν ἑαυτό του ἀπό τίς ἐνέργειές του δέν μπορεῖ νά ἁμαρτήσει. Γίνεται ἅγιος καί ἐνδιαφέρεται πρῶτα γιά τούς ἄλλους. Ἑνότητα εἶναι ἡ ὑπέρβαση τῆς κτητικότητας. Ὁ ἥλιος ἄν μαζέψει τή θερμότητά του στόν ἑαυτό του καί τήν κρατήσει κτητικά, θά σκάσει ἀπό τήν ὑπερθέρμανση καί ἡ ζωή στή γῆ θά σβήσει. Ὁ Θεός καί οἱ ἅγιοι ἄν κρατοῦσαν τή χάρη γιά τόν ἑαυτό τους θά «ἔσκαγαν» ἀπό τόν πόνο καί ὁ κόσμος θά πάγωνε ἀπό ἔλλειψη ἀγάπης.
236. Ὅποιος τολμάει ἀπό ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη νά κάνει κινήσεις πού τόν ἐκθέτουν σέ κίνδυνο, συγγενεύει μέ τόν Θεό. Ὁ Θεός ἀπό ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη τόλμησε νά δημιουργήσει τόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος στό τέλος τόν ἀνέβασε στό Σταυρό.
237. Ὅσα πιό πολλά ἀφήνεις στή γῆ γιά τόν Χριστό, τόσο περισσότερο μετά θάνατον σέ δοξάζει ὁ Θεός ἀπό τόν οὐρανό, ὅπως τόν Ἅγιο Δημήτριο. Ἀπό δούκας καί στρατηγός ὅλης της Θεσσαλίας κατέληξε στή φυλακή γιά τόν Χριστό. Σήμερα, στήν ἑορτή του ὅλος ὁ θρησκευτικός καί πολιτικός κόσμος τῆς Ἑλλάδας σπεύδει νά τόν προϋπαντήσει καί νά τόν προσκυνήσει. Στή Θεσσαλονίκη ὅπου εἶναι πολυοῦχος, τό χαριτόβρυτο λείψανό του εἶναι μία αἰώνια μαρτυρία γιά τή δύναμη τῆς εὐλογίας τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο πού τόν ἀγάπησε. Τό ἴδιο συνέβη στόν Ἅγιο Γεώργιο, στόν Ἅγιο Νεκτάριο καί σέ ἄλλους. Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, ἐνῶ θά μποροῦσε νά γίνει Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας, κατέληξε σέ ἕνα ταπεινό μοναστήρι τῆς Αἴγινας. Ὁ Ἅγιος Γεράσιμος Κεφαλληνίας, εὐγενικῆς καταγωγῆς, ἀπέκτησε ἐξουσία κατά τῶν δαιμόνων μετά ἀπό τήν πολύχρονη παραμονή του στήν Καψάλα τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἄγνωστος καί κρυμμένος στά ἀθωνικά δάση, γιά πέντε χρόνια ἔτρωγε μόνο νερόβραστα κολοκύθια.
238. Ὁ Θεός μέ τό ἕνα χέρι κρατάει τόν ἥλιο καί μέ τό ἄλλο τό καλέμι. Ὅλους θέλει νά τούς ζεσταίνει μέ τόν ἥλιο γιά νά προσφέρουν πλούσιο τόν καρπό τους. Ὅμως κάποιες πέτρινες καρδιές τίς πλησιάζει μέ τό καλέμι γιά νά τίς σπάσει καί νά τίς λειάνει. Δέν γίνεται ἀλλιῶς. Ἀφοῦ γίνουν ἀφράτες, σπέρνει τό θεῖο Του Λόγο. Μέ τό σκεπάρνι τῶν ἀσθενειῶν ἤ τῶν πειρασμῶν πολλές πέτρινες ψυχές μαλακώνουν. Κατόπιν οἱ ἀκτίνες τοῦ ἡλίου δουλεύουν ἀποτελεσματικότερα. Σέ μία πετρώδη καρδιά ὁ ἥλιος δέν μπορεῖ νά ἐργαστεῖ, διότι ὁ σπόρος δέν ἔχει περάσει τό ὑπέδαφός της. Χρειάζεται τό σκεπάρνι γιά νά βγοῦν οἱ πέτρες, τά ἀγκάθια, οἱ σβῶλοι. Μετά χρειάζεται καί ἡ βροχή καί ὁ ἥλιος. Ἡ ἀσθένεια μαλακώνει τόν ἄνθρωπο, τοῦ βγάζει τά ἀγκάθια τῆς σκληράδας, τῆς ἀποτομίας, τῆς κακίας, τῆς ἀντίδρασης, καί ἔπειτα ἡ χάρις δίνει τούς καρπούς της.
239. Κανείς φυλακισμένος δέν μπορεῖ νά ἐλευθερωθεῖ ἀπό μόνος του. Χρειάζεται κάποιος ἐλεύθερος, πού εἶναι ἔξω ἀπό τή φυλακή, νά τοῦ προσφέρει τήν ἐλευθερία. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τά πάθη. Κανείς δέν μπορεῖ νά ἐλευθερωθεῖ ἀπό τή φυλακή τῶν παθῶν. Χρειάζεται ἕναν ἐλευθερωτή. Ἕναν ἄνθρωπο πού εἶναι ἅγιος καί διορατικός γιά νά τόν βγάλει ἀπό τόν κλοιό τῆς ἁμαρτίας. Ὅσο καί νά χτυπιέται μέσα στή φυλακή τό πολύ πολύ νά τόν πνίξει περισσότερο καί νά ἀποκάμει. Μοναδικός ἐλευθερωτής εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός, πού εἶναι ἡ Ἀλήθεια. Ὁ ἴδιος εἶπε «γνώσεσθε τήν ἀλήθειαν καί ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς». Ὁ Δαβίδ φώναζε στόν Κύριο: «ἐξάγαγε ἐκ φυλακῆς τήν ψυχή μου». Ἤξερε ὁ Δαβίδ πώς μόνο ὁ Θεός θά μποροῦσε νά τόν βγάλει ἀπό φοβερά ἀδιέξοδα. Οἱ ψυχαναλύσεις ὅταν δέν σοῦ παρέχουν δυνατές λύσεις, ὑπάρχει κίνδυνος νά κάνουν τή φυλακή σου πιό ἀποπνικτική. Ἕνα τηλέφωνο νά πάρει ὁ φυλακισμένος στόν ἐλευθερωτή μέσα σέ λίγα λεπτά νιώθει τή χαρά τῆς ἐλευθερίας του. Ἡ προσευχή εἶναι τό τηλεφώνημα στόν Ἰησοῦ.
240. Ὅποιος μοιράζεται τά ἀγαθά μέ τούς ἄλλους, συγγενεύει μέ τόν ἑωσφόρο, πρίν τήν πτώση του. Ὅποιος κρατάει τά ἀγαθά μόνο γιά τόν ἑαυτό του ἤ τήν ὁμάδα του (ἐνορία, οἰκογένεια, μητρόπολη, μονή) συγγενεύει μέ τόν ἑωσφόρο μετά τήν πτώση του σέ διάβολο.
241. Τό θέμα δέν εἶναι νά ζήσουμε, ἀλλά ἄν μαρτυρήσουμε. Θά πεθάνουμε πού θά πεθάνουμε, τουλάχιστον νά πᾶμε ἡρωικά γιά νά ἔχουμε αὐτό πού εὔχεται ἡ Ἐκκλησία σέ κάθε ἀκολουθία της γιά τούς κεκοιμημένους: αἰώνιον μνημόσυνον. Πόσοι παιδομάρτυρες ὅπως ἡ Ἁγία Μαρίνα, ὁ Ἅγιος Δημήτριος, ὁ Ἅγιος Κήρυκος, ἡ Ἁγία Ρηνούλα ἔμειναν στήν ἱστορία, ἐνῶ αὐτοκράτορες λησμονήθηκαν!!
242. Ὅποιος μοιράζεται τήν μπουκιά του μέ τόν πτωχό συγγενεύει μέ τόν Θεό. Ὁ Θεός μοίρασε τήν «μπουκιά του», τά προσόντα του μέ τόν ἄνθρωπο καί «πτώχυνε» γιά νά μᾶς πλουτίσει.
243. Ὁ Χριστός μέ τή ζωή του καί τή διδασκαλία του γκρέμισε τά συναισθηματικά δέσμα καί τίς κλειστές συγγενικές ἐξαρτήσεις. Ὅλη ἡ πορεία του ἦταν ἕνα θεραπευτικό πλησίασμα στόν κάθε ἄγνωστο πληγωμένο ἄνθρωπο. Δυστυχῶς σήμερα ὅλος ὁ πλανήτης ὑποφέρει διότι ἔχουμε κλειδωθεῖ στή στενή ὁμάδα μας (οἰκογένεια, μοναστήρι, κόμμα, κράτος, ἐνορία) καί δέν νοιαζόμαστε καθόλου γιά τή διπλανή. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὁ μιμητής τοῦ Χριστοῦ πονοῦσε καί μοχθοῦσε γιά ὅλες τίς ὁμάδες-τοπικές ἐκκλησίες. Μᾶς καλεῖ νά τόν μιμηθοῦμε: «μιμηταί μοῦ γίνεσθε καθώς κἀγώ Χριστοῦ».
244. Ὅταν σέ πονάει τό νυχάκι τοῦ ποδιοῦ σου, σκύβει τό κεφάλι νά δεῖ τό πρόβλημα. Δέ λέει «ἐγώ εἶμαι κεφάλι, περιφρονῶ τό νυχάκι». Ἔτσι καί μέ τούς συνανθρώπους μας. Εἴμαστε μέλη τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν πονάει ἕνα μέλος, τά ὑπόλοιπα μέλη ὀφείλουν νά δείξουν ἐνδιαφέρον (Ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος).
245. Ὅταν φροντίζεις γιά τό ψωμί σου, εἶναι ὑλική ἀνάγκη. Ὅταν φροντίζεις γιά τό ψωμί τοῦ ἄλλου εἶναι πνευματικό πέταγμα.
246. Ὅσο περισσότερο στριμώχνεις καί παιδεύεις τό νοῦ σου στή μνήμη τοῦ Θεοῦ τόσο περισσότερο ἡ καρδιά σου χωράει γῆ καί οὐρανό.
247. Κόλαση. Σκέφτομαι μέ ἀνησυχία καί λαχτάρα: Ἄνθρωποι πού ἀπολαμβάνουν τά πάντα ἔχουν μοναξιές καί παίρνουν χάπια. Στόν οὐρανό πῶς θά γεμίζουν τό χρόνο τους καθώς θά ἀπουσιάζουν οἱ ψευτοηδονές τοῦ κόσμου τούτου καί δέν θά ἔχουν μνήμη Θεοῦ; Δέν θά ξέρουν σέ ποιόν νά ποῦν τόν πόνο τους, σέ ποιόν νά ἀπευθυνθοῦν κι ἄν σέ αὐτόν τόν κόσμο ἦταν κλεισμένοι στό ἐγωιστικό τους κέλυφος καί δέν μποροῦσαν νά συλλειτουργήσουν μέ τόν πλησίον τους, τότε εἶναι πού θά βράζουν στό ζουμί τους, καί τῶν θλίψεων αὐτῶν «οὐκ ἔσται τέλος». Ἐκεῖ θά εἶναι τό σκότος τό ἐξώτερον πού θά σέ πνίγει μέσα σέ μία ἀπέραντη μοναξιά καί ἐγκατάλειψη. Στήν ἄλλη ζωή ὅλα τά ὑποκατάστατα τοῦ Θεοῦ θά ἔχουν καταργηθεῖ καί τότε ἤ θά ζεῖς τόν Θεό σέ τέλεια κοινωνία μαζί του ἤ θά ζεῖς τό κενό καί τό χῶρο τόν ἀποπνικτικό, τό σκότος τό ψηλαφητό.
248. Ὁ Νοῦς εἶναι στό χέρι μας. Ἡ Καρδιά μας στό χέρι τοῦ Θεοῦ. Τό νοῦ μας μποροῦμε νά τόν παιδεύουμε, νά μήν τόν ἀφήνουμε ἐλεύθερο καί νά τόν γεμίζουμε μέ ὄμορφα θεῖα νοήματα, κρατώντας τον στή μνήμη τοῦ Θεοῦ. Τήν καρδιά μας ὅμως μόνο ἡ θεία χάρις μπορεῖ νά τήν ἀπαλλάξει ἀπό τίς ταραχές, τίς στενοχώριες, τούς φόβους, τίς δειλίες καί νά φέρει μέσα μας τούς καρπούς Της˙ τήν ἀγάπη, τή χαρά, τήν εἰρήνη... Γιά νά συμβεῖ αὐτό, πρέπει κι ἐμεῖς ἀπό τήν πλευρά μας νά βομβαρδίζουμε τήν καρδιά μας μέ χαριτωμένες εἰκόνες, μέ ὑγιεῖς σκέψεις καί κυρίως μέ τό γλυκόλαλο ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
249. Μετανοεῖ μόνο ὅποιος ἔχει βαθιά γνώση τῆς ἄπειρης ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. «Πολλοί ἔρχονται στό κελί μου, οἱ περισσότεροι θρησκευτικοί ἄνθρωποι κι ἐλάχιστοι ἐκκλησιαστικοί. Ὁ θρησκευτικός ἄνθρωπος ἐφαρμόζει κάποιες καλές πράξεις καί νομίζει πώς βαδίζει σωστά. Ἐξομολογεῖται καί βιάζεται νά τοῦ πῶ τί νά κάνει γιά νά νιώθει ἐντάξει. Ἐγώ σκύβω τό κεφάλι καί δέν μιλάω. Ὅμως προσεύχομαι καί νιώθω τήν ψυχή του πού ἀντιδρᾶ ἤ ἀγανακτεῖ. Ἐνῶ περιμένει νά τόν δικαιώσω ἐγώ τοῦ λέω: “Ἀπό ἕνα πτῶμα τί περιμένετε νά γίνει;” Ἄν δέν μᾶς ἀναστήσει μέ τή χάρη Του ὁ Χριστός, τίποτα δέν κάνουμε. Ὁ ἐκκλησιαστικός ἄνθρωπος νιώθει τό βαρύ χρέος του ἀπέναντι στήν ἄπειρη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί προσεύχεται διαρκῶς γιά ὅλους». (π. Πορφύριος)
250. Ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής φώναζε στόν Ἡρώδη γιατί βιαζόταν νά πάει στό μαρτύριο, νά τοῦ κόψουν τό κεφάλι γιά νά τοποθετήσει ὁ Χριστός τό δικό Του, πού εἶναι ἡ κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας (Κωνσταντῖνος Γρηγοριάδης).
251. Οἱ ἐπιτυχίες σου θά σέ ἀνεβάσουν ψηλά. Στό ὕψος ὅμως θά κρατηθεῖς ἀπό τόν χαρακτήρα σου. Χαρακτήρας εἶναι ὅ,τι κάνεις ὅταν δέν σέ βλέπει κανείς.
252. Ἄν ὁ Θεός εἶναι ἕνα πρόσωπο δέν θά ἔπρεπε νά ἐπιθυμεῖ γιά ἐμᾶς νά ζοῦμε σέ κοινωνία ἀγάπης. Κι αὐτό γιατί δέν μπορεῖς νά ζητᾶς ἀπό κάποιον νά κάνει κάτι τό ὁποῖο ἐσύ δέν τό ἔχεις ἐνῶ εἶσαι παντοδύναμος. Ἄν ὁ Θεός ἦταν ἕνα πρόσωπο τότε, πρίν δημιουργήσει τόν κόσμο ἔπρεπε νά ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του καί μόνο, ναρκισσιστικά καί αὐτοερωτικά. Τά τρία πρόσωπα τῆς Θεότητας ἀλληλοπεριχωροῦνται, ἔχουν ἕνα θέλημα, μία ἐνέργεια, τήν ἑνότητα τῆς ἀγάπης.
253. Οἰκογένεια; Ἡ διά τῆς συνυπάρξεως ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν π.χ. ὑπακοῆς, ταπείνωσης, θυσιαστικῆς ἀγάπης, ὑπομονῆς καί ἡ προσφορά αὐτῶν ἔξω ἀπό τήν οἰκογένεια. Αὐτόν τόν ὁρισμό θά ἔδινε ὁ Χριστός σύμφωνα μέ τόν εὐαγγελικό του λόγο.
254. Πολλές φορές ὁ Χριστός φαίνεται πώς εἶναι πεθαμένος στή ζωή μας καί σταυρωμένος ἀπό τίς ἁμαρτίες μας. Ὅμως αὐτός σιωπηλά ἐργάζεται στόν Ἅδη τῶν καρδιῶν μας. Πασχίζει νά ἀναστήσει τίς νεκρές δυνάμεις μας. Ὅπως τότε. Φάνταζε νεκρός πάνω στό Σταυρό ἐν μέσω δυό ληστῶν. Ὅμως αὐτός βρισκόταν στόν Ἅδη κι ὁδηγοῦσε στόν Παράδεισο ψυχές πού ἦταν φυλακισμένες στούς σκοτεινούς θαλάμους του γιά αἰῶνες.
255. Εἶπα σέ κάποιον: Μετά τή μία δουλειά καπάκι νά γίνει ἡ δεύτερη. Καί συμπλήρωσα: Καί βέβαια καπάκι διότι ἄν τό μπουκάλι μείνει χωρίς αὐτό θά ἐξατμιστεῖ ἡ σπιρτάδα τῆς μπύρας. Γέλασε ὁ ἄγνωστος καί συνέχισα. Ἡ ἀδράνεια πού μεσολαβεῖ μεταξύ δυό δουλειῶν ἐξατμίζει τήν ἐνέργειά μας, εἰσάγει στό νοῦ λογισμούς καί σκέψεις. Ὁ π. Πορφύριος στό Ἅγιον Ὄρος διατηροῦσε τή σπιρτάδα καί τή χάρη του, διότι ἔκανε τίς δουλειές ἀπνευστί, μονοφύσει, χωρίς νά διακόπτει τήν ἔντασή του. Ἡ ἀξία τῆς ταχύτητας στίς δουλειές εἶναι μεγάλη. Εἰς ἐπίρρωσιν αὐτῶν παραθέτω μία ἐμπειρία. Τό Μ. Σάββατο εἶχα κοιμηθεῖ μόνο τρεῖς ὧρες καί εἶχε προηγηθεῖ ἡ ἀλάδωτη νηστεία τῆς Μ. Παρασκευῆς. Τό πρωί τέλεσα τόν ἑσπερινό μετά τῆς θείας Λειτουργίας τοῦ Μ. Βασιλείου, τήν πρώτη Ἀνάσταση ὅπως λένε. Ἤμουν ἐν ἐγρηγόρσει γιατί εἶχα τό νοῦ μου καί στό ψαλτήρι καί στήν προσκομιδή καί στήν ἀκολουθία καί στό θυμιατό. Δέν στάθηκα λεπτό. Παρατήρησα ὅτι εἶχα δύναμη ψυχῆς καί φωνή βαθιά ἔντονη καί σταθερή. Ἄλλες φορές πού εἴμαστε ἀρκετοί ἱερεῖς καί συλλειτουργοῦμε, κάθομαι λίγο καί νιώθω νά χάνω τή σπιρτάδα μου. Πόσο μεγάλη εἶναι ἡ δύναμη τῆς ἐγρήγορσης καί τῆς ψυχικῆς ἔντασης, ἡ ὁποία ἐνισχύεται ἀπό τίς δουλειές καί τίς πολλαπλές διακονίες; Μερικές φορές ξεκουράζεσαι καί μετά νιώθεις πιό κουρασμένος.
256. Ὅποιος μπαίνει στή διαδικασία νά ἀσχολεῖται μέ τά σύν καί τά πλήν τῶν λογισμῶν δηλαδή μέ τούς κακούς καί καλούς λογισμούς κινδυνεύει νά τοῦ ἀνάψουν τά λαμπάκια ἤ νά πάθει μπλακάουτ πνευματικό. Οἱ λογισμοί θέλουν περιφρόνηση καί νά μᾶς κατέχει μία σκέψη, ὁ Ἰησοῦς Χριστός˙ τό γλυκό πρόσωπό Του καί ὁ πανίσχυρος Σταυρός Του. Τότε ὁ Θεός θά πληροφορεῖ μέσα μας μέ σταθερότητα καί βεβαιότητα τό θέλημά Του γιά ἐμᾶς.
257. «Ἕλληνας εἶστε, πάτερ;». «Ἕλληνας ἀπό ξένο τόπο. Ἀπό τή γῆ».
258. Ἀγάπη εἶναι νά ἑτοιμάζεις γιά μένα τόν παράδεισο, ἐνῶ σέ σταυρώνω. Αὐτό ἔκανε ὁ Χριστός γιά τούς σταυρωτές Του.
259. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι τραγική περίπτωση. Προτιμᾶ νά τσαλακώνεται ἀπ’ τά πάθη του καί νά ὁδηγεῖται στή φθορά τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματός του, παρά νά ταπεινώνεται ἀπ’ τούς ἀνθρώπους καί νά ὁδηγεῖται στή μακαρία ταπείνωση καί στόν παράδεισο. Καί ἄς λέγει ὁ Κύριος: «Οὐαί ὑμῖν ὅταν καλῶς ὑμᾶς εἰπωσιν πάντες οἱ ἄνθρωποι».
260. Κάποιος φώναζε γιατί οἱ ὀρθόδοξοι κάνουν διάλογο μέ τούς δυτικούς καί τόν ἐνοχλοῦσε ὁ οἰκουμενισμός. Τοῦ εἶπα: «Ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι ἔχουμε τήν ἀλήθεια ἀλλά δέν τήν κατέχουμε. Δηλαδή γνωρίζουμε τίς ἀλήθειες τῆς πίστεως ἀλλά δέν γνωρίζουμε τήν ἀλήθεια πού εἶναι ὁ Χριστός. Λέει ὁ π. Πορφύριος: “Ὡραῖα τά λέει ὁ ἱεροκήρυκας, ὅμως τίποτα δέν ξέρουμε γιά τόν Χριστό. Καί ζοῦμε χωρίς Χριστό”. Οἱ δυτικοί οὔτε τήν ἀλήθεια ἔχουν οὔτε τήν κατέχουν. Ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι ἔχουμε πιό μεγάλη εὐθύνη. Ἑπομένως, ἐμεῖς βράζουμε σέ μεγαλύτερο καζάνι».
261. Πρίν τήν Πεντηκοστή οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ στάλθηκαν δυό δυό γιά ἱεραποστολή ἐντός τοῦ ἔθνους τους. Μετά τήν Πεντηκοστή ἕνας ἕνας. Εἶχαν τελειωθεῖ πλέον ὡς Χριστιανοί.
262. Ἡ συνεκτική δύναμη πού κρατάει τή γῆ εἶναι ἡ ἀνιδιοτέλεια τοῦ ἥλιου. Σκορπᾶ ἁπλόχερα τό φῶς του ἀδιάκριτα σέ καλούς καί κακούς χωρίς νά προσδοκᾶ τίποτα. Ὅποιος ἀπέκτησε αὐτή τή δύναμη μπορεῖ νά κρατήσει τόν κόσμο.
263. Μᾶς κουράζουν οἱ ἄνθρωποι ἀπ’ τούς ὁποίους περιμένουμε κάτι. Μᾶς ξεκουράζουν οἱ ἄνθρωποι ἀπ’ τούς ὁποίους δέν περιμένουμε τίποτα καί τούς προσφέρουμε τά ἀναγκαῖα.
264. Μήν θάβεις ὅποιον δέν μπορεῖς νά ἀναστήσεις. Ὅσο τόν θάβεις τόσο τοῦ ἐλαττώνεις τίς δυνατότητες νά ἀναστηθεῖ. Ἄν τόν ἀνέσταινες, δέν θά τόν ἔθαβες.
265. Ὁ Θεός θέλει ἀπό ἐμᾶς μόνο τήν καρδιά μας. Τίποτε ἄλλο: «Υἱέ δός μοι σήν καρδία». Ὅταν τοῦ δίνουμε ὅλα τά ἄλλα καί ὄχι τήν καρδιά μας, τότε Τόν στενοχωροῦμε. Μοιάζουμε μέ τάφους κεκονιαμένους, μέ τούς ὑποκριτές γραμματεῖς καί Φαρισαίους γιά τούς ὁποίους εἶπε ὁ Θεός: «Ὁ λαός οὗτος ... τοῖς χείλεσι μέ τιμᾷ, ἡ δέ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ’ ἐμοῦ» (Ματθ. ιε΄8-9).
266. Εἴμαστε περίλυποι, γιατί εἴμαστε κάτοικοι τῆς γῆς. Ὁ φυσικός μας χῶρος ἦταν ὁ παράδεισος ἀπό τόν ὁποῖο πέσαμε. Ὅταν θά ξαναγυρίσουμε σέ αὐτόν θά ξαναβροῦμε τόν παλιό μας ἑαυτό. Ὅταν δέν ἐκπληρώνουμε τόν σκοπό τῆς ὑπάρξεώς μας εἴμαστε περίλυποι. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι περίλυπος ὅταν ὁ νοῦς του δέν τρέχει στόν Θεό καί στόν συνάνθρωπό του, ἀνιδιοτελῶς. Ὅταν στό ἀηδονάκι στερήσεις τή δυνατότητα νά κελαηδάει, τό καθιστᾶς περίλυπο. Καί ὅταν κάθεσαι καί δέν κάνεις τίποτα, εἶσαι περίλυπος. Δέν χρειάζεται νά σέ βρίσει κάποιος γιά νά λυπηθεῖς. Αὐτή τή γῆ πού δέν μᾶς ταιριάζει, ἐμεῖς τή φτιάξαμε καί ἀπάνθρωπη. Πῶς νά μήν εἴμαστε σκασμένοι ὅλοι μας;
267. Ὅταν πέφτω στήν παγίδα νά συγκρίνω τόν ἑαυτό μου μέ τούς ἄλλους, παθαίνω δυό τινά: Πρῶτον, μπορεῖ νά νιώσω χειρότερος καί, ὠθούμενος ἀπό τή ζήλια, τούς κατακρίνω γιά νά ἀναπαύσω τόν ἐγωισμό μου· στήν ἄλλη περίπτωση, ἐνδεχομένως νά νιώσω ἀνώτερος καί νά ὑπερηφανευτῶ. Ἀπό τίς συγκρίσεις γεννιοῦνται οἱ κατακρίσεις. Μοναδικό μέτρο σύγκρισης γιά κάθε ἄνθρωπο πρέπει νά εἶναι ὁ Χριστός, γιατί τότε διαρκῶς θά ταπεινώνεται...
268. Νιώθω πώς πάντοτε κάτι μας συμπιέζει. Ἀπό μικρό παιδάκι μέ συμπιέζει ἡ ἀλλεργική ρινίτιδα. Ὅταν σταματάει αὐτή, μέ συμπιέζει ἡ καρδιά μου ἀπό τά βάσανα, τίς στενοχώριες, τίς πίκρες τῆς ζωῆς. Ὑπάρχει ὅμως καί μία συμπίεση ἡ ὁποία σοῦ προσφέρει τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί σέ γεμίζει μέ γαλήνη καί χαρά. Ἡ συμπίεση τοῦ νοῦ στήν προσευχή. Ἕνα εἶναι τό σίγουρο. Ὅλοι μας συμπιεζόμαστε. Αὐτός πού συμπιέζει τό νοῦ του στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί στήν ἀγάπη τῶν ἀνθρώπων, ὄχι μόνο δέν δυσφορεῖ ἀπό τίς συμπιέσεις τοῦ περιβάλλοντος ἀλλά αὐτές γίνονται ἀφορμή πρός τόν ἁγιασμό του καί μάλιστα χαίρεται γιά αὐτές. Ἔτσι ἔφτανε ὁ Ἅγιος Λουκᾶς ὁ ἰατρός νά λέει: «Ἀγάπησα τό μαρτύριο πού τόσο παράδοξα καθαρίζει τήν ψυχή». Καί οἱ Ἀπόστολοι τοῦ Κυρίου «ἔχαιραν ἐν τοῖς παθήμασι» καί ἐνῶ ἦσαν δέσμιοι στίς ἰουδαϊκές φυλακές διατηροῦσαν βαθιά εἰρήνη καί τή χάρη τοῦ Κυρίου.
269. Ὅταν διώκεις ἀδίκως τόν κατώτερό σου, θά διωχθεῖς δικαίως ἀπό τόν ἀνώτερό σου. Κι ἄν δέν ὑπάρχει ἀνώτερός σου, ἐπεμβαίνει ὁ ἀνώτερος Θεός. Αὐτό φάνηκε ἔντονα στή ζωή τοῦ βασιλιᾶ Δαβίδ. Βιαίως ὁδήγησε στό θάνατο τόν Οὐρία, γιά νά παντρευτεῖ τήν γυναίκα του καί κατόπιν ὁ Θεός παραχώρησε νά διώκεται ἀπό φίλους καί ἐχθρούς, ἀκόμη καί ἀπό τό παιδί του. Ὅμως ὁ Δαβίδ εἶχε κάτι τό μεγαλειῶδες. Κατάλαβε τό λάθος του, μετάνιωσε καί ἄφησε τόν δοῦλο του Σεμεΐ, νά τόν ἐνοχλεῖ συνεχῶς κι ὅπου πήγαινε σάν «κολαοῦζος» νά τόν ἐπιπλήττει. Ὅταν κάποιοι δικοί του ἄνθρωποι τοῦ εἶπαν νά ἐξοντώσει τόν Σεμεΐ αὐτός τούς δήλωσε πώς ὁ Θεός τόν ἔστειλε γιά νά τοῦ ξοφλήσει τίς ἁμαρτίες. Κάποτε ἕνας γνωστός μου, κινούμενος ἀπό φθόνο, δίωξε ἕναν ἄνθρωπο ἀρετῆς. Δέν πέρασε λίγος καιρός καί αὐτός διώχθηκε ἀδίκως ἀπό τόν προϊστάμενό του. Φώναζε καί νόμιζε ὅτι τοῦ φταῖνε οἱ ἄλλοι. Δέν ἤθελε νά καταλάβει πώς αὐτός ἔφταιγε καί μπῆκε σέ λειτουργία στή ζωή του ὁ πνευματικός νόμος «ὅπως στρώσεις θά κοιμηθεῖς» ἤ «μάχαιραν ἔδωκες μάχαιραν θά λάβεις». Πληρώθηκε μέ τό ἴδιο νόμισμα.
270. Ἡ στενοχώρια εἶναι μία καρδιακή ἴνωση. Στενεύει ἡ καρδιά, συμπιέζεται, δέν μπορεῖ νά δεχτεῖ ἀρκετό πνευματικό ὀξυγόνο, ἀσφυκτιᾶ. Μέ τήν ἔντονη προσευχή ἀνοίγει ἡ καρδιά, ἀνακουφίζεται, νιώθει εὐρύχωρα, διαλύεται ἡ «ἴνωση», σταλαγματιές χαρᾶς οὐράνιας τή γλυκαίνουν, σκιρτᾶ ἀπό ἀγαλλίαση.
271. Ἄν τό τραπέζι δέν στρωθεῖ μέ ἀναγκαῖες τροφές, δέν ἔχεις δικαίωμα νά καλεῖς ἀνθρώπους γιά νά φᾶνε. Ἄν δέν ἀποκτήσεις πνευματικά ἀγαθά καί προσόντα, δέν ἔχεις δικαίωμα νά ζητᾶς ἀπ’ τόν Θεό νά σοῦ δώσει παιδιά, διότι ἄν σοῦ δώσει, θά πεθάνουν τῆς «πείνας». Ὁ Θεός δέν εἶναι ἄδικος. Δέν πετᾶ κάτι ὡραῖο στόν κάλαθο τῶν ἀχρήστων. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἔχει πλούσια πνευματικά ἀγαθά θά ἀποκτήσει πολλά παιδιά, εἴτε σαρκικά εἴτε πνευματικά.
272. Πρέπει νά ὑποθέσουμε ὅτι ἡ ζωή τοῦ κάθε ἀνθρώπου εἶναι τόσο πολύπλοκη, ὥστε, ὅσο καί ἄν ἐντείνει τήν προσοχή του, νά μήν εἶναι σέ θέση νά ἐννοήσει τίς διαδικασίες πού γίνονται μέσα του.
273. Ἡ εὐλογία στή ζωή μας δέν εἶναι θέμα μαθηματικῶν ἐξισώσεων ἀλλά προνοιακῶν συμπτώσεων. Ἄν ὁ Θεός δεῖ ἕναν ἄνθρωπο νά προσφέρει ἀνιδιοτελῶς στόν συνάνθρωπό του, θά τοῦ φέρει ἀπρόβλετπα γεγονότα τῆς θείας Πρόνοιας, τά ὁποῖα θά τόν εὐλογήσουν: «ἐλεήσω ὅν ἄν ἐλεῶ, οἰκτοιρήσω ὅν ἄν οἰκτίρω».
274. Γιά νά οἰκονομήσουμε ἕνα μεγάλο χρηματικό ποσό, κινοῦμε γῆ καί οὐρανό. Κάνουμε μεγάλες πορεῖες, ταξιδεύουμε μέχρι τά πέρατα τῆς γῆς, σέ ἄλλες ἠπείρους. Γιά νά οἰκονομήσουμε τόν Παράδεισο δέν πᾶμε πουθενά. Καθόμαστε στά αὐγά μας. Στά Ἄγραφα ὑπάρχει ἕνας Ἅγιος Γέροντας, ὁ ὑπερπολύτεκνος π. Παναγιώτης. Δέν θά ἔπρεπε νά κάνουμε τά πάντα γιά νά τόν βροῦμε καί νά μᾶς βοηθήσει στόν πνευματικό μας πλουτισμό;
275. Τά ἴδια προβλήματα πού μέσα στά τσιμεντένια κλουβιά τῶν μεγαλουπόλεων σέ καταπλακώνουν καί σέ πνίγουν, ἄν τά ζήσεις σέ ἕναν ἁγιασμένο τόπο, ἄς ποῦμε μέσα στό κελάκι τοῦ γέροντος Πορφυρίου στό Μήλεσι, σοῦ δημιουργοῦν μία ἐσωτερική ἔκρηξη προσευχῆς, ἡ ὁποία ξεπετάει ἀπό τήν καρδιά ὅλα τά βάρη τῶν προβλημάτων. Αὐτή ἡ ἐσωτερική, ἐκρηκτική κίνηση τῆς καρδιᾶς καί τοῦ νοῦ διά τῆς προσευχῆς, σέ ζωογονεῖ καί σέ κάνει νά δοξάζεις τόν Θεό γιά τά προβλήματά σου.
276. Εἶπε κάποια κυρία σέ μητέρα : «Νά χαίρεσαι τό παιδί σου». Καί πετάχτηκα λέγοντας: «Γιατί, τούς ἄλλους νά μήν τούς χαιρόμαστε;». Ὅλοι εἴμαστε ἀδέλφια τοῦ Οὐράνιου Πατέρα. Ὁ Ἅγ. Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ ἔλεγε στόν καθένα: «Χριστός Ἀνέστη, χαρά μου»! Εἶχε μέσα του τήν Ἀναστάσιμη χαρά, τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ καί μέ ὅλους χαιρόταν, βλέποντάς τους ὡς εἰκόνες τοῦ Θεοῦ. Βέβαια γιά νά χαίρεσαι μέ ὅλους πρέπει ὅταν τούς προσεγγίζεις νά μήν δίνεις σημασία στά πάθη τους ἀλλά νά βλέπεις μέσα τους τό ἀρχαῖον κάλλος. Τότε μπορεῖς νά λειτουργήσεις θετικά καί εἰρηνικά μαζί τους. Τότε μπορεῖς νά τούς βοηθήσεις. Δυστυχῶς σήμερα σηκώσαμε τείχη γύρω μας. Καί μιλᾶμε γιά τά δικά μας παιδιά καί τά δικά μας ἀγαθά, καί γιά τά ξένα παιδιά καί τά ξένα ἀγαθά.
277. Ζοῦμε τήν ἐποχή τοῦ Παρακλήτου Πνεύματος. «Τή συμπλήρωση τῆς ἐλπίδος», ὅπως θά ἔλεγε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Θεολόγος. Μέσα στήν Ἐκκλησία δρᾶ τό παράκλητο πνεῦμα. Ἀλήθεια, ἔχουμε μέσα μας τό Παράκλητο Πνεῦμα; Ἄν τό εἴχαμε ἔπρεπε νά εἴμαστε παρηγορητές τῶν ἀνθρώπων κι ὄχι κατακτητές. Σήμερα, κοιτᾶμε πῶς θά κατακτήσουμε ἀνθρώπους, ἐξουσίες, θέσεις, πλούτη. Δέν ἔχουμε πόθο νά ἀποκτήσουμε τό Ἅγιο πνεῦμα καί ἔτσι δέν παρηγοροῦμε τούς ἀνθρώπους. Κι ὅμως ὁ Κύριος στήν παραβολή τῆς μελλούσης κρίσεως λέει πώς μόνο ὅσοι παρηγόρησαν τόν συνάνθρωπό τους μ’ ἕνα ποτήρι νερό, μέ μία ἐπίσκεψη, μ’ ἕνα χάδι θά εἰσέλθουν στή βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Δέν λέει πώς θά εἰσέλθουν οἱ μοναχοί ἤ οἱ πολύτεκνοι ἤ οἱ παπάδες ἤ οἱ ἐπιστήμονες. Γιά νά παρηγορήσουμε τούς ἀνθρώπους ἀληθινά πρέπει νά ἔχουμε μέσα μας τό Παράκλητο Πνεῦμα.
278. Ὁἅγιος μοιάζει μέ τή γῆ. Αὐτή στό κέντρο της, στόν πυρήνα της, ἔχει ὑψηλές θερμοκαρασίες. Ὅμως, ἡ ἐπιφάνειά της καλύπτεται ἀπό λιβάδια, ἀπέραντες θάλασσες, κάμπους, ὅλα ἀξιοποιήσιμα πρός καρποφορία. Καί ἕναν ὀρυκτό πλοῦτο πολύτιμο. Καί ὁ ἅγιος; Στά βάθη τῆς καρδιᾶς του φλέγεται ἀπό πύρινη ἀγάπη, καταφλέγεται ἀπό τόν θεῖο πόθο καί ἀπό τή λαχτάρα του νά βοηθάει τούς ἀνθρώπους. Καί ἐξωτερικά εἶναι ἤρεμος, ἁπλός, ἁπαλός. Ἀναπαύει τούς ἀνθρώπους. Εἶναι κατάκαρπος ἀπό ἀρετές. Εἶναι πολύτιμος. Μπορεῖς νά τόν «ἐκμεταλλευτεῖς» καί νά δρέψεις τούς γλυκούς καί ὠφέλιμους καρπούς του.
279. Σέ τί διαφέρει ὁ ὑγιής ἀπό τόν ψυχασθενή; Ὁ ὑγιής εἶναι πρόθυμος νά ἐξυπηρετεῖ τούς ἄλλους ἀπό ἀγάπη, ἐνῶ ὁ ψυχοπαθής βαριέται νά σηκωθεῖ νά ἀσχοληθεῖ μέ τούς ἄλλους. Ὁ ψυχικά ὑγιής εἶναι πανέξυπνος, σαΐνι, γρήγορος, ἔχει τό νοῦ του νά ἐξυπηρετεῖ. Ὁ ψυχασθενής εἶναι καταθλιπτικός, ἀπρόθυμος, κλεισμένος στόν ἐγωισμό του, στό βόλεμά του, στά δικά του...
280. Ὅταν γυρίσαμε ἀπό τόν π. Παναγιώτη ὁ π. Γεώργιός μᾶς εἶχε ἑτοιμάσει φασολάδα. Εἶναι τόσο ἐλεύθερος, ἔχει τέτοια ἀπροσπάθεια πού δέν μᾶς ρώτησε πῶς περάσαμε ἤ τί εἴπαμε μέ τόν Γέροντα. Μέσα του μπορεῖ νά ἤθελε ἀλλά εἶναι εὐγενής. Ἤθελε ἐμεῖς νά τοῦ ποῦμε. Εἶναι μεγάλη φιλοσοφία. Νά περνᾶς τή γραμμή σου, χωρίς νά τήν ἐπιβάλεις στούς ἄλλους
281. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται ἐν ταπεινώσει καί ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη, ὅλα τά γεγονότα θετικά ἤ ἀρνητικά, δαιμονικά ἤ θεϊκά πού ἔρχονται στή ζωή του συμβάλλουν στήν προοδό του, στήν αὔξηση τῆς χάριτος. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται ἐν ὑπερηφανείᾳ καί ἐπάρσει, ὅλα τά γεγονότα συμβάλλουν ὥστε νά ταπεινωθεῖ καί νά προσγειωθεῖ. Αὐτό συμβαίνει διότι σύμφωνα μέ τό λόγο τοῦ Κυρίου: «Πᾶς ὁ ὑψῶν ταπεινωθήσεται καί ὁ ταπεινῶν ἑαυτόν ὑψωθήσεται» (Λουκ. ιδ΄ 11-12) ἤ «Κύριος ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δέ δίδωσι χάριν» (Πάρ. γ΄34) καί ὅπως λέμε στό Ἀπολυτίκιο τοῦ Ἁγίου Νικολάου «διά τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τά ὑψηλά, τῇ πτωχείᾳ τά πλούσια». Μήν ξεχνᾶμε πῶς ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μας ἦρθε μετά τήν ἄκρα ταπείνωσή του στό Σταυρό καί τήν εἰς Ἄδου κάθοδό Του. Ὁ Ἅγιος Σιλουανός γράφει πώς «Καί τώρα ὅμως μποροῦμε νά ἐπιστρέψουμε στόν παράδεισο μέ τή μετάνοια. Ὁ Κύριος μᾶς ἀγαπᾶ πολύ, παρόλες τίς ἁμαρτίες μας, ἀρκεῖ νά ταπεινωθοῦμε καί νά ἀγαπήσουμε τούς ἐχθρούς. Ὅποιος δέν ἀγαπᾶ τούς ἐχθρούς, αὐτός δέν θά ἔχει εἰρήνη, ἔστω καί ἄν τόν βάλουν μέσα στόν παράδεισο» (Ἀρχιμ. Σωφρονίου, Ὁ Ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης, Ἱ.Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ Ἀγγλίας, 2003, σ. 506). Γιά παράδειγμα, στόν Ἅγιο Νεκτάριο ξέσπασαν πολλές δαιμονικές συγκυρίες˙ εξορίες, συκοφαντίες, φτώχειες. Ὅλα αὐτά ὄχι μόνο δέν τόν ἔσβησαν ἀπό τό χάρτη τῆς ἱστορίας ἀλλά γίνανε ἀφορμή γιά νά λάβει πλούσια χάρη καί νά καταστεῖ ὁ μεγαλύτερος Ἅγιος τοῦ 20οῦ αἰώνα. Τό ἴδιο συνέβη καί μέ τόν Ἅγιο Λουκά τόν ἰατρό, τόν Ρῶσο. Οἱ δαιμονικές ἐπιθέσεις ἀπό τό ἄθεο καθεστώς γιγάντωσαν τήν πίστη του στόν Θεό, τοῦ αὔξησαν τήν ταπείνωση καί τήν ἀγάπη στούς ἐχθρούς κι ἔτσι σήμερα εἶναι ὁ πιό θαυματουργός Ἅγιος τῆς Ρωσίας.
282. Ἄν δέν ἔχει προηγηθεῖ ἡ ἐσωτερική ἐπανάσταση κατά τῶν παθῶν καί τῶν ἀδυναμιῶν, κάθε ἐξωτερική ἐπανάσταση θά στέφεται μέ ἀποτυχία. Ὁ Ἀπ. Παῦλος, ὁ μεγάλος διώκτης τῶν χριστιανῶν καί ἐπαναστάτης, ἀφοῦ νίκησε σύν Χριστῷ τά πάθη καί τίς ἀδυναμίες του, ἔκανε τήν καλή ἐπανάσταση στόν κόσμο, μεταμορφώνοντάς τον πρός τήν ἐν Χριστῷ ζωή. Οἱ ἐξωτερικές ἐπαναστάσεις ἀντικαθιστοῦν τή μία ἐξουσία μέ μία ἄλλη. Δηλαδή διαδοχή ἐξουσιῶν.
283. Ἄν δέν ταπεινωθοῦμε γιά τό πνευματικό μας παλιαντζίδικο, ἐνώπιόν του γέροντος ἤ τοῦ κόσμου, θά ταπεινωθοῦμε ἐνώπιον ἀγγέλων καί ἀνθρώπων, ὅταν φανερωθεῖ ἀπό τό διάβολο στόν οὐρανό. Τό παλιαντζίδικό μας πρέπει νά πεταχτεῖ ἀπό μέσα μας. Μήν ἀφήσουμε τόν διάβολο νά τό σκορπίσει ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων ἤ τόν κόσμο νά τό διαπομπεύσει. Ἄς τό πετάξουμε ἀπό πάνω μας μέ τή μετάνοια στόν πνευματικό. «Τήν ἀνομίαν μου ἐγνώρισα καί τήν ἁμαρτία μου οὐκ ἐκάλυψα», εἶπε ὁ Δαβίδ.
284. Σέ στιγμές βαθιᾶς ἀγνωσίας καί ἐγρήγορσης, σέ χώρους ἀγνώστου πού δέν στηρίζεσαι στό ἐγώ σου, στίς γνώσεις σου ἤ στίς δυνάμεις σου, δουλεύουν ἄλλες ἐξωτερικές γνώσεις ἤ δυνάμεις· οἱ δυνάμεις τῶν συνανθρώπων σου ἤ τοῦ Θεοῦ, πού μπορεῖ νά «κρύβεται» καί μέσα σέ αὐτούς. Αὐτό συμβαίνει διότι ταπεινώνεσαι καί ἁπλώνεις τό χέρι. Τότε ὁ Θεός παρεμβαίνει καί τό τόν δοξάζεις γιά τήν πρόνοιά Του.
285. Δυό εἶναι οἱ βασικοί λογισμοί πού ὅλους πρέπει νά μᾶς ἀπασχολοῦν: α) νά ἀγαπήσουμε τόν Χριστό ὅπως τόν ἀγάπησαν οἱ ἅγιοι καί β) νά μποροῦμε μέ τή ζωή καί τίς ἐργασίες μας νά βοηθᾶμε ὅσους ἔχουν ἀνάγκη. Ὅλοι οἱ ἄλλοι λογισμοί πού βασανίζουν καί τσουρουφλίζουν τίς καρδιές μας εἶναι φλουδουλογισμοί. Δυστυχῶς σήμερα ἔχουμε ὅλοι μας πνιγεῖ καί καεῖ μέσα στούς φλούδινους λογισμούς μας καί οἱ καρδιές μας ἔχουν καρβουνιασθεῖ. Ὅποιος ζεῖ μέ τούς δυό βασικούς λογισμούς, δέν ἔχει κανένα ἄλλο λογισμό καί ὁ Θεός τοῦ δίνει καί μέ τό παραπάνω τά ἀγαθά του, γιά νά τά προσφέρει στούς ἄλλους. Σύμφωνα μέ τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ πάνω σέ αὐτούς τούς δυό λογισμούς κρέμονται ὅλοι οἱ νόμοι καί οἱ προφῆται: «Ἐν τῷ ἀγαπήσεις Κύριοον τόν Θεόν σου ἐξ ὅλης της ψυχῆς καί ἐξ ὅλης της ἰσχῦος καί ἐξ ὅλης της καρδίας καί ἐξ ὅλης της διανοίας καί τόν πλησίον σου ὡς σεαυτόν».
286. Σέ λίγα χρόνια ἡ Ἀθήνα δέν θά εἶναι ἀνθρώπινη. Χριστιανός δέν θά μπορεῖ νά ζήσει. Ἀποδυναμώθηκε πνευματικά. Σέ παρασύρει στήν ἀρνητική δίνη της. Ἄν δέν ἔχεις ἀποθέματα πνευματικῶν δυνάμεων ἡ Ἀθῆνα θά σέ βουλιάξει στά προβλήματά της. Χρειαζόμαστε ἀνεφοδιασμούς θ. Χάριτος ἀπό ἁγισμένους τόπους
287. Τίς δυσκολίες ὁ Θεός στούς δυνατούς τίς δίνει γιατί στούς ἀδυνάτους δέν ἔχει ἐμπιστοσύνη
288. Ἔριξα μία σκαπετιά καί εἶδα ἀνθρώπου χάλι, καμία ἀξία δέν ἔχουνε τά πλούτη καί τά κάλλη.
289. Μήν κατακρίνεις τό περπάτημα τοῦ διπλανοῦ σου, ἄν καί ἐσύ δέν ἔχεις περπατήσει γιά λίγο μέ τά παπούτσια του.
290. Μέ ἀφορμή τίς ἀπανωτές πυρκαγιές στό νομό Ἀττικῆς, ὅπου κάηκαν σπίτια στήν Πεντέλη καί στήν Πολιτεία: «Ὅποιος δέν ἔχει τίποτα δέν φοβᾶται τίποτα. Μόνο ζεῖ τή ζωοποιό λαχτάρα τῆς ἐπιβίωσης καί γεμάτος «Ἀλβανική» ζωντάνια ἀγωνίζεται γιά τόν ἐπιούσιο ἄρτο. Χαίρω γιά τά στριμωγματά μου, τά ὁποῖα μέ προφυλάσσουν ἀπό ὀδυνηρές καταστροφές».
291. Μόνο τό στρίμωγμα τῆς ἀγαπητικῆς ὑπακοῆς, ὡς ἐκκοπῆ τοῦ ἰδίου θελήματος, μᾶς ξεμπλοκάρει ἀπό τό λήθαργό της ἀκηδίας. Καί ἡ ἐργασία τί εἶναι; Οὐσιαστικά, ὑπακοή στόν ἀνώτερο. Γι’ αὐτό στό ξεκίνημα τῆς πνευματικῆς ζωῆς ὅλοι μπαίνουν στόν μακάριο ζυγό της. Ἡ ἐρημική ζωή εἶναι γιά ὅσους λειτουργοῦν ὑπακοή στό θεῖο θέλημα. Σέ ὅσους ὑπακούουν στή φλόγα τῆς θείας ἀγάπης πού καίει μέσα τους.
292. Ἀπό τό μακάριο καί σκληρόκαρδο νιρβάνα του ὁ Θεός προτίμησε τόν πόνο τῆς ἀγαπητικῆς συνύπαρξης καί μάλιστα μέ ὄντα πολύ κατώτερα ἀπό Αὐτόν, τά ὁποῖα καί τόν Σταύρωσαν. Ἔτσι δημιούργησε ἀγγέλους καί ἀνθρώπους.
293. Ἡ μοναχική ἐρημική ζωή, ἄν δέν ἔχει μέσα τῆς τήν ἔμπονη ἀγάπη πρός τόν Θεό καί τόν συνάνθρωπο, ὑπάρχει κίνδυνος νά σέ κάνει σκληρόκαρδο, βολεψάκια καί νωθρό.
294. Ὑπάρχουν κωλύματα πού σέ ταπεινώνουν καί σέ σῴζουν, π.χ. τό ἀλκοόλ, τά ναρκωτικά, καί κωλύματα πού σου αὐξάνουν τόν ἐγωισμό καί σέ κολάζουν πχ. τό κώλυμα μέ τά χρήματα, μέ τήν ἐνδυμασία, μέ τά φαγητά, μέ τήν ὀμορφιά, μέ τά ντουβάρια. Ἡ ἄδικη κοινωνία τά πρῶτα κωλύματα τά φτύνει, ἐνῷ τά δεύτερα τά καταπίνει εὔκολα. Ἡ κρίση μας εἶναι ἄδικη. Ὁ δίκαιος Κριτής στήν Δευτέρα Παρουσία θά μᾶς ἐκπλήξει.
295. Εἶπε στήν πλατεῖα Βαρνάβα ἡ κ. Ἑλένη πρίν 35 χρόνια: «Φοβᾶμαι νά πάω σπίτι μου». Καί ὁ μικρός Ἄγγελος πού ἔπαιζε ἀνέμελος στήν πλατεῖα, στάθηκε καί τῆς ἀπάντησε, ἀφοῦ πῆρε πόζα καί σηκώνοντας στόν οὐρανό τό δακτυλάκι του : «Γιατί φοβᾶστε κυρία; Ἄν δέν ἐπιτρέψει ὁ Κύριος, τίποτα δέν παθαίνετε». Σήμερα πού αὐτή ἡ κυρία ἦθρε στό ἵδρυμα, μοῦ ἔλεγε ἐκείνη τήν παλιά ἐμπειρία της. Τά λόγια του μικροῦ Ἄγγελου ἀπό τότε χαράχτηκαν στήν ψυχή της. Ὅταν ὁ μικρός Ἄγγελος ἔγινε ἱερέας, αὐτή ἡ κυρία εἶπε: «Ἦταν καί εἶναι ἕνας ἄγγελος».
296. Οἱ διάττοντες ἀστέρες, καθώς πέφτουν ἀπό τόν οὐρανό, τρίβονται μέσα στή γήινη ἀτμόσφαιρα, καίγονται καί χάνονται. Ἄς προσέξουμε μή χάσουμε τήν οὐράνια τροχιά μας καί καοῦμε μέσα στίς γήινες ἀπολαύσεις καί σβήσουμε, ὁδηγούμενοι στήν ἀνυπαρξία.
297. Ἡἐνέργεια τῆς ψυχῆς καί ὁ κόσμος τῶν αἰσθήσεων Ὅσο συστέλλεις τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις τόσο ἀφήνεις χῶρο στή «διαίσθηση» νά δράσει· καί ὅταν κατακλύζεσαι ἀπό θεία ἀγάπη, αὐτή γίνεται δύναμη διορατική. Τότε, οἱ «κεκαθαρμένες διάνοιες» καί οἱ αἰσθήσεις συμβάλλουν στό χάρισμα, ὅπως συνέβη στήν ἁγία Ματρώνα τήν ἀόμματη. Δηλαδή, ἄν πεθάνουν οἱ αἰσθήσεις σου προτοῦ πεθάνεις, δέν θά πεθάνεις ὅταν πεθάνεις. Καί ἡ ψυχή θά χαίρεται διότι θά ἀνοίγει τό τοπίο ἀπό τήν ὁμίχλη καί τή μέθη τῶν αἰσθήσεων στή θέα τοῦ Θεοῦ. Θά λειτουργεῖ δηλαδή σύν Θεῷ τή φυσική της κατάσταση, ἀφοῦ εἶναι κατ’ εἰκόνα Θεοῦ πλασμένη. Ὅταν εἶσαι μόνος μέσα στήν παρθένα φύση ἡσυχάζουν τά πάντα μέσα σου. Πόσο μας ἀδικοῦν οἱ αἰσθήσεις. Μᾶς κλείνουν τόν δρόμο στά ὑπέρ αἴσθηση βιούμενα. Μᾶς ἀδικοῦν τήν ψυχή. Μᾶς κουράζουν τήν καρδιά. Μέ «χαρμανιάζει» τό τοπίο. Ὅταν ὅμως τό ζῶ μέ τόν Χριστό. Δίχως τόν Χριστό καί τό τοπίο γρήγορα θά γίνει βαρετό καί κουραστικό.
298. Κάθε ψυχή ἔχει τήν ἐνέργειά της. Συνήθως αὐτή ἡ ἐνέργεια διά μέσου τῶν αἰσθήσεων σάν ἀπό κανάλια διαχέεται στόν ἐξωτερικό ὑλικό κόσμο, καί ἔτσι ἡ ψυχή ἀποδυναμώνεται, ἀτονεῖ, γίνεται πλαδαρή. Ὅταν οἱ αἰσθήσεις συμμαζεύονται διά τῆς προσευχῆς ἐντός τοῦ ἀνθρώπου, τότε ἡ ψυχή συσσωρεύει τήν ἐνέργειά της καί τήν προσφέρει ὁλάκερη στόν Θεό καί σέ κάθε πονεμένο καί πτωχό ἄνθρωπο. Τότε ἡ ψυχή συγκροτεῖ τόν ἄνθρωπο,τόν ἰσορροπεῖ καί ὁ ἄνθρωπος γίνεται συγκροτημένος καί συγκρατημένος.
299. Ὅταν γίνεις φίλος τοῦ Θεοῦ, σού ἀνοίγονται σπάνιοι δρόμοι πού δέν ἔχεις φανταστεῖ. Γιά νά γίνεις φίλος τοῦ Θεοῦ καί νά ἀποσπάσεις τήν ἀγάπη Τοῦ πρέπει νά πλησιάζεις τό Θεό καί τόν κάθε ἄνθρωπο μέ χαρούμενη διάθεση ὑπακοῆς, χωρίς νά προσδοκᾶς τίποτα. Π.χ. Ἔγινα φίλος ἑνός παιδιοῦ καί ἀπέσπασα τήν ἐμπιστοσύνη του καί τήν ἀγάπη του, διότι γιά 7 χρόνια ἔκανα χαρούμενη ὑπακοή σέ αὐτόν, χωρίς νά προσδοκῶ τίποτα. Οὔτε στό πίσω μέρος τοῦ ἐγκεφάλου μου δέ φανταζόμουν πώς θά ἔπαιρνα κάποτε κάτι ἀπό τόν φίλο μου. Ὅμως τελικά μέσα ἀπό τό περιβάλλον του, μετά ἀπό κάποια χρόνια, ἔλαβα φοβερές εὐεργεσίες καί εὐλογίες. Λαμβάνεις λοιπόν ἀπό ἐκεῖ πού δέν περιμένεις καί δέν προσδοκᾶς τίποτα. (4-1-06)
300. Ὅλο τό σύμπαν συμβάλλει στήν ἐπίτευξη τῶν στόχων τοῦ ἀνιδιοτελοῦς ἀνθρώπου. Στή ζωή τοῦ π. Πορφυρίου ἀκόμη καί ὁ διάβολος συνέβαλε στήν ἁγιότητά του· ὅταν τόν χτύπησε μέ δυνατές ἀσθένειες, τότε ἁπλώθηκε ἡ φήμη καί ἡ χάρη του σέ ὅλο τόν κόσμο. Τό ἴδιο συνέβη καί μέ τόν ἅγιο Νεκτάριο· ὅταν ὁ διάβολος τόν χτυποῦσε μέ συκοφαντίες καί ἐξορίες, ὁ Θεός τόν ἑτοίμαζε γιά τόν μεγάλο ἅγιο τοῦ περασμένου αἰώνα, τόν θαυματουργό. (10-1-06)
301. Ὅταν σου κάνει κλοιό ὁ πειρασμός καί πάει νά σοῦ μπλοκάρει τίς δυνάμεις τῆς ψυχῆς χρειάζεται νά χτυπήσει μέσα σου συναγερμός. Νά κινηθεῖς βιαστικά, νά κάνεις γρήγορες ψυχοσωματικές κινήσεις ἀλλά καί νοερές γιά νά γλιτώσεις ἀπό τό σφίξιμο τοῦ ἐχθροῦ ἀπό τό ψυχοπλάκωμά του. Χρειάζεται νά κάνεις γρήγογους σταυρούς καί γρήγορη στροφή τοῦ νοῦ πρός τό Χριστό. (11-1-06)
302. Ὁ πόθος εἶναι ὑγεία στόν ἄνθρωπο καί δεῖγμα ζωντάνιας. Ἄν πιέζεις τά πράγματα γιά νά πετύχεις τούς πόθους σου εἶναι ἀρρώστια· ἄν δέ παρανομεῖς ἤ χρησιμοποιεῖς ὁποιονδήποτε ἀθέμιτο τρόπο προκειμένου νά τούς ἱκανοποιήσεις εἶναι πλάνη καί διαστροφή. Ὁ π. Πορφύριος ποθοῦσε πολλά πράγματα ἀλλά ὅλες του οἱ ἐπιθυμίες σφυρηλατήθηκαν στό καμίνι τῆς ὑπομονῆς, ὡς τό «ξύλον τό πεφυτευμένον παρά τᾶς ἐξόδους τῶν ὑδάτων, ᾧ τόν καρπόν αὐτού δώσῃ ἐν καιρῷ αὐτοῦ». (13-1-06)
303. Τά τριαντάφυλλα (γυναῖκες) ἔμειναν χωρίς ἀγκάθια καί παραποτίστηκαν (ἀνέσεις, εὐκολίες). Τά λουλούδια τοῦ δάσους (νέοι) παραποτίστηκαν (εὐκολίες) μέ ἀποτέλεσμα στούς δυνατούς ἀέρηδες νά ξεριζώνονται εὔκολα, ἀλλά καί στίς νηνεμίες νά μαραζώνουν. 14/1/06
304. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι πάντοτε φυλακισμένος ἤ ἀπό τά πάθη του, πού τόν μαραζώνουν, ἤ ἀπό τή θεϊκή ἀγάπη, πού τόν ἀναπτερώνει. Ὅταν βγεῖς ἀπό τή φυλακή τῶν παθῶν σου, τότε φυλακίζεσαι μέ τή θέλησή σου ἀπό τόν πόνο, τά βάσανα καί τίς θλίψεις τῶν συνανθρώπων σου. Ὅμως, εἶναι μία ἐκούσια φυλακή πού δείχνει τό μέγεθος τῆς ἀρχοντικῆς ἀγάπης τοῦ «ἐν Χριστῷ» ἐλεύθερου ἀνθρώπου. Ἡ φυλακή τῶν παθῶν εἶναι ἀναγκαστική φυλακή καί δέν ἔχει λεβεντιά ἀλλά μαράζωμα, σφίξιμο καί ἀπελπισία. Ἡ φυλακή τῆς θεϊκῆς ἀγάπης εἶναι θεληματική καί κρύβει αὐταπάρνηση, ἀλτρουϊσμό, ζωντάνια καί χάρη. (15-1-06)
305. Συνύπαρξη λαῶν χωρίς σύνορα, στόχος ἐπιθυμητός τοῦ Χριστοῦ. Στή Μ. Ἀσία λειτουργοῦσε αὐτό. Οἱ ἐγωιστικοί μας πόθοι νά φᾶμε τούς Τούρκους, μᾶς κατέφαγαν. Βλέπετε: «μή ἀλλήλους δάκνετε ἀλλήλοις κατεσθίετε μή ἀπ’ ἀλλήλων ἀναλωθῆτε».
306. Τό νοῦ μας μποροῦμε νά τόν στρώσουμε. Τήν καρδιά μας ὅμως τή στρώνει ὁ Θεός. Γι’ αὐτό εἴμαστε διχασμένες προσωπικότητες. Ὁ νοῦς σου λέει μήν πᾶς ἐκεῖ, ὅμως ἡ καρδιά, ἡ ἐπιθυμία της σέ σπρώχνει καί πᾶς καί τρῶς τά μοῦτρα σου καί διχάζεσαι. Ὁ Δαβίδ λέει «καρδίαν καθαρά κτίσον ἐν ἐμοί ὁ Θεός».
307. Σέ λίγα χρόνια ἡ Ἀθήνα δέν θά εἶναι ἀνθρώπινη. Χριστιανός δέν θά μπορεῖ νά ζήσει. Ἀποδυναμώθηκε πνευματικά. Σέ παρασύρει στήν ἀρνητική της δίη. Ἄν δέν ἔχεις ἀποθέματα πνευματικῶν δυνάμεων, ἡ Ἀθήνα θά σέ βουλιάξει στα προβλήματά της. Χρειαζόμαστε ἀνεφοδιασμούς Θείας Χάριτος ἀπό ἁγιασμένους τόπους.
308. Τίς δυσκολίες ὁ Θεός στούς δυνατούς τίς δίνει, γιατί στούς ἀδυνάτους δέν ἔχει ἐμπιστοσύνη.
309. Ἔριξα μία σκαπετιά καί εἶδα ἀνθρώπου χάλι, καμία ἀξία δέν ἔχουνε τά πλούτη καί τά κάλλη.
310. Μήν κατακρίνεις τό περπάτημα τοῦ διπλανοῦ σου, ἄν καί ἐσύ δέν ἔχεις περπατήσει γιά λίγο μέ τά παπούτσια του.
311. Τό σύμπαν συνεχῶς διευρύνεται. Εἶναι σχετικά ἀπεριόριστο. Ἁπλώνεται συνεχῶς σέ ξένους χώρους. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀνοίγει τήν καρδιά του ὅλο καί γιά περισσότερους ξένους, γίνεται ὄχι μόνο παγκόσμιος, ἀλλά καί συμπαντικός· ἀποκτᾶ πλήρη ἁρμονία μέ τό σύμπαν, δηλαδή τόν οὐρανό καί τή γῆ καί συγγενεύει ἔτσι μέ τόν Χριστό πού θυσιάστηκε γιά νά σωθοῦν ἀκόμη καί οἱ ἀρνητές Του.
312. Ὅσο πιό πολύ σκύβουμε στήν ταπείνωση, τόσο πιό πολύ σκύβει ὁ Θεός σέ μᾶς.
313. Σήμερα ὁ ἄνθρωπος δέν σέβεται τόν ἴδιο του τόν ἑαυτό. Κακοποεῖ τή θεϊκή του εἰκόνα κάνοντας καταχρήσεις καί ζώντας μέσα στά πάθη του. Πῶς λοιπόν περιμένουμε νά σεβαστεῖ τούς ἄλλους ἀνθρώπους;
314. Ὅταν βιάζεις τή φύση, ἡ φύση ἐκδικεῖται
315. Μοναχός: Αὐτός πού ἔχει πολύ δυνατό θέλημα, ὄχι ὅμως τό δικό του, ἀλλά τοῦ γέροντος καί τῶν ἀδελφῶν του. Κατά τό λόγο τοῦ Κυρίου «Οὐ ποιῶ τό θέλημα τό ἐμόν ἀλλά τό θέλημα τοῦ πέμψαντός με Πατρός». Ἡγέτης: Αὐτός πού δέν ἔχει δικό του χῶρο. Χριστιανός: Αὐτός πού χαίρεται νά σταυρώνεται γιά τήν ἀγάπη του. Ὁ Χριστός ἀπό μεγάλη ἀγάπη γιά τόν ἄνθρωπο ἔφτασε σέ τόσο μεγάλο βάθος ξεφτιλισμοῦ καθώς ἡ θεότητά του εἰσχώρησε μέσα στό σκότος τοῦ Ἅδη.
316. Ὅποιος προσδοκᾶ γήινα πράγματα εἶναι σαρκικός καί γήινος. Ὅποιος προσδοκᾶ οὐράνια πράγματα εἶναι πνευματικός καί οὐράνιος. Ἀκάθαρτος εἶναι ὅποιος προσδοκᾶ γήινα πράγματα γιά τόν ἑαυτό του.
317. «Δέν ἀρκεῖ μόνο ἡ ἐξομολόγηση καί ἡ Θεία Κοινωνία γιά νά σωθεῖς», εἶπε ὁ γέροντας Πορφύριος στή Φ. «Τί πρέπει νά κάνω;» «Εἶναι καθῆκον σου νά γίνεις ἁγία». Τότε ρωτᾶ ἡ Φ.: «Εἶναι εὔκολο νά γίνεις ἁγία;» καί ἀπαντᾶ ὁ γέροντας: «Καί εὔκολο καί δύσκολο. Ἀρκεῖ νά ἀφεθεῖς στά χέρια τοῦ Θεοῦ». Πότε ἀφήνεσαι στά χέρια τοῦ Θεοῦ; Ὅταν δοξάζεις τόν Θεό γιά τά ἐμπόδια πού προκύπτουν στή ζωή σου καί χαίρεσαι γιά τά ἀπρόβλεπτα δυσάρεστα πού σέ ἐπισκέπτονται.
318. Ὅποιος γκρινιάζει γιά τά βάσανα τοῦ παρελθόντος δέν έχει εἰσέλθει ἀκόμη στόν δρόμο τοῦ φωτός. Ὡς γνωστόν, ὅσο πιό σπουδαῖο εἶναι αὐτό πού κατακτᾶς τόσο πιό μεγάλο στρίμωγμα θά ἔχει προηγηθεῖ. Ὅποιος δέν ἀντέχει τά στενέματα δέν εἶναι ἕτοιμος γιά χαρίσματα.
319. Γιατί ὁ κόσμος σήμερα ὑποφέρει ψυχικά; Διότι οἱ ἄνθρωποι ἔχουμε ἀτονίσει πνευματικά καί κλονιζόμαστε καθώς γύρω μας ὑπάρχουν πολλά «μέταλλα» πού λάμπουν τά ὁποῖα ὅμως δέν εἶναι χρυσός. Αὐτό ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα, μαγνητιζόμενοι ἀπό αὐτά, νά στηριζόμαστε πάνω τους· μέ τή φυσική τους καί γρήγορη φθορά, ὡστόσο, φθειρόμαστε κι ἐμεῖς. Παλιά οἱ ἄνθρωποι στηρίζονταν στίς δυνάμεις τους καί ἤλπιζαν στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ ὅταν αὐτές ἐξαντλοῦνταν, διότι δέν ὑπῆρχαν γύρω τους τά ἀπατηλά καί τά φαντασμαγορικά φῶτα πού θά τούς ξεγελοῦσαν καί θά τούς ἀποπροσανατόλιζαν ἀπό τή Χάρη τοῦ Θεοῦ.
320. Καλό: ὅτι κάνεις μόνο γιά τούς ἄλλους.
Κακό: ὅτι κάνεις μόνο γιά τόν ἑαυτό σου.
π.χ. Ὅταν περνᾶς τό φανάρι μέ κόκκινο, ἀπό ἀγάπη γιά τούς ἄλλους πού κινδυνεύουν εἶναι καλό καί ἅγιο. Ὅταν περνᾶς τό φανάρι μέ κόκκινο μόνο καί μόνο γιά νά εὐχαριστηθεῖς εἶναι βέβηλο καί κακό.
Γερόντισσα Παναρέτη (Μ. Καλτεζών)
1. Ὁ μεθυσμένος θά πέσει μόνος του. Δέν θέλει σπρώξιμο.
2. Ὁ πειρασμός εἶναι πολύτροπος καί πολυμήχανος.
3. Ἡ ἑλληνίδα ἔχει ἄφθαρτο πνεῦμα ἀλλά οἱ τουρίστριες καί τό χρῆμα τίς χάλασαν.
4. Οἱ προσευχές τῆς μάνας , ὅταν γονατίζει ἀνοίγει τόν οὐρανό.
5. Τό βράδυ πᾶς νά κάνεις προσευχή καί πέφτεις στά βιβλία. «Τά κουρέλια», λέει ὁ διάβολος. Δέν τά χωνεύει.
6. Τό πρωί ἕνας σταυρός, μία μετάνοια καί ἀνοίγει ὁ οὐρανός.
Ὅταν ὁ Χριστός κρύβεται από τή ζωή μας, οἱ ἄτακτες ὁρμές ξυπνοῦν, καί τότε μέ τήν ἐγκράτεια καί τή σκληρή ἄσκηση τίς περικρατοῦμε. Σάν ἔλθει ὅμως δέν χρειάζεται νά ὀρθώνουμε τείχη, γιατί τά πάθη συμμαζεύονται ἀπό μόνα τους, φοβούμενα τήν παρουσία Του. Ὁ π. Πορφύριος ἔτσι λειτουργοῦσε. Ἤθελε, ἀντί νά σηκώνουμε τείχη γιά νά περιορίσουμε τό κακό, νά ἀνοίξουμε τήν ἀγκαλιά μας στόν Χριστό· ἡ παρουσία Του μαραίνει τά πάθη.
Οἱ δουλειές τελειώνουν πολύ γρήγορα, ἀλλά οἱ ψυχές γύρω μου λιώνουν...
Γιά νά ἀξιωθεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ζήσει τόν Θεό, χρειάζεται δύναμη ψυχής καί ἀλύγιστη θέληση. Πρέπει νά εἶναι ἀσυμβίβαστος μέ τήν ἁμαρτία καί νά μήν ὑποχωρεῖ στά θέλγητρα καί τούς πειρασμούς αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Νά κρατιέται συνεχῶς μέ τήν μνήμη του πάνω στόν Θεό, ὅπως ἡ πέτρα πού γαντζώνεται στή γῆ καί δέν μποροῦν τά κύματα νά τήν κουνήσουν. Ἡ δύναμη πού ἔχει ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ μοιάζει μέ τό σίδερο. Τό πελεκᾶνε κι αὐτό δέν νιώθει πληγή καί τραύματα. Μέ τό σίδερο μπορεῖς νά στηρίξεις μιά πολυώροφη οἰκοδομή. Ἡ παρουσία ἑνός ἁγίου στηρίζει καί ἑνώνει πλήθη ἀνθρώπων.
Σέ χώρους ὅπου καλλιεργοῦνται οἱ ἀρετές κάθε μία συνεργάζεται ἁρμονικά μέ τήν ἄλλη σάν νά εἶναι οἱ κρίκοι χρυσῆς ἁλυσίδας. Ἔτσι, γιά νά ἀποκτήσει ὁ ἄνθρωπος ἀγάπη, πρέπει νά ἔχει γιά ταίρι του τήν ταπείνωση. Γιά νά ἀποκτήσει ταπείνωση, χρειάζεται τήν ὑπακοή· ἀλλά γιά νά κάνει ὑπακοή, πρέπει νά ἔχει τή διάθεση νά ἀγαπήσει τόν ἄλλο0. Ὁ ἄνθρωπος πού ζεῖ μέ τίς ἀρετές προσφέρει τούς πνευματικούς του καρπούς στήν ὥρα τους πρός ὅλους
Ὁ Χριστός ἐξῆλθε ἀπό τόν «ἄνετο» χῶρο τῆς Θεότητας καί ἀπό ἀγάπη στόν ἄνθρωπο ἔφτασε στήν ἔσχατη ταπείνωση. Ξεφτιλίστηκε πάνω στόν Σταυρό «γενόμενος ὑπέρ ἡμῶν κατάρα» (Γαλ. γ΄ 13) καί «μετά ἀνόμων ἐλογίσθη» (Λουκ. κβ΄ 37). Ἐμεῖς, οἱ τοῦ Χριστοῦ ἄνθρωποι, εἴμαστε ἕτοιμοι νά πράξουμε τό ἴδιο; Νά βγοῦμε ἀπό τήν ἄνεση τοῦ ἐγώ μας καί νά τσαλακωθοῦμε ἀπό ἀγάπη πρός τόν Θεό καί τόν συνάνθρωπο; Τότε θά εἴμαστε φίλοι τοῦ Χριστοῦ στή Βασιλεία Του.
Ὁ ἄνθρωπος πού ὀμόρφυνε μέ τίς ἀρετές καί εὐωδίασε ἀπό αὐτές ἀνήκει σέ ὅλους τούς διαβάτες τῆς ζωῆς. Χρόνο μέ τόν χρόνο, μπορεῖ νά προσφέρει ὅλο καί περισσότερα στόν κόσμο. Ὅσοι ἁγίασαν δέν δούλεψαν μόνο γιά τό περιβάλλον τους τό οἰκογενειακό ἤ τό ἐπαγγελματικό, ἀλλά εἰσῆλθαν στή μεγάλη οἰκογένεια τοῦ Θεοῦ καί μέ τήν παρουσία τους ἀνακούφισαν τόν καθένα ξεχωριστά πού τούς πλησίαζε ἀπό ὅλα τά πέρατα τῆς οἰκουμένης.
Εἴμαστε θύματα τῶν συστημάτων τῆς κοινωνίας. Μᾶς πετᾶνε τό δόλωμα τῆς ἰδιοτέλειας (χρῆμα-δόξα-ἡδονή-ἐξουσία) καί ἐμεῖς τό χάφτουμε καί πιανόμαστε στά δίχτυα τοῦ συστήματος. Εἴμαστε δέσμιοι αὐτοῦ. Δέν εἴμαστε ἐλεύθεροι. Τά κίνητρά μας τά ξέφτισαν, τά ταπείνωσαν. Κανείς δέν μᾶς ἔμαθε νά ἔχουμε ὡς κίνητρο στόν ἀγώνα τή διατήρηση τῆς θεϊκῆς φλόγας στήν καρδιά, ἀλλά ἀλλότρια κίνητρα, γεώδη. Μᾶς χαμήλωσαν τόν πήχη. Στόχος στή ζωή μας ἔγινε ἡ ἀπόκτηση πλούτου, ἡδονῆς, δόξας καί ἐξουσίας καί ὄχι ἡ ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Σήμερα τιμοῦμε τή μνήμη τοῦ ἁγίου Ἀρσενίου τοῦ Καππαδόκη. Ὁ νεοφανής ἅγιος Ἀρσένιος, ὁ μεγάλος ποιμένας τῆς Καππαδοκίας, ὁ δάσκαλος, ὁ λειτουργός, ὁ ἰατρός χριστιανῶν καί μουσουλμάνων, τό ἀστέρι τῆς Ἀνατολῆς, βασίλευσε στήν Κέρκυρα με τόν μικρασιατικό ξεριζωμό ψελλίζοντας αὐτές τίς φράσεις: «Τήν ψυχή, τήν ψυχή φροντίστε. Τό σῶμα τά σκουλήκια θά τό φᾶνε». Τά λείψανά του προσφέρουν ἰαματική χάρη, τά ὁποῖα μέ ζῆλο ἀναζήτησε καί βρῆκε ὁ πνευματικός βλαστός του, ὁ γέρων Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης.
Ἡ ἐναγώνια πονετική σκέψη μας γιά τούς ἄλλους ἐπιδρᾶ βαθιά στήν ψυχή τους εὐεργετικά. Τά μή βλεπόμενα μέ τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις –ὁ Θεός, ἡ ἀγάπη, ἡ πίστη– εἶναι δυνατότερα ἀπό τά βλεπόμενα, τά αἰσθητά. Ἔτσι ὁ μυστικός πόνος καί ἡ ἀγάπη τῆς μάνας πρός τά παιδιά της τά προστατεύει ἀπό πολλούς κινδύνους...
Ὅσο συστέλλεις τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις τόσο ἀφήνεις χῶρο στή «διαίσθηση» νά δράσει· καί ὅταν κατακλύζεσαι ἀπό θεία ἀγάπη, αὐτή γίνεται δύναμη διορατική. Τότε, οἱ «κεκαθαρμένες διάνοιες» καί οἱ αἰσθήσεις συμβάλλουν σέ αὐτό τό χάρισμα, ὅπως συνέβη στήν ἁγία Ματρώνα τήν ἀόμματη. Καί ἡ ψυχή θά χαίρεται διότι θά ἀνοίγει τό τοπίο ἀπό τήν ὁμίχλη καί τή μέθη τῶν αἰσθήσεων στή θέα τοῦ Θεοῦ.
Ἡ μόνη ἐπανάσταση πού κάνει τόν ἄνθρωπο πιό εὐγενικό εἶναι ἡ ἐπανάσταση τοῦ χριστιανισμοῦ. Κάθε ἄλλη ἐπανάσταση κάνει τόν ἄνθρωπο πιό ὠμό ἀπ’ ὅ,τι εἶναι. Σχεδόν ὅλες οἱ ἄλλες οἱ ἐπαναστάσεις στόχευαν στό νά δημιουργήσουν ἀπό τούς ἀνθρώπους χορτασμένα ζῶα. Μόνο ἡ χριστινική ἐπανάσταση στόχευε νά δημιουργήσει ἀπό τούς ἀνθρώπους πεινασμένους θεούς...
«Ἡ δυστυχία, τήν ὁποία ὁ Θεός ἀφήνει γιά ἐμᾶς, εἶναι καλύτερη ἀπό τήν εὐτυχία, τήν ὁποία μόνοι μας χτίζουμε γιά τούς ἑαυτούς μας. Στούς πιστούς ὁ Θεός πάντα σέ εὔλογο χρόνο ἐπιτρέπει τή δυστυχία. Τούτη εἶναι ἡ φωνή τοῦ φίλου, πού τά μεσάνυχτα φωνάζει στούς κοιμισμένους: Φωτιά! Ὁ σοφός ἀφήνει τό φλεγόμενο σπίτι νά καίγεται, ἐνῶ αὐτός φεύγει μέ τή ζωή. Ἐνῶ ὁ τρελός θρηνεῖ στή μέση τῆς φωτιᾶς καί περιμένει, ὥστε καί ὁ ἴδιος νά καεῖ στή φωτιά τοῦ σπιτιοῦ» (Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς).
Ἡ δυστυχία σέ προκαλεῖ νά ἐξέλθεις ἀπό χώρους βαθιᾶς σήψης στήν Ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Πολλοί ὅμως πού εἶναι κολλημένοι στά πάθη τους προτιμοῦν νά καοῦν παρά νά ἐλευθερωθοῦν.